Teza 2.7.1

Zachęty podatkowe - stypendia
Tekst niniejszy został przygotowany w ramach koalicji  Zespół „Proste prawo dla NGO”

Autor: Rafał Dymek

Propozycje zmian dot. opodatkowania stypendiów

Streszczenie problemu:

W Polsce jest potencjał do rozwoju filantropii polegającej na tym, że osoby fizyczne i osoby prawne oraz inne jednostki organizacyjne przekazują darowizny na rzecz organizacji społecznych. Dzięki filantropii i darczyńcom trzeci sektor może budować swoją niezależność i stabilność finansową.
Potrzebne jest stworzenie nowych i lepszych ram prawnych filantropii, ponieważ obecne przepisy podatkowe i system ulg są niezachęcające dla darczyńców. Przykłady Niemiec, Francji, Hiszpanii i Belgii pokazują, że jasne przepisy i atrakcyjne ulgi podatkowe mogą stymulować rozwój filantropii i jesteśmy przekonani, że sprawdzone doświadczenia zagraniczne powinny być źródłem inspiracji dla Polski. Dodatkowo, zmiany prawne dotyczące wspierania filantropii zostały już zapowiedziane przez przedstawicieli Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi i Nowej Lewicy w formalnych porozumieniach, które zostały podpisane we wrześniu 2024 r.

Stan na 1 stycznia 2015:

Postulat został przyjęty przez Grupę  roboczą ds. uproszczeń prawnych dla organizacji pozarządowych przy Przewodniczącej Komitetu Pożytku Publicznego

W związku z tym postulujemy:

Uzależnienie zwolnienia podatkowego stypendium od wysokości płacy minimalnej
Proponowane zmiany:

W art. 21, ust 1 pkt. 40b ustawy o podatku dochodowym powinno się zastąpić zwrot “do
wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3800 zł” zwrotem “do wysokości
nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty wynoszącej 50% płacy minimalnej”.

Uzasadnienie:

Koszty życia w ośrodkach akademickich są bardzo wysokie, co sprawia, że wielu zdolnych młodych ludzi pochodzących ze wsi i małych miast, z niezamożnych rodzin, nie stać na studiowanie w ośrodkach akademickich.
Student średnio potrzebuje minimum 3 500 zł miesięcznie, aby się utrzymać. W dużych ośrodkach nawet więcej. Studenci, zwłaszcza ci z mniej zamożnych rodzin, jeśli chcą studiować, muszą podjąć pracę, aby się utrzymać. Jak wskazują wszystkie badania, ponad połowa studentów pracuje co najmniej na pół etatu. Odbywa się to kosztem czasu przeznaczonego na naukę i rozwój zainteresowań.

Skutkuje to niższymi osiągnięciami studentów i ich chronicznym zmęczeniem. W szerszym kontekście taka sytuacja ma wpływ na pogłębienie nierówności w dostępie do edukacji młodych ludzi i hamuje rozwój kapitału ludzkiego w Polsce. Obecnie przyznanie stypendium skutkuje koniecznością odprowadzenia zaliczki na podatek. W efekcie zmniejsza to kwotę do dyspozycji dla studenta, a organizację przyznającą
stypendia zmusza do stosowania rozbudowanych procedur administracyjnych, co istotnie podwyższa koszty działania. W przypadku stypendiów niższych niż 2 500 miesięcznie (30 000 rocznie mieszczących się w kwocie wolnej od podatku) po roku, w rozliczeniu rocznym, student odzyska zapłacony podatek korzystając z rocznej ulgi podatkowej, jednak nie zmienia to faktu, że student podczas roku otrzymał stypendium pomniejszone o zaliczkę na podatek i miał mniej środków na życie.
Wprowadzenie zmiany, jaką postulujemy, sprawi, że student będzie z tytułu stypendium mógł otrzymać maksymalnie 4800 zł miesięcznie (2500 zł miesięcznie z tytułu kwoty wolnej od podatku i 2300 miesięcznie z tytułu kwoty stypendium wolnej od podatku). Należy wyjaśniać, że taka sytuacja będzie należała do rzadkości, ponieważ organizacje przyznające stypendia mają niewystarczające środki oraz z powodu rosnącej skali ubóstwa wpływającej na coraz większą liczbę wniosków o stypendia.
Dzięki postulowanej zmianie, w przypadku stypendiów do 2500 zł miesięcznie (mieszczących się w rocznej kwocie wolnej od podatku) studenci będą otrzymywać miesięcznie większe pieniądze (ponieważ nich stypendium nie będzie pomniejszone o zaliczkę na podatek). Dodatkowo, organizacje przyznające stypendia odczują istotne uproszczenie przepisów i będą mogły ograniczyć biurokrację, ponieważ nie będą musiały odprowadzać miesięcznych zaliczek na podatek. Równie ważne jest też to, że organizacje stypendialne będą mogły w uzasadnionych sytuacjach przyznać wyższe stypendia (powyżej 2500 zł miesięcznie do wysokości 4800 zł miesięcznie).