Sprawozdawczość i kontrola
Zastąpienie nadzoru instytucjonalnego nad organizacjami pozarządowymi związkami rewizyjnymi
Opracowanie: Adela Gąsiorowska
Data: 09-11-2022
Problem
Obecnie organizacje pozarządowe - obok kontroli sądowej oraz nadzoru administracyjnego i podatkowego ich działalności - podlegają dodatkowemu nadzorowi ze strony różnych organów administracji publicznej. Ogranicza to oddolny charakter ich działania oraz wymaga wypełniania dodatkowych obowiązków administracyjnych.
Kogo dotyczy?
- Wszystkie organizacje pozarządowe
Rozwiązanie
Zastąpienie nadzoru nad organizacjami pozarządowymi związkami rewizyjnymi organizacji dokonującymi ich lustracji, analogicznie do związków rewizyjnych spółdzielni i spółdzielni socjalnych. W zakresie nadzoru nad organizacjami pozarządowymi związki te pełniłyby rolę obecnie pełnioną przez: dla stowarzyszeń - starostów, dla fundacji - właściwego ministra oraz dla organizacji pożytku publicznego - Przewodniczącego Komitetu Pożytku Publicznego. Rozwiązanie zakłada więc, że organizacje pozarządowe nadal podlegałyby kontroli sądowej w takim zakresie jak obecnie, a ich działalność byłaby kontrolowana przez odpowiednie organy administracyjne i podatkowe.
Opis
Obecnie różne typy organizacji pozarządowych, a także organizacje pożytku publicznego podlegają dodatkowemu nadzorowi ze strony różnych organów administracji publicznej (w szczególności starostów, ministrów oraz Przewodniczącego Komitetu Pożytku Publicznego). Ogranicza to oddolny charakter ich działania, uzależniając ich funkcjonowanie od działania administracji publicznej. Co więcej, tworzy to dodatkowy system ich nadzoru - obok kontroli sądowej oraz nadzoru administracyjnego i podatkowego ich działalności. W przypadku spółdzielni oraz spółdzielni socjalnych analogiczna funkcja nadzorcza sprawowana jest przez związki rewizyjne spółdzielni. Związki te - w ramach postępowań lustracyjnych - badają legalność, gospodarność i rzetelność całości działania zrzeszonych w nich spółdzielni.
Rezultat działania
Pozytywnym skutkiem rozwiązania będzie przekazanie uprawnień nadzorczych nad organizacjami pozarządowymi budowanym i zarządzanym oddolnie przez same organizacje związkom, co zwiększy niezależność i samorządność sektora pozarządowego.
Inspiracja
Regulacja dot. działania związków rewizyjnych spółdzielni i spółdzielni socjalnych oraz prowadzenia przez nie lustracji.
Zagrożenia
Istnieje ryzyko, że tworzone przez organizacje związki rewizyjne nie będą skutecznie i rzetelnie realizować swoich funkcji, w efekcie czego niektóre organizacje nie będą w ogóle nadzorowane. Ryzyko to jest jednak ograniczone, ponieważ przewiduje się, że organizacje będą nadal podlegać kontroli sądowej oraz administracyjnej i podatkowej.
Akty prawne do zmiany
- Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych
- Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach
- Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach
- Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
Dodatkowe materiały
Zabierz głos w dyskusji!
Jeżeli chcesz podyskutować o problemie i propozycji jego rozwiązania, skorzystaj z formularza.
Niech Twój głos będzie widoczny dla wszystkich!