Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- PROGRAM RZECZNICZY OFOP
- DZIEJE SIĘ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
- Powrót lex Woś? Michał Woś w rozmowie z Aleksandrą Jakubowską na portalu wPolityce (Kliknij) zapowiada ponowne złożenie do laski marszałkowskiej projektu ustawy o transparentności finansowania organizacji pozarządowych.
Komentarz: Projekt ten nie znalazł poparcia w Sejmie gdzie, większość miało Prawo i Sprawiedliwość, a sam Woś był wówczas wiceministrem sprawiedliwości. Trudno sobie więc wyobrazić, by udałoby się go przeforsować w sytuacji gdy PIS nie posiada większości. A jednak ustawa, która powstaje pod sztandarem o treści „jawność jest fundamentem życia publicznego, jawność i transparentność umacnia demokrację”, warta jest obserwowania. Projektodawca – jak wynika z wywiadu – boi się organizacji ekologicznych i lewicowo-liberalnych, które mogą być finansowane przez „przez zachodnią firmę czy też wielką zagraniczną korporację”, które „wprost realizują w mojej ocenie interes niemiecki” czy też przez jedną czy drugą fundację „jakiegoś miliardera”. A przecież sam problem, w czasach wojen hybrydowych czy finansowania międzynarodowego terroryzmu, nie jest przecież czczym wymysłem. Wcześniej czy później będziemy musieli się z nim zmierzyć. Nie dlatego, że idea praw człowieka czy ekologii jest eksportowana do nas z zachodu, ale przede wszystkim dlatego, że podsycanie tendencji populistycznych i ksenofobicznych jest wielkim zagrożeniem dla demokracji.
- Znów jak w PPK? Jak informuje w Gazecie Wyborczej Leszek Kostrzewski w tekście „Oto, jak Tusk chce zreformować zwolnienia lekarskie” (Kliknij) Ministerstwo Pracy będzie odpowiadać za reformę zwolnień chorobowych. W umowie koalicyjnej zapisano, że „strony Koalicji wprowadzą zasadę, że chorobowe pracownika już od pierwszego dnia będzie płacone przez ZUS”. Reforma skierowana będzie do mikrofirm zatrudniających mniej niż 10 osób, polegająca na tym, że już od pierwszego dnia za chorobowe będzie płacił ZUS, a nie przedsiębiorca.
Komentarz: W artykule autor przytacza słowa ekspert Pracodawców RP dr Antoniego Kolka „Mikroprzedsiębiorca nie powinien ponosić kosztów zwolnienia lekarskiego swojego pracownika. Dotychczasowe przepisy powodują, że przedsiębiorcy boją się zatrudnić nową osobę, gdyż obawiają się, że osoba ta skorzysta z L4, a oni będą musieli zapłacić wynagrodzenie chorobowe, nie uzyskując jednak pracy. Propozycja nowego rządu to zmiana sposobu myślenia, która może się przyczynić do tego, że w mikrofirmach powstanie wiele miejsc pracy”. Pytaniem jest czy – podobnie jak było z pracowniczymi planami kapitałowymi – prawodawca zapomni o małych organizacjach nie prowadzących działalności gospodarczej, które – w istocie – mają gorzej niż mikroprzedsiębiorstwa. Oto realizując projekty i musząc płacić za pierwsze dni choroby pracownika nie mają żadnych szans zatrudnić na to miejsce osoby na zastępstwo. Nie wypracowując zysku nie mają środków na takie „inwestycje”.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym
- W budżecie o NIW-ie. W załączniku 11 do projektu ustawy budżetowej na rok 2024 (Kliknij) znajduje się plan finansowy Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na przyszły rok, gdzie przewidziano przychody ogółem 256 871 000 PLN. Na koszty realizacji zadań, czyli „środki przekazane innym podmiotom” planuje się 216 877 000 PLN.
Komentarz: Warto wspomnieć, że na rok 2023 poprzedni rząd, „wrzutką” w ustawie z 14 kwietnia 2023 roku o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych (…) ostatecznie zwiększył limit wydatków do 239 mln zł (Kliknij) z tym, że 30 mln. planowane było (tradycyjnie w roku wyborczym) na remont nowej siedziby NIW, w dawnym hotelu rządowym przy Belwederskiej (Kliknij).
Na poziomie parlamentarnym
- W obronie uprawnień niepełnosprawnych. Poselski projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w celu zachowania ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (druk nr 106) (Kliknij) trafił do Prezydenta.
