Rejestracja UKS i KS bez działalności gospodarczej

Stworzenie centralnej i jawnej ewidencji UKS i klubów sportowych zintegrowanej z bazą KRS, NIP i REGON

Opracowanie: Łukasz Gorczyński

Data: 18-08-2021

Problem

Brak centralnej i jawnej ewidencji uczniowskich klubów sportowych (UKS) i klubów sportowych (KS).

Kogo dotyczy?

  • Uczniowskie kluby sportowe (UKS),
  • Kluby sportowe nieprowadzące działalności gospodarczej (KS).

Rozwiązanie

Problem można rozwiązać na dwa sposoby:

  • stworzenie nowej centralnej i jawnej ewidencji UKS i KS,
  • migracja UKS i KS nieprowadzących działalności gospodarczej do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).

Opis

Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie kluby sportowe działają jako osoba prawna. Przykładowymi możliwymi formami klubu sportowego są:

  • stowarzyszenie (z wyłączeniem stowarzyszenia zwykłego),
  • fundacja,
  • spółka akcyjna,
  • spółka z o.o.

Wg danych GUS w Polsce w 2018 roku działało niemal 15 tys. tego typu podmiotów (Kultura fizyczna w latach 2017 i 2018, GUS, 2019).


Kluby sportowe rejestrowane są w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Na mocy art. 4 ustawy wyjątek stanowią:

  • uczniowskie kluby sportowe, które nie mają obowiązku rejestracji w KRS, lecz u właściwego terytorialnie starosty w prowadzonej przez niego ewidencji (w przypadku siedziby UKS i KS w miastach na prawach powiatu będzie to prezydent miasta zgodnie z art. 91 i 92 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym),
  • kluby sportowe działające w formie stowarzyszeń i nieprowadzące działalności gospodarczej, których ewidencję również prowadzą starostowie.


Wspomniana ewidencja jest jedna dla UKS i KS (nie należy jej mylić z ewidencją stowarzyszeń zwykłych, również prowadzoną przez starostów), nie jest ewidencją centralną (każdy starosta prowadzi ewidencję odrębnie – z uwagi na ilość powiatów i miast na prawach powiatów ich liczba wynosi więc 380) i nie jest jawna.


Sposób prowadzenia ewidencji określa Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 18 października 2011 r. w sprawie ewidencji klubów sportowych. Ewidencja może być prowadzona w systemie teleinformatycznym – ale nie musi (patrz np. § 3 ust. 3 ww. rozporządzenia).


Fakt, że ewidencja UKS i KS nie jest ewidencją centralną, zintegrowaną z bazą KRS, NIP i REGON, skutkuje m.in. koniecznością samodzielnego ubiegania się przez ww. podmioty o numer NIP i REGON. Nie działa, znana z KRS i obowiązująca od 1 grudnia 2014 r., zasada tzw. jednego okienka, w ramach której rejestrowany podmiot otrzymuje wszystkie dane niezbędne do rozpoczęcia działalności wraz ze złożeniem jednego wniosku do sądu. Jak wskazywało Ministerstwo Sprawiedliwości wdrażane rozwiązanie „jednego okienka” skracało o około 17 dni czas oczekiwania przez podmiot na możliwość rozpoczęcia wykonywania działalności. Niestety – jak przedstawiono – regulacja ta nie objęła m.in. UKS i KS (choć obejmuje np. stowarzyszenia wpisane do KRS, w tym kluby sportowe prowadzące działalność gospodarczą).


Powyższe zmiany w prawie dla przedsiębiorców Sejm przyjął niemal jednogłośnie - za było 437 posłów, 2 posłów było przeciw, a 1 osoba wstrzymała się od głosu - co również jest argumentem za przygotowaniem i przyjęciem podobnej regulacji dla UKS i KS.


Aby w praktyce było to wykonalne, należy przygotować odpowiednie rozwiązanie techniczne (centralna publiczna ewidencja UKS i KS na wzór Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej), bądź skorzystać z funkcjonalności KRS, gdzie rejestrowane są pozostałe stowarzyszenia (w tym kluby sportowe prowadzące działalność gospodarczą) i fundacje, co wiązałoby się z migracją UKS i KS do KRS.


W ramach rozważań nt. „jednego okienka” należy wskazać też, że z uwagi na brak skomunikowanych rejestrów, część UKS i KS nie wyrabia numeru REGON (a co za tym idzie – również NIP), co może prowadzić do działania tych podmiotów poza marginesem obowiązujących przepisów („Ze względu na to, że część klubów sportowych i uczniowskich klubów sportowych, podlegających rejestracji u starosty, nie dokonuje obowiązku założenia numeru REGON, istnieje potrzeba tworzenia jednostek umownych w Bazie Jednostek Statystycznych GUS” – źródło: Zeszyt metodologiczny GUS, Statystyka sportu, 2019).


Brak centralnej ewidencji rodzi też problemy w przypadku migracji między ewidencjami (np. zmiana siedziby, czytaj szerzej: Kliknij), w przypadku uzyskania przez UKS lub KS statusu organizacji pożytku publicznego i figurowania w tym przypadku w dwóch rejestrach (czytaj szerzej: Kliknij), a w szczególności w przypadku migracji pomiędzy ewidencją a KRS – sytuacja ta może dotyczyć klubu sportowego, który chce rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej (czytaj szerzej: Kliknij).


Dodatkową trudnością związaną z brakiem centralnej publicznej ewidencji jest brak możliwości łatwego i nieodpłatnego pobrania wypisu elektronicznego. Takie rozwiązanie funkcjonuje w ramach KRS. Na mocy art. 4 ust. 4aa ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym wydruki te mają moc zrównaną z mocą dokumentów wydawanych przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego i nie wymagają podpisu ani pieczęci. UKS i KS rozwiązanie to nie dotyczy. Ponadto za wniosek o wydanie zaświadczenia w przypadku KS trzeba każdorazowo zapłacić 17 zł na mocy części II pkt 21 załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku UKS, tj. część starostw wskazuje, że UKS podlega zwolnieniu z opłaty skarbowej na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1g ww. ustawy - Nie podlega opłacie skarbowej (...) wydanie zaświadczenia (...) odpisu, wypisu lub kopii w sprawach (...) nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz ochrony zdrowia; jest to o tyle wątpliwe, że UKS, wbrew nazwie, nie muszą mieć nic wspólnego z oświatą).


Tu warto też wskazać, że starostwa pobierają opłatę w wysokości 10 zł za wpis KS do ewidencji (dla porównania, postępowanie w sprawach o wpis stowarzyszenia do KRS jest wolne od opłat – patrz art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach).


W uzasadnieniu do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw z roku 2014 czytaliśmy: „Zasada jawności formalnej rejestru, znajdująca wyraz w pełnej jawności i dostępności do danych wpisanych do rejestru oraz do dokumentów złożonych do akt rejestrowych podmiotu, a także funkcja legalizacyjna rejestru, wyrażająca się badaniem przez sąd rejestrowy zgłoszonych danych pod względem ich prawdziwości, a dołączonych do wniosku dokumentów pod względem zgodności formalnej i materialnej z obowiązującymi przepisami prawa – przyczyniły się do wzmocnienia bezpieczeństwa obrotu, albowiem bardzo często dane zawarte w rejestrze i w aktach rejestrowych stanowią istotny element oceny wiarygodności przyszłego partnera lub kontrahenta”. Tu wskazać należy, że ewidencja UKS i KS nie spełnia ww. funkcji choćby w części tego, jak robi to KRS – fundamentalnym zastrzeżeniem jest tu brak jawności ewidencji oraz nieujawnienie w ewidencji UKS i klubów sportowych sposobu reprezentacji tych podmiotów (czytaj szerzej: Kliknij).


Próby poprawy formalnej sytuacji UKS i KS podejmowane były kilkukrotnie - bezskutecznie. W 2016 roku działania obliczone były na migrację UKS i KS do KRS – mowa tu o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o sporcie (druk nr 305) oraz projekcie ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów. W 2019 roku w ramach projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (art. 58 ustawy) próbowano pozytywnie uregulować m.in. kwestię możliwości prowadzenia przez UKS i KS działalności gospodarczej (Umożliwienie prowadzenia działalności gospodarczej przez uczniowskie kluby sportowe: Kliknij).


Podsumowując - aktualnie obowiązujące przepisy prawa, regulujące zasady funkcjonowania ewidencji prowadzonych przez organy państwa w zakresie uczniowskich klubów sportowych i klubów sportowych nieprowadzących działalności gospodarczej, zakres obowiązków ewidencyjnych ww. podmiotów, zakres obowiązków w postępowaniu rejestrowym, jak też zakres współdziałania starosty, pozostałych organów państwa i podmiotów z osobowością prawną, jakimi są UKS i KS, wymagają kompleksowej zmiany uwzględniającej konieczność budowania nowoczesnej administracji publicznej i możliwości, jakie przynosi rozwój techniczny, w sposób gwarantujący uczniowskim klubom sportowym i klubom sportowym możliwość szybkiego rozpoczęcia działalności i dokonywania zmian, przy ograniczeniu do minimum niezbędnych formalności. Takie uzasadnienie towarzyszyło zmianom w prawie dotyczącym przedsiębiorców - i takie samo jest oczekiwanie względem prawa dla podmiotów społecznych, jakimi są uczniowskie kluby sportowe i kluby sportowe nieprowadzące działalności gospodarczej.

Inspiracja

  • Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o sporcie (druk nr 305) [projekt poselski] [19 lutego 2016 - projekt wpłynął do Sejmu] - link główny: Kliknij oraz link bezpośrednio do aktu prawnego: Kliknij
  • Projekt ustawy o zmianie ustawy o sporcie oraz ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów [Wnioskodawca: Minister Sportu i Turystyki] [20 grudnia 2016 - data utworzenia] - link główny: Kliknij, link bezpośrednio do aktu prawnego: Kliknij (art. 1 pkt 2), raport z konsultacji: Kliknij, krytyczna opinia Ministerstwa Sprawiedliwości: Kliknij
  • Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych [Wnioskodawca: Minister Przedsiębiorczości i Technologii] [20 marca 2019 - data utworzenia] - link główny: Kliknij, link bezpośrednio do aktu prawnego: Kliknij (art. 58 ustawy), OSR: Kliknij. Projekt, który wpłynął do Sejmu nie ma fragmentu dot. klubów sportowych, tj. Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (druk nr 3622) [31 lipca 2019 - data ustawy] - link główny: Kliknij, link bezpośrednio do projektu aktu prawnego: Kliknij (art. 49 ustawy), link do przyjętej ustawy: Kliknij

Zabierz głos w dyskusji!

Jeżeli chcesz podyskutować o problemie i propozycji jego rozwiązania, skorzystaj z formularza.

Niech Twój głos będzie widoczny dla wszystkich!