Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- DZIEJE SIĘ
- PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym:
- Crowdfunding. Zakończył się rządowy proces legislacyjny projektu ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (UC76). Projekt trafił do Sejmu (druk nr 2269).
- Informatyzacja działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (1). Przez etap rządowy przemknął też i trafił do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (UD389).
Komentarz: Zadziwiające jest, że rząd nie potrzebuje konsultacji społecznych wprowadzając rozwiązania, z których będą korzystać m.in. organizacje pozarządowe świadczące pomoc obywatelom z Ukrainy. A jeśli w protokole z ustaleń posiedzenia Rady Ministrów w dniu 10 maja 2022 r. czytamy, że RM „upoważniła Prezesa Rządowego Centrum Legislacji do wprowadzenia w projekcie niezbędnych zmian legislacyjnych” to, być może, oznacza, że projekt, na tym etapie, nie został jeszcze dopracowany (patrz dalej).
Na poziomie parlamentarnym:
- Informatyzacja działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (2). Wspomniany wyżej rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (druk nr 2238) wpłynął do Sejmu 10 maja 2022 r. i skierowany został do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. 11 maja – II czytanie, 12 maja – III czytanie. 18 maja – Stanowisko Senatu niewnoszące poprawek i ustawa czeka na podpis Prezydenta RP.
Komentarz: Kolejny projekt idący super szybką ścieżką, bez konsultacji, choć… przecież, jak podkreślał to poseł sprawozdawca Sylwester Tułajew: „Ta ustawa to jest kolejny pomysł, który ma na celu wesprzeć obywateli Ukrainy, aby rzeczywiście można im było pomóc, aby mogli znaleźć pracę, bo to podczas poszczególnych spotkań strony rządowej, strony samorządowej, organizacji pozarządowych było podkreślane, że przydałoby się, warto byłoby utworzyć taki system teleinformatyczny, który właśnie wsparłby obywateli Ukrainy w poszukiwaniu pracy”. A przecież nie ma pewności, czy to w szczegółach dobry pomysł (zazwyczaj szybkość legislacji nie idzie w parze z jakością). Posłanka Katarzyna Maria Piekarska – co symptomatyczne – apelowała: „Mam tylko taką prośbę, panie ministrze, o to, abyśmy następnym razem, kiedy będziemy nowelizowali – a to pewnie już wkrótce – tę ustawę, mogli dostać ją na tyle wcześniej, żeby chociaż można ją było przeczytać. Bo dostaliśmy ją 15 minut przed samym posiedzeniem komisji i nawet nasi mecenasi sejmowi z Biura Legislacyjnego podkreślili, że nie byli w stanie przygotować pogłębionej analizy tego projektu. Mówię to niezłośliwie, tylko z troski o to, żeby poziom naszej legislacji był właściwy.” Stenogram: Kliknij.
- Wyrównywanie 1%. 13 maja 2022 trafia do Senatu i została skierowana do Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.
Komentarz: W czasie prac Sejmu z trzech propozycji, o których pisaliśmy w poprzednim biuletynie, ostały się dwie i to nie jako alternatywy, ale do zastosowania jednocześnie. Czyli obok mechanizmu wyrównawczego (krytykowanego przez organizacje) dodano konkurs (jeszcze bardziej krytykowany przez organizacje). Zobacz też – temat do dyskusji.
- Krajowy Plan Odbudowy. W Senacie dyskusja na temat KPO, a w niej sporo o organizacjach pozarządowych. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Marcin Horała stwierdził: „Padł zarzut co do Komitetu Monitorującego KPO, że tu rząd sobie o wszystkim decyduje, a kiedyś to było zrównoważone. Uprzejmie informuję, że w składzie Komitetu Monitorującego KPO rząd ma połowę miejsc, a drugą połowę mają organizacje pozarządowe i samorządy”. Stenogram: Kliknij.
Komentarz: Problemem jest, że treść KPO nie jest znana. Organizacje wykonały wiele wysiłku by zapisy w KPO odpowiadały społecznym potrzebom. Rzecz w tym, że nie wiemy co (i czy cokolwiek) z tych propozycji uwzględniono. Rok temu wspólnymi siłami organizacje skutecznie zaapelowały do premiera o współpracę przy tworzeniu Krajowego Planu Odbudowy – podjęto się wówczas wyzwania związanego z organizacją cyklu 5 wysłuchań w sprawie KPO (marzec 2021). Obecnie jest plan ponownego zwrócenia się do polskich władz ze wspólnym apelem przedstawicieli samorządów, środowiska partnerów społecznych oraz organizacji pozarządowych w związku z perspektywą zaakceptowania Krajowego Planu Odbudowy, domagając się: 1) podania do publicznej wiadomości treści uzgodnionego z Komisją Europejską KPO oraz 2) przeprowadzenia konsultacji społecznych, których celem byłoby dostosowanie jego zawartości, jak i zawartości innych dokumentów i strategii rządowych (tzw. kamieni milowych) do wyzwań związanych z tzw. „derusyfikacją” polskiej gospodarki.