Komentarz: Znów szybkie łatanie dziur legislacyjnych: 12 grudnia 2023 projekt wpłynął do Sejmu. 19 grudnia I czytanie w komisjach, 19 grudnia II i III czytanie, 20 grudnia stanowisko Senatu, który nie wniósł poprawek. Szybkość uzasadniona faktem, że część orzeczeń przedłużonych ustawa covidową mogłoby stracić ważność 31 grudnia. Do tego ustawa niekontrowersyjna (wynik głosowania: 339 za, 0 przeciw, 0 wstrzymało się) i tylko czasowa, więc jest uzasadnienie. Jednak należy życzyć parlamentarzystom i parlamentarzystkom jak najmniej takiego pośpiechu. To co pocieszające to fakt, że jednak 13 grudnia projekt skierowano do organizacji samorządowych (organizacje muszą jeszcze powalczyć o to by do nich do konsultacji trafiały interesujące je ustawy) w celu zasięgnięcia opinii. 22 grudnia Biuro Analiz Sejmowych przedstawiło też OSR do tej ustawy. Budzi się więc nadzieja.
Program rzeczniczy OFOP-u – rzecznictwo krajowe
Propozycje dotyczące uproszczeń dla III sektora
Listy OFOP-u. 13 grudnia OFOP wysłał list z gratulacjami i chęcią nawiązania współpracy do Pani Agnieszki Buczyńskiej, Minister do spraw społeczeństwa obywatelskiego i Przewodniczącej Komitetu do spraw pożytku publicznego oraz list do Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego w sprawie kontynuacji współpracy prowadzonej z Zespołem w poprzedniej kadencji.
W obszarze realizacji zasady partnerstwa
Realne wsparcie dla partnerów. W ramach działań mających na celu wsparcie partnerów rządu działających w komitetach monitorujących Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalne wypracowało system dotacji celowych. Dotacja jest oparta o wypracowane ryczałty. I tak dotacja przyznawana przez IZ FENG (Instytucja Zarządzająca program Fun-dusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027) maksymalnie dotyczy: podnoszenie kompetencji – uczestnictwo członka KM lub jego zastępcy w dwóch formach edukacyjnych w każdym z 6 lat; przygotowanie 5 spotkań konsultacyjnych w każdym z 6 lat; 60 godzin doradztwa w ciągu 6-ciu lat.
Komentarz: To niewątpliwie kolejny krok by umożliwić organizacjom wysyłającym swoich przed-stawicieli do prac w komitetach monitorujących bardziej efektywne uczestnictwo w monitorowa-niu Funduszy Europejskich. Ciekawe na ile wykorzystają tę szansę?
Dzieje się
Zespół Parlamentarny
20 grudnia ukonstytuował się Parlamentarny Zespół ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego. Przewodniczącą została Alicja Łepkowska-Gołaś (KO). Wybrano też dwie współprzewodniczące: senator Magdalena Biejat (Lewica) i posłankę Anita Kucharska-Dziedzic (Lewica).
KPRM
Spotkanie z panią Ministrą. Agnieszka Buczyńska spotkała się z przedstawicielami ogólnopolskich federacji organizacji pozarządowych (Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, Polska Rada Organizacji Młodzieżowych PROM, Forum Darczyńców w Polsce, Sieć SPLOT, Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjal-nych, Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej), a także portalu NGO.pl oraz Konwentu Wojewódzkich Rad Działalności Pożytku Publicznego. Pani Ministra wysłuchała obecnych organizacji i wstępnie zarysowała plany dotyczące m.in. powstania zespołów działających przy urzędzie (w tym zajmującego się rozwiązaniami prawnymi czy partycypacją i dialogiem obywatelskim), zwiększenia reprezentatywności Rady Działalności Pożytku Publicznego, spotkań z organizacjami oraz „transparentności naborów i ustrukturyzowaniu dotacji”.
Komentarz: Pani Ministra nie będzie miała łatwego zadania, mimo że, jak się przekonaliśmy na spotkaniu, wspierać ją będą w pracach m.in. takie osoby znane sektorowi jak Michał Braun czy Piotr Stec. Oczekiwania wobec nowego urzędu są wielkie (Kliknij), ale już informacja o pierwszym spotkaniu daje przykład tego, jak wielki bałagan trzeba będzie posprzątać. Oto pojawiła się ona na facebookowej stronie Komitetu ds. Pożytku Publicznego (Kliknij), nie ma jej jednak na razie na oficjalnych stronach Komitetu (Kliknij), Przewodniczącej tego Komitetu (Kliknij) ani Ministry (Kliknij). Komunikacyjny bałagan po poprzedniku pozostał, chociaż dzięki naszym interwencjom (zobacz „Komitet do spraw Pożytku Publicznego – monitoring” (Kliknij) pojawił się m.in. zaczątek BIP-u – choć nie ma tam wiele poza podstawowymi wiadomościami (Kliknij), przestano też pisać o nieistniejącym prezydium itp. Mimo to nadal bardzo trudno rozdzielić to, co dotyczy Przewodniczącego/Przewodniczącej, od tego, co odnosi się do Komitetu. Za czasów poprzedniej władzy Komitet lubił się dodatkowo chwalić tym, co robił NIW (choć w kompetencjach Komitetu nic o NIW-ie nie ma), czy też tym, co robił pełnomocnik ds. młodzieży (odwołany 22 marca 2023 roku). I to wszystko w większości na Facebooku, podczas gdy o dokumenty dotyczące pracy czy to Przewodniczącego, czy to Komitetu musieliśmy walczyć w trybie dostępu do informacji publicznej. Liczymy na to, że pani Agnieszce Buczyńskiej tak w roli Ministry jak i Przewodniczącej uda się przejrzyście informować o prowadzonych działaniach.
Ministerstwa
Organizacje w Ministerstwie Sprawiedliwości. 18 grudnia na zaproszenie Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara do siedziby Ministerstwa Sprawiedliwości przybyli przedstawiciele kilkunastu organizacji pozarządowych, czynnie zaangażowanych w obronę wymiaru sprawiedliwości i praworządności w Polsce. W spotkaniu, ze strony rządowej – oprócz ministra Bodnara – wzięli w nim udział wszyscy wiceministrowie w resorcie sprawiedliwości: Maria Ejchart, Arkadiusz Myrcha, Zuzanna Rudzińska-Bluszcz oraz Krzysztof Śmiszek. Ze strony pozarządowej zaś Anna Błaszczak-Banasiak (Dyrektorka Amnesty International Polska), Włodzimierz Chróścik (Prezes Ogólnopolskiej Izby Radców Prawnych), Sylwia Gregorczyk Abram (Zarząd Stowarzyszenia im. Prof. Z. Hołdy, Fundacja „Wolne Sądy”), Krzysztof Izdebski (Fundacja im. S. Batorego), Paulina Kieszkowska-Knapik (Fundacja „Wolne Sądy”), Ewa Kulik-Bielińska (Dyrektorka Fundacji im. S. Batorego), Ewa Marcjoniak (Zarząd Stowarzyszenia Adwokackiego Defensor Iuris), Beata Morawiec (Prezes Zarządu Stowarzyszenia Sędziów „THEMIS”), Maciej Nowicki (Prezes Zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka), Mikołaj Pietrzak (Zarząd Stowarzyszenia im. Prof. Z. Hołdy), Adam Ploszka (Amnesty International Polska), Bartosz Przeciechowski (Zarząd Stowarzyszenia im. Prof. Z. Hołdy), Przemysław Rosati (Prezes Naczelnej Izby Adwokackiej), Anna Sękowska (Sekretarz Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie), Kinga Dagmara Sidlak (Prezes Stowarzyszenia Adwokackiego Defensor Iuris), Krzysztof Sokołowski (Zarząd Stowarzyszenia im. Prof. Z. Hołdy), Arkadiusz Tomczak (Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA), Marta Tomkiewicz-Januszewska (zarząd Amnesty International Polska), Michał Wawrykiewicz (Fundacja „Wolne Sądy”), Patryk Wachowiec (Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju), Grzegorz Wiaderek (Prezes Zarządu Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRIS), Anna Wójcik (Archiwum Osiatyńskiego) oraz Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Sędziów Sądów Administracyjnych). Minister Bodnar poprosił o projekty ustaw, które zostały przygotowane przez organizacje oraz zapowiedział spotkanie będzie „pierwszym z serii spotkań, w czasie których będzie Państwo dzielić się z nami swoją wiedzą i pomysłami”. Więcej: Kliknij
Organizacje w Ministerstwie Edukacji. 22 grudnia o najważniejszych wyzwaniach stojących przed polską oświatą minister Barbara Nowacka rozmawiała z przedstawicielami organizacji pozarządowych. W spotkaniu uczestniczyli też nowo powołani wiceministrowie edukacji. Niestety na stronie Ministerstwa notatka jest bardzo lakoniczna (Kliknij).
Organizacje w Ministerstwie Cyfryzacji. 22 grudnia odbyły się otwarte konsultacje organizacjami społecznymi i branżowymi. Wicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski wysłuchał opinii na temat priorytetów w obszarze cyfryzacji by, jak pisało w zaproszeniu „wspólnie rozpocząć pracę nad strategią cyfrowego rozwoju Polski”. Zapowiedziano też kolejne spotkanie konsultacyjne, tym razem online, w nowym roku. Spotkanie było nagrywane (Kliknij)
Temat do dyskusji
Ustawa o pożytku
Na portalu NGO.pl rozpoczyna się cykl publikacji przybliżających propozycje zmian w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wypracowanych przez grupę roboczą złożoną z przedstawicieli organizacji pozarządowych i samorządów terytorialnych. Cykl ten stanowi merytoryczny wkład w swoiste społeczne założenia do projektu ustawy i jest tłem dla opracowania konkretnych regulacji. Na razie pojawiło się wprowadzenie autorstwa Tomka Schimanka (Kliknij) oraz tekst Michała Gucia Organizacje pozarządowe – dyskryminowany partner administracji publicznej (Kliknij). Zapraszamy do dyskusji. Nie tylko czytania tekstów na ngo.pl i wyrabiania sobie własnego zdania, ale też zabierania głosu. Nie ma wątpliwości, że już niedługo będzie czas dokonywania zmian.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu