W dniach 8-9 maja 2022 r. we Wrocławiu odbędzie się debata wokół systemowych rozwiązań polityki migracyjnej dotyczącej uchodźców pn. „Samorządowy Okrągły Stół”. Poniżej prezentujemy roboczą treść jednej z rekomendacji dot. usprawnienia współpracy na linii JST-NGO-administracja centralna i wzmocnienia potencjału NGO wypracowywanej w ramach podstolika finansów, podziału zadań i legislacji (w ramach każdego z 8 podstolików powstać ma 5 rekomendacji, łącznie 40 rekomendacji).
Proponowana treść rekomendacji
Wprowadzenie w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i towarzyszących aktach prawnych rozwiązań ułatwiających dostęp organizacjom społecznych do realizacji zadań publicznych i rzeczywiście wzmacniających potencjał organizacji jako instytucji życia społecznego dostarczających usług społecznościom lokalnym dynamicznie zmieniającym się w wyniku napływu uchodźców z Ukrainy, m.in. poprzez:
- wprowadzenie regulacji prawnych zapewniających ciągłość i wieloletność realizowanych zadań,
- wprowadzenie regulacji umożliwiających budowanie własności społecznej (dotacje instytucjonalne na poziomie samorządowym, powierzanie zadań publicznych wraz z dedykowaną powierzeniu infrastrukturą, wprowadzenie faktycznego rozliczania za rezultaty – ryczałt),
- wprowadzenie prawnych gwarancji ochrony organizacji względem władztwa administracyjnego partnerów publicznych,
- wprowadzenie regulacji zapewniających rzeczywistą deinstytucjonalizację usług społecznych (przechodzenie od opieki o charakterze instytucjonalnym do opieki świadczonej w środowisku rodzinnym i społeczności lokalnej),
- wprowadzenie regulacji wzmacniających znaczenie ciał dialogu (m.in. rdpp).
Wprowadzenie zmian systemowo ułatwiających zrzeszanie się obywateli (przejście od ruchów nieformalnych do tworzenia rzeczywistych organizacji – instytucji) i zabezpieczających źródła finansowania organizacji społecznych oraz zapewniających bezpieczeństwo podatkowe, m.in. poprzez:
- deregulację mająca na celu zmniejszenie obciążeń i ilości obowiązków nakładanych na organizacje,
- umożliwienie rejestracji organizacji w ciągu 24h (np. poprzez włączenie rejestracji stowarzyszeń rejestrowych w system S24),
- wprowadzenie bezpiecznych, wyższych i klarownych zarówno dla organizacji, jak i darczyńców zachęt podatkowych, ułatwiających crowdfunding (finansowanie społecznościowe),
- wypracowanie bezpiecznych i klarownych zasad opodatkowania organizacji społecznych,
- podniesienie 1% PIT do 2% PIT i wprowadzenie 1% CIT,
- efektywne wykorzystanie Funduszy Europejskich z udziałem partnerów społecznych w duchu.
Uzasadnienie
Sytuacja kryzysowa ukazała niedostosowanie systemu prawnego do specyfiki działania organizacji pozarządowych i zasad współpracy pomiędzy sektorem pozarządowym a publicznym. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, iż zdecydowana większość zmian niekorzystna dla samorządów w sposób mniej lub bardziej bezpośredni uderza też w organizacje społeczne, które najczęściej są szczeblem pośrednim pomiędzy JST a jego mieszkańcem, co w sposób naturalny powinno prowadzić do współpracy i partnerstwa. I tu jednak wymagana jest zmiana paradygmatu – relacje samorząd – organizacje pozarządowe nie powinny opierać się na zasadzie paternalizmu, ale współpracy i partnerstwa. Poza samymi regulacjami ważna jest też bowiem praktyka ich stosowania. Zwraca się również uwagę na konieczność wzmocnienia modelu finansowania organizacji pozarządowych nie przez środki publiczne, a finansowe, rzeczowe i osobowe zaangażowanie obywateli.
Masz zdanie na ten temat? Odezwij się: p.fraczak@schuman.pl