Dzieje się
Wyrównanie 1%
List otwarty największych organizacji pożytku publicznego do premiera Mateusza Morawieckiego: Kliknij. Pod listem podpisały się: Fundacja Avalon – Bezpośrednia Pomoc Niepełnosprawnym, Dobro Powraca – Fundacja Na Rzecz Chorych Na Stwardnienie Rozsiane, Dolnośląska Fundacja Rozwoju Ochrony Zdrowia, Fundacja Studencka „Młodzi Młodym”, Fundacja Serce Dziecka im. Diny Radziwiłłowej, Fundacja Dzieciom „Pomagaj”, Fundacja „Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową”, Fundacja „Serca dla Maluszka”, Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”.
1% CIT
25 maja 2022 w ramach II Ogólnopolskiego Kongresu Organizacji Pozarządowych i VI Polsko-Hiszpańskiej Konferencji Organizacji Pozarządowych odbędzie się debata „1% podatku CIT dla organizacji pożytku publicznego – prezentacja założeń do ustawy”. Szczegóły: Kliknij
Propozycje uproszczeń i ułatwień
VAT i pomoc Ukrainie
Rzecznik Praw Obywatelskich popierając apel Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych w sprawie VAT, prosił Prezesa Rady Ministrów o wzięcie pod uwagę wskazanych w nim zaleceń. W odpowiedzi Ministerstwo Finansów poinformowało, że „resort finansów na bieżąco monitoruje sytuację. W razie uzasadnionej potrzeby dalszych działań nie jest wykluczone wprowadzenie kolejnych zmian w omawianym obszarze”.
Samorządowy Okrągły Stół
W ramach spotkania we Wrocławiu zostały zgłoszone jako postulaty organizacji pozarządowych propozycje uproszczeń dla organizacji pozarządowych. Spis tych propozycji ma się ukazać w przygotowywanej Białej Księdze. Więcej o okrągłym stole w sprawozdaniu Łukasza Gorczyńskiego: Kliknij.
Podcasty #prosteNGO
W najnowszym odcinku podcastu #prosteNGO poruszamy temat organizacji pożytku publicznego: Kliknij.
Temat do dyskusji
1,5% zamiast 1%
Organizacje w pośpiechu szukają pomysłu, który z jednej strony wyrównałby organizacjom pożytku publicznego przewidywane straty z podatków za 2022, a jednocześnie byłby zgodny z duchem idei 1%, jako sposobu na udział obywateli w finansowaniu działań społecznych. Warto – zanim się wyrobi własne zdanie – przeczytać dwa teksty Rafała Kowalskiego „Jeden procent mniej obywatelski” i Łukasza Gorczyńskiego „Miliony tracą – zyskuje jeden”.
Komentarz: Dyskutując o 1% nie można zapominać o faktach. W ferworze dyskusji parlamentarnej np. posłanka Paulina Hennig-Kloska uznaje 1% podatku za „główny dochód NGOs” (por. Stenogram). Z kolei organizacje, które od lat krytykowały wykorzystywanie 1% na zbieranie środków dla konkretnych osób, w tej chwili milczą nie chcąc zaszkodzić samej idei 1%. Jednak warto pokusić się o dane, by wiedzieć, o czym mówimy. Dane może są od Sasa do lasa (różne sposoby badań, różne wyniki, różne lata), ale pokazują pewną skalę zjawiska.
– według badań Klon/Jawor 2021 – Kondycja organizacji pozarządowych – najważniejsze fakty: 74% organizacji nie korzystało z 1% jako źródła przychodu,
– według badań GUS (Działalność stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych, fundacji, społecznych podmiotów wyznaniowych oraz samorządu gospodarczego i zawodowego w 2020 r. – wyniki wstępne) w 2020 ponad 90% organizacji non-profit nie mogło ubiegać się o 1% (nie posiadało statusu organizacji pożytku publicznego),
– według danych Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (Informacja nt. wykorzystania środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych w 2016 r.) przychody z 1% podatku od osób fizycznych w roku 2016 stanowiły 7,16 % łącznej kwoty przychodów ogółem organizacji pożytku publicznego, czyli ponad 92% przychodów pochodziło z innych źródeł,
– można znaleźć informacje, że np. w 2017 r. trzydziestu największym beneficjentom przypadło aż 345 mln zł, czyli ponad 52 proc. całej puli pieniędzy z 1% PIT (por. Które OPP dostały najwięcej z puli 1 proc. podatku PIT?)
Co to oznacza? Na pewno, że 1% podatku jest ważnym źródłem finansowania dla części organizacji pożytku publicznego. Ale trzeba pamiętać, że dotyczy on tylko części sektora pozarządowego i często preferuje organizacje, które pomagają konkretnym ludziom (subkonta na osoby indywidualne).
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu