Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
- Ustawa o pomocy społecznej. Przygotowywany jest projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (UD467) (Kliknij). Dotyczy on interesujących organizacje zmian m.in. w zakresie mieszkań chronionych, usług opiekuńczych (świadczonych w formie usług sąsiedzkich, usług świadczonych przez domy pomocy społecznej), usług wsparcia krótkoterminowego, udzielania zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej i placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku.
- Polski Czerwony Krzyż. 7 grudnia 2022 r. zgłoszony przez sejmową Komisję do Spraw Petycji Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o Polskim Czerwonym Krzyżu (Kliknij) został skierowany do konsultacji.
Komentarz: Szkoda, że nie próbuje się skonsultować tego projektu z organizacjami humanitarnymi. PCK – co wykazała praktyka pomocy na granicy białoruskiej – jest, w polskich warunkach, bardziej organizacją rządową, niż pozarządową. Jednak to organizacje pozarządowe, a nie biznes, lepiej znają się na pomocy humanitarnej.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie parlamentarnym:
- Więcej na dofinansowanie. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Kliknij) wpłynął do Sejmu 9 grudnia 2022 r., a już 14 grudnia projekt przyjęto (450 głosów za, bez głosów przeciw i wstrzymujących). Projekt dotyczył „zwiększenia środków przewidzianych na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) dodatkowo o ponad 400 mln zł rocznie, podniesienia wysokości dofinansowań dla pracodawców wypłacanych ze środków PFRON: z 1950 zł do 2400 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do znacznego stopnia niepełnosprawności, z 1200 zł do 1350 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz z 450 zł do 500 zł na dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych, którzy zaliczani są do lekkiego stopnia niepełnosprawności”.
- Fundacje rodzinne. Rządowy projekt ustawy o fundacji rodzinnej (druk nr 2798) (Kliknij) dotyczący „uregulowania organizacji i funkcjonowania fundacji rodzinnej, w tym obowiązków fundatora i beneficjenta” został uchwalony przez Sejm 14 grudnia 2022 r. 441 głosami za, wobec 7 przeciw i 3 wstrzymujących.
Komentarz: Warto dodać, że w pracach Komisji Gospodarki i Rozwoju pojawiły się wnioski mniejszości, w tym aby zmienić nazwę na… „rodzinna fundacja sukcesyjna”. W każdym razie i taka nazwa nie byłaby zgodna z postulatami organizacji pozarządowych. Jeszcze na posiedzeniu plenarnym część posłów odwoływała się do wątpliwości zgłaszanych przez organizacje, co do przyjętej nazwy. Koniec końców ustawę przegłosowano. Czekamy teraz jeszcze na decyzję Senatu. Jedno, co pewne – warto będzie obserwować powstawanie i działalność „fundacji rodzinnych”. Te doświadczenia mogą pomóc w myśleniu o sanacji instytucji fundacji jako tej, która ma dostarczać dodatkowych środków na działalność społeczną. Być może zresztą i same „fundacje rodzinne” – dzięki zmienionym w konsultacjach zapisach o tym, że beneficjentem takiego podmiotu może być także organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego – wykonają w tym kierunku pierwszy krok.
- Pomoc uchodźcom. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2845) (Kliknij) został przyjęty przez Sejm.
Komentarz: Zadziwiające jak często w dyskusji nad projektem odmieniano przez przypadki pojęcie „organizacje pozarządowe”. Czego tam nie było – i docenianie, i podziękowania. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Szefernaker chwalił się, że „Natychmiast po wybuchu wojny w wyniku agresji Rosji na Ukrainę rząd przygotował ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy. Stworzyliśmy przepisy we współpracy z organizacjami pozarządowymi…” Cóż, kiedy ta nowelizacja – na etapie rządowym – nie została poddana konsultacjom, tylko opiniowaniu. I choć w raporcie z konsultacji stwierdza się, że swoje uwagi zgłosiły m.in. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, UNHCR, Fundacja Rozwoju „Oprócz Granic” to trudno chyba stwierdzić, że konsultacje zostały przeprowadzone.
Dzieje się
Prezydenckie weto
15 grudnia 2022 r. Prezydent RP Andrzej Duda zawetował nowelizację ustawy – Prawo oświatowe, czyli tzw. lex Czarnek 2.0.
Komentarz: Czy był to wynik konsekwentnego protestu czy efekt sporów wewnętrznych w obozie władzy? Wydaje się, że czy tak, czy tak – „presja ma sens”, a prezydenckie weto wzmacnia ruch sprzeciwu wobec „deformy” polskiej szkoły.
