Szkice do mapy organizacji monitorujących prawo

Jednym z ważnych elementów stanowienia ustaw w organizacji jest dobre rozpoznanie aktorów, którzy biorą udział w tej grze „o dobre prawo”. Nam od samego początku projektu #prosteNGO przyświecała idea zmapowania tych organizacji. Problem jest w tym, że jak pisałem w tekście Monitoring – między kontrolą przestrzegania prawa a kontrolą procesu stanowienia prawa, w dużej liczbie organizacji, które tematem się zajmują, jest spora część, która zajmuje się nim dorywczo, projektowo. Z jednej strony trudno nie brać ich pod uwagę, z drugiej jest duża szansa, że akurat zajmują się czymś zupełnie innym. Jednak są takie projekty, o których trzeba wiedzieć.

Autor: Piotr Frączak

W tym kontekście warto przejrzeć listę projektów zrealizowanych i realizowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Osi Priorytetowej II (Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji) i działania 2.16 (Usprawnienie procesu stanowienia prawa) Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020. Instytucją Pośredniczącą jest tu Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Niestety nie ma tu kwot dotacji, o które starały się organizacje. Te można znaleźć na stronie, gdzie mamy dokumentacje konkursową.

Komentarz: Na liście projektów też – co bardzo ważne – są linki do informacji o projektach. Niestety czasem linki te prowadzą na ogólną stronę organizacji lub ich w ogóle brak. Dodatkowo – nawet przy zrealizowanych projektach – są to raczej opisy zamierzeń, a nie efektów.

Nas interesują szczególnie trzy konkursy^[1], które dotyczyły podnoszenia kompetencji (eksperckich) przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz partnerów społecznych w zakresie niezbędnym do udziału w procesie stanowienia prawa. Rozstrzygnięto je w latach 2016, 2019 i 2021. Poniżej lista organizacji (bez partnerów społecznych, choć i te prowadziły działania w tym zakresie i z tych pieniędzy), które miały realizować te działania wraz z kwotą dotacji. Bez szczegółowej analizy (mamy nadzieję na jakąś pogłębioną ewaluację tych projektów) trudno coś więcej o nich powiedzieć. Jednak pewne wnioski można wyciągnąć.

Na pierwszy rzut oka widać tu większe zaangażowanie pewnych regionów (np. co najmniej cztery projekty dotyczyły zachodniopomorskiego). Szczególną uwagę trzeba też zwrócić na organizacje, które dostały dotację na ten cel więcej niż raz. Może (ale nie musi) to świadczyć o szczególnych kompetencjach lub systemowym zajęciu się problemem. I tak trzykrotnie (kontynuacja tego samego projektu) otrzymała dotację Fundacja Niepodległości z Lublina. Dwa razy na podobne projekty dotację otrzymały Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym”, Pracownia Pozarządowa, Zachodniopomorskie Forum Organizacji Socjalnych ZaFOS, oraz Europartner Akademicki Klub Integracji Europejskiej,

Komentarz: Ponieważ doniesienia prasowe dotyczące Stowarzyszenia Europartner Akademicki Klub Integracji Europejskiej (np. Białystok. Paweł B. prezes i wiceprezes kilku organizacji pozarządowych usłyszał prokuratorskie zarzuty) budziły niepokój w środowisku, warto byłoby się tym dotacjom przyjrzeć szczególnie.

O kilku z projektów pisaliśmy już w Biuletynach. Jeśli znacie dobre praktyki z tych konkursów bardzo prosimy o sygnał. Wydaje się jednak, że ogólnie mówiąc, w niewielkim stopniu, albo w ogóle, chyba nie przyczyniły się do usprawnienia procesu stanowienia prawa. Przyjmijmy, że ta hipoteza jest słuszna (zresztą to, że proces stanowienia prawa daleki jest od doskonałości, widzimy w #prosteNGO na co dzień). Pytaniem jest – dlaczego tak się stało? Wydaje się, że to może być dobry pretekst do zajęcia się procesem tworzenia i konkursowego finansowania polityk publicznych.

^[1] To co warto podkreślić, że konkursy miały różny, czasem specjalistyczny, charakter.  W 2016 mieliśmy np. konkurs Prowadzenie przez partnerów społecznych działań w zakresie monitorowania prawa gospodarczego i prawa pracy. W 2017 Prowadzenie przez organizacje strażnicze działań w zakresie monitorowania prawa na poziomie krajowym. W 2020  m.in. konkurs Wzmocnienie potencjału instytucjonalnego i eksperckiego organizacji pozarządowych i partnerów społecznych do prowadzenia monitoringu w zakresie tworzenia i stosowania przepisów prawa regulującego obowiązki związane ze stosowaniem zasad dostępności.

Tabele pomocnicze

Masz zdanie na ten temat? Odezwij się: p.fraczak@schuman.pl