Teza 001 - proste.NGO

Rejestracja stowarzyszeń rejestrowych

Opracowanie wzorca statutu stowarzyszenia rejestrowego i włączenie rejestracji stowarzyszeń w system S24

Opracowanie: Łukasz Gorczyński

Data: 06-08-2021

Koordynator procesu

Koordynatorem procesu jest Zespół OFOP „Proste prawo dla NGO”.

Problem

Długi i mocno sformalizowany proces rejestracji stowarzyszenia rejestrowego.

Kogo dotyczy?

Stowarzyszenia rejestrowe

Rozwiązanie

Opracowanie wzorca statutu stowarzyszenia rejestrowego i włączenie rejestracji stowarzyszeń rejestrowych w system S24.

Opis

Zgodnie z art. 20a ust 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym sąd rejestrowy ma 7 dni na rozpoznanie wniosku o założenie stowarzyszenia. W rzeczywistości proces ten często trwa wiele tygodni. Niejednolite orzecznictwo powoduje również, że część sądów kwestionuje określone zapisy, co dodatkowo proces wydłuża. Wątpliwości budzi fakt, że wiele organizacji nie chce odwoływać się od orzeczeń sądu nawet wówczas, gdy nie jest przekonana o ich zasadności. „System odwoławczy” jest dla organizacji nieprzyjazny i znacząco wydłuża proces rejestracji. W dniu 1 lipca 2021 roku weszło w życie nowe brzmienie art. 19 ww. ustawy, zgodnie z którym organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą wnioski do KRS składają wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Organizacje, które działalności gospodarczej nie prowadzą, również mają taką możliwość. Bez zmian towarzyszących powyższym rozwiązaniom, samo wykorzystania systemu teleinformatycznego, nie przyspiesza jednak rejestracji stowarzyszeń.

Akty prawne do zmiany

Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach
Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

Rezultat działania

Rejestracja stowarzyszeń w oparciu o wzorzec statutu zostanie skrócona do jednego dnia, co umożliwi powstającym organizacjom podjęcie działań od razu. Część stowarzyszeń skorzysta ze ścieżki rejestracji w oparciu o wzorzec statutu, co usprawni pracę sądów rejestrowych.

Proces w całości będzie odbywał się elektronicznie.

Inspiracja

Zgodnie z art. 20a ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym wniosek o wpis spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym, sąd rejestrowy rozpoznaje w terminie jednego dnia od daty wpływu. W ustawie wprost wskazane jest, że uwzględniono tu potrzebę ułatwienia rejestracji spółek (art. 19 ust. 7). Wzorzec spółki obecnie regulowany jest rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie określenia wzorców dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udostępnionych w systemie teleinformatycznym (załącznik nr 1 do rozporządzenia).
Zgodnie z art. 5 ust. 3 ww. ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich, koło gospodyń wiejskich może działać na podstawie wzorcowego statutu, którego treść określa załącznik do ustawy. W każdym czasie koło gospodyń wiejskich działające na podstawie wzorcowego statutu może przyjąć własny statut, zgodny z wymogami określonymi w ust. 2 ustawy.

Dodatkowe uwagi

W oparciu o ustawę prawo o stowarzyszeniach tworzone są nie tylko stowarzyszenia rejestrowe. Z wyłączeniem przepisów dotyczących rejestracji w KRS, zakładane są w ewidencji starosty nieprowadzące działalności gospodarczej kluby sportowe i uczniowskie kluby sportowe (art. 4 ust. 2 i art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie).

Statuty tych podmiotów – zarejestrowanych w ewidencji – również w całości opierają się na art. 10 ust. 1 ustawy prawo o stowarzyszeniach, różni je jedynie brak działalności gospodarczej i węższy zakres celów. Wzorzec statutu mógłby w bardzo prosty sposób być dostosowany także do specyfiki ww. podmiotów – problemem jest tu jednak brak elektronicznej ogólnopolskiej ewidencji. Podobny problem dotyczy jeszcze prostszych form działania, jakimi są stowarzyszenia zwykłe.

Warto zasygnalizować również wspomniane już zastrzeżenia względem funkcjonującego wzorca statutu KGW.

Docelowo warto rozważyć jeszcze dalej idące odformalizowanie procesu rejestracji podmiotów społecznych. Są to osobne zagadnienie, ale również powinny zostać wzięte pod uwagę przy projektowaniu przepisów.

Zagrożenia

Celem uproszczenia nie jest ujednolicenie zakresu działań stowarzyszeń, których to wielką zaletą jest różnorodność i testowanie innowacyjnych rozwiązań. Każde stowarzyszenie powinno docelowo pracować nad własnym statutem odpowiadającym jego celom, sposobom działania i przekonaniom członków. Zazwyczaj jednak etap doprecyzowania statutu i poszukiwania własnych rozwiązań dotyczy już organizacji działającej.
Nie należy też stawiać znaku równości między wzorcem statutu a modelowym statutem stowarzyszenia. Opracowanie tego drugiego nie jest możliwe, biorąc pod uwagę mnogość sfer w jakich działają stowarzyszenia.
Skorzystanie ze ścieżki rejestracji związanej z zastosowaniem wzorca statutu stowarzyszenia powinno być opcjonalne – nie może zastąpić dotychczasowych możliwości rejestracji bez wykorzystania wzorca, a stanowić ma wyłącznie dodatkowe rozwiązanie.

Dodatkowe materiały