Czas na zmiany
Jak naprawić sytuację organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Polsce? Pod tym hasłem odbyła się dyskusja na podstawie niezbyt optymistycznych wyników badań „Indeksu Stabilności CSO – Polska” dotyczących najważniejszych zmian w stabilności społeczeństwa obywatelskiego z ostatnich lat (Kliknij). Spotkanie prowadził Filip Pazderski (Instytut Spraw Publicznych), a głos zabierali Katarzyna Batko-Tołuć (Sieć Obywatelska Watchdog Polska), Karolina Dreszer-Smalec (Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych – OFOP), Klaudia Jachira (Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska), Anita Kucharska-Dziedzic (Koalicyjny Klub Poselski Lewicy), Magdalena Pękacka (Forum Darczyńców), Stanisław Zakroczymski (Instytut Strategie 2050). Zapis spotkania: Kliknij.
W oczekiwaniu na odpowiedź
Informowaliśmy o interpelacji poseł Marceliny Zawiszy, w sprawie realizacji sprawozdań z wykonania ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (nr 37404) – od ministra – członka Rady Ministrów. Odpowiedź powinna być udzielona już 10 dni temu. Ale to przecież nie rekord. Dla przykładu interpelacja posła Krzysztofa Śmiszka oraz grupy posłów, w sprawie działań MSWiA w odniesieniu do dyskryminujących osoby LGBT uchwał samorządów (nr 2298) – od ministra spraw wewnętrznych i administracji powinna być udzielona już… 1011 dni temu (lista interpelacji oczekujących na odpowiedź jest tutaj: Kliknij)
Komentarz: Jeżeli organizacje nie będą zainteresowane jak organy administracji realizują swoje zobowiązania (np. dotyczące sprawozdawczości, czy to z realizacji ustawy, czy z prac Komitetu Pożytku Publicznego) to same pozbawią się wpływu na ich funkcjonowanie. Dlatego też my w ramach #prosteNGO wykazaliśmy zainteresowanie tematem (patrz niżej).
Propozycje uproszczeń i ułatwień
Zmiana ustawy o aktywności zawodowej
Pod koniec listopada w ramach projektu „Dobre prawo dla organizacji społecznych – myśl centralnie, działaj lokalnie” odbyło się webinarium służące zebraniu opinii przedstawicieli organizacji społecznych dotyczących rządowego projektu ustawy o aktywności zawodowej (Kliknij). Wypracowano uwagi do tej propozycji (Kliknij). Uzupełnieniem tego stanowiska są 1) Uwagi do projektu złożone w konsultacjach przez Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych (Kliknij), 2) Propozycje konkretnych zmian w projekcie przygotowane przez Łukasza Gorczyńskiego, Fundacja trzeci.org po webinarium (Kliknij), 3) Propozycja do nowej ustawy o rynku pracy dotycząca aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami. Materiał przygotowany przez Fundację Aktywizacja jeszcze przed upublicznieniem projektu ustawy o aktywności zawodowej (Kliknij).
Temat do dyskusji
Jak to z NIW-em było?
Jak widać (Zobacz poprzedni wpis: Kliknij) udało się znacząco zwiększyć środki na wspieranie organizacji… Jednak same pieniądze – jak to zwykle bywa – mogą być dobrze lub źle wydane. Jak to ocenić? Dla niektórych będzie czymś wspaniałym to, co dla innych wyglądać będzie na zwykłe marnotrawstwo. Dlatego właśnie warto porównywać wyniki z tym, co miało być zrealizowane. Moim zdaniem niewiele się – poza „kasą” – udało.
Monitoring Komitetu do spraw Pożytku Publicznego
Wciąż czekamy aż Komitet Pożytku Publicznego (a także jego Przewodniczący) będzie miał, nakazany prawem, Biuletyn Informacji Publicznej. Niestety 12 grudnia dostaliśmy informację: „Prace nad dostosowaniem strony https://www.gov.pl/web/pozytek do wymogów określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej uległy opóźnieniu. Zakończenie prac planowane jest na I kwartał 2023 roku”. Jednocześnie zadaliśmy pytanie w sprawie sprawozdań z realizacji UDPPiW. Oto art. 50a ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nakłada na Radę Ministrów obowiązek przedstawiania co 2 lata Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdań z wykonania ustawy o pożytku w terminie do dnia 30 listopada roku następującego po upływie okresu sprawozdawczego. Dlatego prosiliśmy „o informację: 1) jaki jest tryb i harmonogram przygotowywania, w ramach prac Rady Ministrów, w.w. sprawozdań. 2) prosimy o przesłanie sprawozdań za okres 2018-2019 oraz 2020-2021”.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu