Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- PROGRAM RZECZNICZY OFOP
- DZIEJE SIĘ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
- Efekt petycji w sprawie petycji. Na podstronie Sejmu: „Wniesione projekty ustaw, którym jeszcze nie został nadany nr druku” pojawił się Komisyjny (Komisja do Spraw Petycji) projekt ustawy o zmianie ustawy o petycjach (Kliknij), który dotyczy: „Doprecyzowania obowiązków nałożonych na organ rozpatrujący petycję, tak aby informacja o sposobie jej rozpatrzenia (załatwienia) była dostępna dla opinii publicznej (petycja nr BKSP-145-IX-395/21)”.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym:
- Rady sektorowe. W ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 przewiduje się rolę tzw. rad sektorowych. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) prowadzi konsultacje społeczne i zaprasza do zgłaszania uwag do listy sektorów, w których Agencja planuje wybierać sektorowe rady ds. kompetencji. Przedmiotem konsultacji jest lista zawierająca propozycję 32 sektorów. Sektory zostały zdefiniowane z wykorzystaniem kodów PKD, obszarów działalności sektora oraz kluczowych kompetencji. Rady będą mogły otrzymać dofinasowanie projektów na identyfikację i monitorowanie potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych w sektorze z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS). W FERS przewidziane zostało około 105 mln zł na monitorowanie i identyfikację luk kompetencyjnych i około 475 mln zł na szkolenia i doradztwo dla przedsiębiorców z tematów rekomendowanych przez rady sektorowe i Radę Programową do spraw Kompetencji. Obecnie w systemie funkcjonuje 17 rad sektorowych wyłonionych w konkursach na podstawie art. 4e ust. 1 ustawy o utworzeniu PARP. Agencja będzie rozwijać System sektorowych rad ds. kompetencji poprzez zwiększenie ich liczby co najmniej do 27 (Więcej: Kliknij).
Komentarz: To kolejne ciała, które proszą się o przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego. Warto się temu przyglądać. Warto się też zastanowić, czy nie powinna powstać rada sektorowa ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego?
Na poziomie parlamentarnym:
- Obywatelski jak rządowy? Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (druk nr 3520) (Kliknij) został 17 sierpnia 2023 przyjęty i skierowany do Prezydenta i Marszałka Senatu.
Komentarz: Projekt ten określany przez organizacje jako „Lex Czarnek 3.0” (patrz dalej) wpłynął do Sejmu 19 lipca 2023 r. Pierwsze czytanie odbyło się 21 lipca, drugie 28 lipca 2023 i trzecie – 17 sierpnia. Tempo imponujące, przeznaczone raczej dla projektów rządowych.
Program rzeczniczy OFOP-u – rzecznictwo krajowe
W obszarze realizacji zasady partnerstwa
Program współpracy. W ramach swoich obowiązków ministerstwa powinny przygotować program współpracy z organizacjami pozarządowymi. W ramach konsultacji OFOP przesłał swoje stanowisko do projektu „Programu współpracy partnerskiej Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej na lata 2024 – 2025”. Zgłoszono konkretne uwagi do 24 zapisów proponowanego dokumenty. Jednocześnie zwrócono uwagę na problemy ogólne dotyczące całego dokumentu, które tylko częściowo mogły zostać przedstawione w formie poprawek. Treść uwag w komentarzu.
Komentarz: Dokument jest przejrzysty i czytelny. Może być podstawą do rzeczywistego partnerstwa organizacji pozarządowych z Ministerstwem. Jednak wymaga pewnych szczegółowych poprawek i uzupełnień. Ma też kilka ogólnych niedociągnięć, które mogą w negatywny sposób wpłynąć na ocenę Programu.
1. Szkoda, że zgodnie z zasadą partnerstwa dokument Programu nie był przygotowywany wspólnie z organizacjami, a jedynie jest teraz konsultowany. Współpraca na poziomie programowania jest najbardziej skuteczna i najbardziej włączająca. Zapewne wspólnie przygotowany dokument byłby łatwiejszy do wdrożenia i mniej kontrowersyjny na etapie konsultacji.
2. Brakuje informacji o dotychczasowej współpracy z organizacjami (m.in. w ramach Funduszy Europejskich 2014-2020 i programowania kolejnej perspektywy), a także analizy tych doświadczeń. Bez informacji o stanie początkowym trudno planować dalsze działania.
3. Cele programu nie są wystarczająco precyzyjne (SMART), co uniemożliwi obiektywna ocenę tak założeń, jak i później realizacji programu. Brakuje też opisu sposobu realizacji zakładanych celów. W istocie brakuje rozdziału, który pokazywałby, jak założenia programu będą realizowane, czyli w jaki sposób formy współpracy oraz zakres współpracy poszczególnych komórek organizacyjnych Ministerstwa z organizacjami pozarządowymi przełożą się na realizację przyjętych w dokumencie założeń. Nie wiemy, dla przykładu, w jaki sposób (i czy z udziałem organizacji pozarządowych) wypracowywany będzie zaplanowany “efektywny model współpracy Ministerstwa z organizacjami pozarządowymi”?
4. Nie jest oszacowany potencjał organizacji pozarządowych, który może być wykorzystany “w celu realizacji działań skupiających się wokół zakresu działalności Ministerstwa”. Brakuje jakiejkolwiek analizy dotyczącej drugiej strony relacji partnerskich. Nie ma też opisu systemu ciał dialogu (komitetów i zespołów opiniodawczo-doradczych), co sugeruje, że w dużej mierze współpraca będzie realizowana, mimo takiego ciała jak Komitet ds. Umowy Partnerstwa, nie z poziomu Ministerstwa, a z poziomu poszczególnych departamentów.
5. Definicje stosowane w dokumencie budzą wątpliwości. Dla przykładu: Definicja organizacji pozarządowej (pkt 7) jest niespójna z definicją głównej ustawy do której odwołuje się Program (ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie). Zasada partnerstwa jest definiowana wąsko, jako działanie na rzecz społeczeństwa obywatelskiego, a nie np. analogicznie do zasady partnerstwa w funduszach europejskich, gdzie dotyczy to wszelkich form i celów działania administracji. Zasada pomocniczości zaś traktowana jest bardziej jako zasada niezależności partnerów, a nie rzeczywistej subsydiarności.
Postulaty inicjatywy Nasz Rzecznik
W sprawie referendum. Jako organizacje działające na rzecz praw człowieka i wspierające rozwój społeczeństwa obywatelskiego wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec referendum, które ma być przeprowadzone razem z wyborami parlamentarnymi w dniu 15 października bieżącego roku. Nasz sprzeciw wynika z poważnych obaw co do uczciwości, legalności i konsekwencji referendum przeprowadzonego w takich warunkach i okolicznościach (Więcej: Kliknij).
Dzieje się
Organizacje w szkole
Organizacje przyjęły stanowisko wobec procedowanego w Sejmie projektu ustawy „Chronimy dzieci, wspieramy rodziców”. Jak piszą: „To trzecia próba ograniczenia współpracy pomiędzy organizacjami społecznymi i szkołami. Pierwsze dwie dwukrotnie zawetował Prezydent Andrzej Duda. Tym razem „Lex Czarnek 3.0” wraca jako projekt obywatelski, wspierany przez Marszałek Sejmu, Elżbietę Witek, a jego założenie to rzekoma ochrona dzieci przed seksualizacją” (Więcej: Kliknij).
W Sejmie o Willi Plus
W ramach pytań w sprawach bieżących, posłanki Krystyna Szumilas i Katarzyna Lubnauer zadały pytania dotyczące: „nieprawidłowości przy organizacji i rozstrzygnięciu programu Rozwój potencjału infrastrukturalnego podmiotów wspierających system oświaty i wychowania oraz braku kontroli Ministerstwa Edukacji i Nauki nad realizacją działań edukacyjnych przez beneficjentów programu”. Na pytanie odpowiadał Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Tomasz Rzymkowski (Sprawozdanie: Kliknij).
Temat do dyskusji
Nie tylko turystyka
To co w bardziej lub mniej odległych czasach było domeną organizacji pozarządowych (pomoc społeczna, edukacja, zdrowie, kultura, sport, turystyka) zostaje w sposób naturalny zagospodarowane już to przez służby publiczne, już to przez prywatny biznes. Problemem jest, gdy działalność społeczna z tych obszarów zostaje wypychana. Dlatego zapraszamy do dyskusji nad tekstem Agnieszki Ponikiewskiej i Artura Ponikiewskiego (Towarzystwo Turystów Przyrodników i Krajoznawców) „NGO jako „szara strefa” w turystyce”.
Komentarz: Jak łączyć kwestie uczciwej konkurencji i bezpieczeństwa „klientów” usług z ideą usług społecznych świadczonych przez organizacje pozarządowe na innych warunkach niż firmy komercyjne? Nie mowa tu o patologiach (te zdarzają się we wszystkich sektorach), ale o cienkiej granicy pomiędzy usługami komercyjnymi a niekomercyjnymi. Tu niezwykle ważny jest namysł nad istotą działań społecznych, gdyż bez powszechnej świadomości, że aktywność społeczna nie jest inną formą biznesu, czy przedłużeniem państwa, coraz trudniej będzie bronić specyficznych rozwiązań dla organizacji pozarządowych.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu