Autor: Piotr Frączak
Tekst niniejszy nie jest tekstem prawniczym, jest próbą spojrzenia na system prawny z punktu widzenia działacza społecznego.
Zbieramy dobre i złe praktyki rozwiązań prawnych, i ich praktycznego przestrzegania a dotyczące wynagradzania (por. Czy są granice nieodpłatnej pracy na rzecz administracji publicznej? Kliknij), czy chociaż zapewniania pokrycia kosztów, uczestniczenia w takich ciałach przedstawicieli zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego. W poniższym wpisie będziemy starać się zebrać przyjęte lub proponowane rozwiązania – i w miarę możliwości – zweryfikować ich zasadność i efekty. Bardzo prosimy o dzielenie się Waszymi doświadczeniami. Będziemy starać się systematycznie uzupełniać zebrane informacje.
- Zasada partnerstwa w Funduszach Europejskich
- Rada Działalności Pożytku Publicznego
- Propozycje (Rady ds. osób niepełnosprawnych, Udział w pracach KM)
Zasada partnerstwa w Funduszach Europejskich
Wytyczne dotyczące realizacji zasady partnerstwa na lata 2021-2027 (Kliknij) stanowią:
IZ danym programem przed udzieleniem wsparcia na budowanie potencjału partnerów przeprowadza analizę konieczności skorzystania przez partnerów ze środków pomocy technicznej w ramach programu tu minimalnym wymogiem jest przeprowadzanie analizy zapotrzebowania członków KM na formy wsparcia określone w pkt 3 lit. a i e. Wsparcie potencjału partnerów ze środków PT ma na celu zapewnienie efektywnego angażowania tych podmiotów w proces przygotowania, wdrażania, monitorowania i ewaluacji programów i może w szczególności przybrać następujące formy:
a) wsparcie szkoleniowe,
b) organizacja warsztatów,
c) finansowanie działań służących tworzeniu sieci kontaktów, wymiany doświadczeń,
d) finansowanie struktur koordynacyjnych i sieciowych,
e) finansowanie przygotowania ekspertyz, analiz, konsultacji ze środowiskiem,
f) wkład w koszty udziału w spotkaniach, w tym udziału w posiedzeniach KM.
Komentarz: Jak należy przypuszczać minimalny wymóg jest najczęściej maksymalnym wsparciem. Chętnie prezentować będziemy promować wszelkie propozycje oferujące więcej niż minimum.
W niektórych komitetach monitorujących wprowadzono ryczałt na wsparcie członków (członkiem jest osoba prawna). Polega to na przyznaniu dotacji celowej na wzmacnianie zdolności instytucjonalnej
jako członka Komitetu Monitorującego w celu umożliwienia skutecznego uczestnictwa w przygotowaniu, wdrażaniu, monitorowaniu i ewaluacji programu w latach 2024- 2029. Dotacja celowa jest udzielana ze środków przeznaczonych na realizację projektu pomocy technicznej Instytucji Zarządzającej i przeznaczona jest na:
- podnoszenie przez partnerów KM kompetencji związanych z ich uczestnictwem w KM,
- przygotowanie do posiedzeń KM,
- zewnętrzne wsparcie doradcze dla partnera KM.
Dla każdego z tych działań została określona stawka jednostkowa. Wysokość dotacji celowej wnioskowanej przez Partnera na dany rok, jest wskazywana we wniosku, a rozliczenie następuje na podstawie zatwierdzonego sprawozdania rocznego z wykorzystania dotacji celowej.
Rada Działalności Pożytku Publicznego
Art. 39. ustawy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Kliknij) stanowi:
1. Koszty funkcjonowania Rady związane z obsługą, przeprowadzaniem badań i opracowywaniem ekspertyz, a także z uczestnictwem w jej posiedzeniach członków Rady, ekspertów i osób, o których mowa w art. 38 pkt 2, pokrywa się z budżetu państwa z części, której dysponentem jest Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
2. Za udział w pracach Rady przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży na zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 775 § 2 Kodeksu pracy.
3. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika będącego członkiem Rady od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach Rady. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, pokrywanego z budżetu państwa z części, której dysponentem jest Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, które będzie wypłacone po otrzymaniu od pracodawcy noty księgowej obciążającej Kancelarię Prezesa Rady Ministrów.
Uwagi: Na początek zwróciliśmy się KPRM-u z prośbą o udostępnienie informacji publicznej (odpowiedź otrzymaliśmy 10 czerwca) dotyczącej finansowania (zgodnie z art. 39 ustawy o działalności pożytku) kosztów funkcjonowania Rady związane z uczestnictwem w jej posiedzeniach członków Rady, ekspertów i osób, o których mowa w art. 38 pkt 2, pokrywanych z budżetu państwa z części, której dysponentem jest Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
1) Jaki był koszt całościowy tych wydatków w 2023? – Koszt całościowy w 2023 roku wyniósł 31 768,35 PLN (wydatki uwzględniają 6 posiedzeń plenarnych oraz 6 posiedzeń zespołów problemowych Rady);
2) Ilu pracodawców i na jaką kwotę obciążyło KPRM notami za wynagrodzenie swoich pracowników uczestniczących w posiedzeniach RDPP w 2023? – 2 pracodawców na kwotę 1888,59 PLN obciążyło KPRM notami za wynagrodzenie swoich pracowników uczestniczących w posiedzeniach Rady w 2023 roku.
Propozycje
- Rady ds. osób niepełnosprawnych. Zgłoszony 16 maja 2024 roku komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Kliknij) wprowadza konieczność zagwarantowania środków finansowych na funkcjonowanie wojewódzkich społecznych rad do spraw osób niepełnosprawnych i powiatowych społecznych rad do spraw osób niepełnosprawnych w budżetach sejmiku województwa i rady powiatu.
Komentarz: Zmiana niestety nie określa czy możliwe będzie wsparcie dla członków reprezentujących w radach organizacje pozarządowe.
- Udział w pracach KM. W trakcie VII posiedzenia Podkomitetu ds. rozwoju partnerstwa na lata 2021-2027, 3 grudnia 2024 roku dyskutowano na temat zapewnienia”,a) zapewnienie „przez pracodawcę możliwości udziału członków/-iń komitetów monitorujących w posiedzeniach komitetów i grup roboczych”. Problem jest taki, że przedstawiciel organizacji pozarządowych w pracach komitetów monitorujących wykonuje swoją pracę wolontaryjnie, a jest zatrudniony w niezależnej firmie. Problem jest taki, że musi w takim wypadku, na czas posiedzeń, brać urlop w swoim podstawowym miejscu pracy, a to znacząco uniemożliwia mu angażowanie się w proces monitorowania funduszy. Ministerstwo Funduszy próbuje umyć ręce twierdząc „Za efektywną reprezentację w komitecie monitorującym program polityki spójności odpowiada podmiot wchodzący w skład danego KM. Podmiot delegujący daną osobę do prac w komitecie monitorującym powinien ocenić, czy inne zobowiązania jego reprezentanta będą umożliwiały właściwe pełnienie funkcji członka KM. Tym samym to do podmiotu delegującego należy kwestia wyznaczenia do prac w komitecie monitorującym takiego przedstawiciela, który będzie w stanie wywiązać się z obowiązków członka”.
Komentarz: Prezydium podkomitetu ma się tą sprawą zająć, bo pytaniem jest czy w konkretnych przypadkach nie oznacza to ograniczania zasady partnerstwa. Co można zrobić? Na szybko przychodzi jeden pomysł, aby zastosować tę samą procedurę, co wobec członków Rady Działalności Pożytku Publicznego (patrz wyżej). Ale pewnie problem jest szerszy. Sam zainteresowany zwraca uwagę, że „na przykład myśliwi dostają 6 dni urlopu w roku na sanitarny odstrzał dzików, przecież to jest ich hobby i nie rozumiem jaka jest różnica dla Państwa, że dzik zostanie zastrzelony w środę a nie w sobotę. Ale ja nie mogę być tak samo potraktowan przez moje Państwo jak myśliwy”? Ostatnio dyskutowa ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu wsparcia przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy Obrony Terytorialnej lub żołnierzy Aktywnej Rezerwy (Kliknij). Starano się w niej wynagrodzić pracodawcom niedogodności z zatrudnianiem osób, które pełnią dodatkowo służbę. Dodajmy tu od razu, że odpisy podatkowe w organizacjach pozarzadowych zatrudniających pracowników, które często po prostu są zwolnione z podatków, są martwymi przepisami. Warto pisząc przepisy rawne pamiętać o specyfice organizacji pozarządowych.