Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- PROGRAM RZECZNICZY OFOP
- DZIEJE SIĘ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
- Nowy program rządowy. Procedowany jest projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia programu wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego pod nazwą „Rządowy Program Wsparcia Współpracy Międzynarodowej i Dyplomacji Obywatelskiej na lata 2023-2033” (ID418) (Kliknij). Celem Programu – jak czytamy – jest poszerzenie obywatelskiego wymiaru polskiej dyplomacji publicznej, a tym samym zwiększenie jej potencjału, skuteczności i zasięgu. Metodą realizacji celu jest systemowe wspieranie rozwoju instytucjonalnego i działalności statutowej organizacji pozarządowych, prowadzących zgodne ze Strategią Polskiej Polityki Zagranicznej działania na arenie międzynarodowej. Realizacja Programu obejmie: wzmacnianie potencjału instytucjonalnego polskich organizacji poprzez tworzenie warunków do ich stabilizacji organizacyjno-finansowej, zwiększanie zasięgu partycypacji i interakcji polskich organizacji w ponadnarodowych sieciach i platformach współpracy, działania na rzecz zwiększenia liczby i podniesienia jakości projektów w zakresie dyplomacji publicznej, skierowanych do zagranicznych społeczeństw na ich szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym, wzmacnianie kapitału relacyjnego polskich organizacji poprzez promowanie dyplomacji obywatelskiej i wspieranie działań zmierzających do nawiązywania i animowania przez obywateli relacji P2P, w tym upowszechniania dobrych praktyk. Zadaniem perspektywicznym jest wzrost liczby i zarazem stabilności finansowo-organizacyjnej podmiotów i inicjatyw obywatelskich, których aktywność na arenie międzynarodowej będzie przyczyniać się do budowania pozytywnego wizerunku Polski. Realizacja tego zadania będzie sprzyjać powstaniu otoczenia organizacyjnego, tworzącego kulturę strategicznej współpracy niezależnych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego i instytucji państwa polskiego w zakresie promowania i nawiązywania kontaktów między społeczeństwami w Unii Europejskiej i poza nią, promowania solidarności i zrozumienia międzykulturowego, a także w innych obszarach pożytku publicznego, w których organizacje pozarządowe dysponują unikalnym doświadczeniem, kompetencjami i zasobami ludzkimi. Organem odpowiedzialnym za opracowanie projektu jest Przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego.
- Stowarzyszenie Europejskie. Znamy już ogłoszone przez Komisję Europejską 5 września propozycje rozwiązania problemu współpracy transgranicznej organizacji w Unii Europejskiej (Kliknij) Na razie tylko w wersji angielskiej, ale pewnie niebawem pojawi się i polskie tłumaczenie.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie parlamentarnym:
- Wchodzi nowelizacja ustawy o NIW-ie. Z dniem 1 października 2023 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (Kliknij), która zmienia pułap wydatków na Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa w 2023 do 239 000 000 zł.
Komentarz: Warto prześledzić ten proces legislacyjny. Projekt ustawy został wpisany do prac legislacyjnych rządu pod numerem UC32 (Kliknij) 25 czerwca 2020 roku. 13 lipca 2020 trafił na stronę RCL-u (Kliknij) i został skierowany do konsultacji. Zaproszenie wysłano także do organizacji pozarządowych, ale dość specyficznych (np. Prezesi Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych, Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych, Stowarzyszenia Rynków Finansowych ACI Polska, CFA Society Poland, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Aktuariuszy, Fundacji Polski Instytut Dyrektorów). Konferencję uzgodnieniową przeprowadzono 22 września 2020 roku, a 19 lipca 2021 roku skierowano do ponownych konsultacji. W kolejnych wersjach projektu, aż do wpłynięcia do Sejmu (03 lutego 2023 roku) (Kliknij) nic jeszcze o Narodowym Instytucje Wolności nie było. Dopiero 01 marca 2023 r. podczas pracy Komisji Finansów Publicznych już po pierwszym czytaniu w Sejmie… Rząd zgłosił trzy poprawki. Jedna dotyczy „zwiększenia limitu Narodowego Instytutu Wolności o 10 mln zł – jest to poprawka uzgodniona z panem premierem Glińskim”. Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności Wojciech Kaczmarczyk uzasadniał: „Pan premier Piotr Gliński proponuje zmianę w art. 46 ustawy o Narodowym Instytucie Wolności polegającej na zwiększeniu w roku 2023 limitów wydatkowych Narodowego Instytutu Wolności o 8 mln zł. Środki zostaną przeznaczone na realizację dodatkowych zadań w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich. To jest jeden z dziewięciu programów, którymi zarządza Narodowy Instytut Wolności. W tym roku środki na ten program wynoszą 48 mln zł z funduszu celowego, z Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego i 9,5 mln zł dotacji celowej z budżetu państwa. Zgłoszonych zostało bardzo dużo, ponad 2 tys. wniosków do Narodowego Instytutu Wolności w ramach konkursu ogłoszonego przez instytut. Środki są o 10 mln zł mniejsze niż w ubiegłym roku i jeśli pozostaniemy przy tej kwocie, która jest w tej chwili alokowana na program, zostanie wybranych do dofinansowania w otwartym konkursie ofert około 70–80 wniosków, tyle środków wystarczy na alokację tegoroczną. Jeśli uda się zwiększyć o 10 mln zł środki na realizację tego programu w bieżącym roku, będziemy mieli możliwość dofinansowania mniej więcej 120–130 wniosków, tak jak to było w ubiegłym roku”. Warto zwrócić uwagę na głos legislatora, Wojciecha Białończyka: „Do samej poprawki, jeżeli chodzi o treść projektowanego przepisu, to biuro nie zgłasza żadnych uwag, natomiast zwracamy uwagę, podobnie jak w przypadku jednej z poprzednich poprawek (druga „wrzutka”, co ciekawe, dotyczyła ustawy o fundacji rodzinnej – przyp. PF), na wątpliwości natury proceduralnej, gdyż projektowane przepisy nie mają żadnego związku z procedowaną ustawą, nie stanowią wykonania prawa Unii Europejskiej, więc dlatego tym bardziej są bez związku z rozpatrywaną ustawą, no i zgłoszenie poprawki w tym trybie powoduje obejście procedury trzech czytań opisanej w konstytucji”. Głos ten, jak i uwagi opozycji, nie zostały uwzględnione (Kliknij) Również propozycja Senatu by wykreślić ten punkt ustawy została w Sejmie odrzucona. A więc będzie więcej środków dla organizacji jeszcze w tym roku. I pytanie tylko, czy cieszyć się, czy martwić z całego tego procesu.
- Decyzja Senatu. Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 17 sierpnia 2023 r. ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (Druk nr 1085) (Kliknij), zdecydował o odrzuceniu tej ustawy.
Komentarz: Teraz teoretycznie ustawa wraca do Sejmu. Ponieważ jednak nie jest już planowane posiedzenie Sejmu to decyzja Senatu może okazać się ostateczna.
Program rzeczniczy OFOP-u – rzecznictwo krajowe
Propozycje dotyczące uproszczeń dla III sektora na wybory parlamentarne 2023 roku
OFOP przystąpił do kampanii profrekwencyjnej „To Twój Wybór”. To akcja zainicjowana przez Inicjatywę Głos Kobiet, grupę organizacji społecznych działających na rzecz ochrony i promocji praw kobiet. (Kliknij)
16 września 2023 r. w ramach Igrzysk Wolności OFOP brał udział w debacie Propozycje obywatelskie dla Polski.
29 września 2023 r. Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych OFOP, Fundacja im. Stefana Batorego, Mamprawowiedziec.pl Stowarzyszenie61 oraz Inicjatywa “Nasz Rzecznik” organizują wydarzenie “Mamy pomysł na Polskę!”. W szerokim gronie organizacji społecznych, od wielu miesięcy pracujemy nad konkretnymi propozycjami, w jakim kierunku powinno zmierzać państwo i społeczeństwo. Zależy nam na naprawie Polski w określonych obszarach życia społecznego i mamy na to gotowe rozwiązania. Dajemy konkretne odpowiedzi na problemy, które wywołują w społeczeństwie lęki, frustrację i rozczarowanie. Zobacz szczegółowy program i propozycje, które przygotowały organizacje. Możliwość zapisania się na wydarzenie: Kliknij
W ramach prawa organizacji społecznej, która „prowadzi działalność związaną z przedmiotem referendum, a działalność ta mieści się̨ w zakresie jej celów statutowych” OFOP postanowił zabrać głos w kampanii referendalnej, korzystając z prawa do zrobienia tego w mediach publicznych w ramach bezpłatnego czasu antenowego. Jest już lista podmiotów, które też starały się o taką możliwość: Kliknij. Są na niej m.in. fundacje założone przez spółki z udziałem Skarbu Państwa.
W obszarze realizacji zasady partnerstwa
6 września 2023 r. w związku z toczącą się dyskusją nad sposobem realizacji projektów z zakresu działań informacyjno-promocyjnych (w ramach PTFE 2021-2027) przez partnerów ze strony organizacji pozarządowych, przedstawiciele organizacji pozarządowych w Komitecie Monitorującym Pomoc Techniczna zostali zaproszeni na spotkanie w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Propozycja Ministerstwa jest taka, że z uwagi na brak zgody w sprawie złożenia jednego wniosku możliwe jest złożenie w trybie pozakonkursowym dwóch wniosków, o ile decyzja, kto ma te wnioski złożyć, znajdzie poparcie albo Rady Działalności Pożytku Publicznego albo Podkomitetu ds. Rozwoju Partnerstwa. Organizacje same mają przygotować swoje propozycje.
Dzieje się
Seminarium „Wybory 2023 a organizacje społeczne”
13 września odbyło się spotkanie organizowane przez Forum Darczyńców, na którym przedstawiciele trzech opozycyjnych ugrupowań potwierdzili, że przepisy dotyczące fundacji i stowarzyszeń wymagają zmian. Jak czytamy w informacji: „Forum Darczyńców w Polsce i OFOP Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych są w kontakcie z Koalicją Obywatelską, Lewicą i Trzecią Drogą w sprawie podpisania deklaracji dotyczącej konkretnych działań w kolejnej kadencji Parlamentu. Liczymy na to, że podpisanie deklaracji będziemy mogli ogłosić jeszcze we wrześniu. Cieszy nas, że Koalicja Obywatelska uwzględniła już niektóre z postulatów zawartych w „Manifeście o dobrym prawie dla organizacji społecznych” w swojej wizji „100 Konkretów na 100 dni” (punkty 94 i 95 dotyczące przekazywania środków publicznych i rozwijania zachęt do filantropii). Czekamy na konkrety od pozostałych partii”. Na seminarium zaprezentowano również publikację „W poszukiwaniu perpetuum mobile. Dobre prawo dla trzeciego sektora” pod wspólną redakcją Magdaleny Szafranek oraz Szymona Wójcika (w książce m.in. teksty autorów: prof. Piotr Stec, Piotr Frączak, Tomasz Schimanek, dr Maria Supera-Markowska) (Kliknij).
Konferencja „Dobre prawo dla zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego”
Fundacja trzeci.org i Polska Fundacja im. Roberta Schumana zapraszają na spotkanie 29 września 2023 r. w Warszawie, na którym – bazując na doświadczeniach z ostatnich lat – porozmawiamy o przyszłości prawa dla organizacji pozarządowych w Polsce i przedyskutujemy oczekiwane kierunki jego zmian. Przed konferencją dostępna jest już publikacja – Piotr Frączak, Łukasz Gorczyński „Na rzecz organizacji. W trosce o dobre prawo dla organizacji pozarządowych w Polsce”(Kliknij). Jest to podsumowanie działań w ramach projektu pn. „Dobre prawo dla organizacji społecznych – myśl centralnie, działaj lokalnie”. Konferencja poprzedzona jest wydarzeniem „Mamy pomysł na Polskę”.
O kampanii wyborczej na ngo.pl
Portal ngo.pl zamieszcza cykl materiałów związanych z nadchodzącymi wyborami. Zobacz zaproszenie do dyskusji Magda Dobranowska-Wittels „NGO-sy w kampanii wyborczej” (Kliknij).
Temat do dyskusji
Programy wyborcze i organizacje pozarządowe
Najbardziej zaskakuje zmiana narracji w programie PIS. Czy oznacza to brak sukcesów w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego w ostatnich latach? Łukasz Gorczyński w tekście „Wybory 2023. Organizacje pozarządowe w programach PiS i KO” pochyla się nad programami wyborczymi.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu