Tekst niniejszy został przygotowany w ramach koalicji Zespół „Proste prawo dla NGO”
Autor: Rafał Dymek
Propozycje zmian dot. zachęt podatkowych dla darczyńców
Streszczenie problemu:
W Polsce jest potencjał do rozwoju filantropii polegającej na tym, że osoby fizyczne i osoby
prawne oraz inne jednostki organizacyjne przekazują darowizny na rzecz organizacji
społecznych. Dzięki filantropii i darczyńcom trzeci sektor może budować swoją niezależność i
stabilność finansową.
Potrzebne jest stworzenie nowych i lepszych ram prawnych filantropii, ponieważ obecne
przepisy podatkowe i system ulg są niezachęcające dla darczyńców. Przykłady Niemiec,
Francji, Hiszpanii i Belgii pokazują, że jasne przepisy i atrakcyjne ulgi podatkowe mogą
stymulować rozwój filantropii i jesteśmy przekonani, że sprawdzone doświadczenia
zagraniczne powinny być źródłem inspiracji dla Polski. Dodatkowo, zmiany prawne
dotyczące wspierania filantropii zostały już zapowiedziane przez przedstawicieli Koalicji
Obywatelskiej, Trzeciej Drogi i Nowej Lewicy w formalnych porozumieniach, które zostały
podpisane we wrześniu 2024 r.
Stan na 1 stycznia 2015:
Postulat został przyjęty przez Grupę roboczą ds. uproszczeń prawnych dla organizacji pozarządowych przy Przewodniczącej Komitetu Pożytku Publicznego
W związku z tym postulujemy:
1. Zrównanie poziomu obecnych zachęt podatkowych dla darczyńców i podniesienie wysokości odliczeń z tytułu darowizn podatkowych do 20% dochodu podatkowego
Obecnie podatnicy CIT przekazujący darowizny mogą odliczyć darowizny od podstawy opodatkowania do wysokości 10% dochodu podatkowego. Podatnicy PIT są w gorszej sytuacji, ponieważ mogą odliczyć darowiznę tylko do wysokości 6% dochodu podatkowego. Nie ma uzasadnienia dla takiego zróżnicowania poziomu odliczeń. Dodatkowo, wysokość zachęt podatkowych dla darczyńców w Polsce jest dość niska w
porównaniu z innymi krajami europejskimi. Przykładowo, w Niemczech wysokość zachęt podatkowych dla darczyńców jest dwukrotnie wyższa (darowizny dla organizacji podlegają odliczeniu do kwoty stanowiącej 20% dochodu darczyńcy, a darowizny przekraczające ten limit mogą zostać odliczone w kolejnych latach). Doświadczenie reform podatkowych podjętych Francji i Niemczech potwierdza, że dzięki podniesieniu wysokości odliczeń więcej środków prywatnych zostanie przekazanych na cele społeczne.
Szeroki przegląd inspisujących rozwiązań w innych krajach został przedstawiony w: Supera-Markowska M., Odliczenia darowizn dokonywanych na cele działalności pożytku publicznego w polskim systemie podatkowym – stan obecny i postulowane zmiany, (w:) W poszukiwaniu perpetuum mobile. Dobre prawo dla trzeciego sektora, red. M. Szafranek, Sz. Wójcik, Warszawa 2023. Publikacja ta dostępna jest tutaj.
Proponujemy zrównanie i podniesienie poziomu odliczeń darowizn dla darczyńców (niezależnie od tego czy są firmą czy też podmiotem nieprowadzącym działalności gospodarczej) w PIT i CIT do 20%. Postulat ten mogłyby zostać wprowadzony bez zmiany samej istoty przedmiotowej ulgi jako odliczenia od dochodu.
Proponowane zmiany:
W art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych powinno zastąpić się liczbę „6%” liczbą „20%”.
W art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób
prawnych powinno zastąpić się liczbę „10%” liczbą „20%”.
2. Wprowadzenie możliwości odliczeń darowizn w okresie 5 lat
Są sytuacje, w których podatnicy nie mogą w pełni wykorzystać z prawa do odliczenia
darowizn w jednym roku podatkowym, ponieważ dokonana darowizna przekracza limity
odliczeń, o których mowa w punkcie 1. Proponujemy wprowadzenie możliwości odliczeń
darowizn w okresie 5 lat (tak jak w przypadku rozliczania strat). Byłaby to istotna zachęta dla
podatników do przekazywania wysokich darowizn, co w efekcie przełożyłoby się na wyższe
wpływy dla organizacji społecznych, ich finansową stabilność i większe możliwości działania
dla dobra wspólnego.