Stanowiska w kwestiach legislacyjnych – Minister do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego – Przewodniczący Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego

Kwestie prostego prawa dla NGO to nie tylko główne ustawy, ale setki drobnych zapisów w ustawach nie odnoszących się bezpośrednio do organizacji.

Tekst niniejszy nie jest tekstem prawniczym, jest próbą spojrzenia na system prawny z punktu widzenia działacza społecznego.

W ramach monitoringu aktywności rządu w kwestiach związanych z legislacja (Kliknij) na rzecz organizacji pozarządowych, będziemy – w miarę możliwości – kolekcjonować różne stanowiska zajmowane przez osoby pełniące funkcję Ministra/Przewodniczącego. Nie chodzi tylko o to by przyglądać się aktywności tych organów w interesującym nas obszarze, ale także analizować ich punkt widzenia na kwestie związane organizacjami pozarządowymi.

2024

Vat i OPP

(wpis 06.12.2004)

02.12 na stronie RCL-u w dokumentach dotyczących projektu rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług (888) zamieszczono uwagi Ministry ds Społeczeństwa Obywatelskiego (Kliknij). Podsekretarz Stanu w KPRM Marek Krawczyk proponuje, aby obniżoną stawkę podatku, o której mowa w ust. 1, stosować „do dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych na rzecz: 1) organizacji pozarządowych, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571 oraz z 2024 r. poz. 834) i podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 tej ustawy;”. i dodaje „Brak jest uzasadnienia, aby projektowane rozwiązanie ograniczać wyłącznie do podmiotów posiadających status organizacji pożytku publicznego”. Odpowiedź Ministra Finansów jest negatywna „Odnośnie do organizacji pożytku publicznego wskazać należy, że ograniczenie zakresu preferencji do tego rodzaju organizacji pozarządowych zapewnia stosowanie jej w odniesieniu do podmiotów wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego, spełniających wymagania formalne, w szczególności w zakresie jawności działania, kontroli wewnętrznej oraz określonych obowiązków sprawozdawczych”.

Komentarz: Przy okazji, po raz kolejny, ukazał się w całej rozcziągłości problem z równoległymi porządkami pożytku publicznego i ekonomii społecznej. Oto – w odniesieniu do tego samego rozporządzenia – z upoważnienia Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Podsekretarz Stanu Katarzyna Nowakowska chciała rozszerzenia zwolnień na podmioty „ekonomii społecznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 113);”. A przecież właściwie chodziło o to samo.

Organizacje i powódź

(wpis 26.10.2024)

W ramach uzgodnień międzyresortowych projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw UD149 (Kliknij) Minister ds. Społeczeństwa Obywatelskiego / Przewodnicząca Komitetu ds. Pożytku Publicznego zgłosiła swoje uwagi (Kliknij), gdzie zwraca uwagę na specyfikę działania organizacji.

  • Ze względu na formę działalności organizacji pozarządowych w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i podmiotów prowadzących działalność pożytku publicznego, o których mowa w art. 3 ust. 3 tej ustawy, proponuję, aby w projektowanym art. 22a i n. ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, warunek przyznania świadczenia interwencyjnego określony w projektowanym art. 22a ust. 2 pkt 3 (w brzmieniu: zobowiąże się do utrzymania poziomu zatrudnienia przez okres 6 miesięcy od dnia wydania rozporządzenia, o którym mowa w art. 1 ust. 2) – nie dotyczył organizacji pozarządowych w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i podmiotów, o których mowa w art. 3 ust. 3 tej ustawy, czyli podmiotów wskazanych w projektowanym art. 22a ust. la pkt 1. Analogiczne wyłączenie powinno w konsekwencji objąć projektowane regulacje z dodawanych: art. 22b ust. 2 pkt 5 oraz 22e ust. 2 pkt 2. Działalność prowadzona przez ww. podmioty nie musi wiązać się z koniecznością zatrudniania pracowników, co według aktualnie projektowanych regulacji ograniczy możliwość korzystania ze świadczenia interwencyjnego z projektowanego art. 22a ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. (podkr. PF)

Ochrona ludności

W ramach przyjętego przez Radę Ministrów projektu ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej UD70 (Kliknij) Minister/Przewodniczący przesłał swoje uwagi w ramach uzgodnień resortowych (Kliknij), a także w ramach przygotowań przed samym Komitetem Stałym Rady Ministrów (Kliknij). W stanowiskach upomniano się

  • o literalne wpisanie organizacji pozarządowych i o podmiotów określonych w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, a także
  • „o wspieranie społeczeństwa obywatelskiego w identyfikowaniu zagrożeń, wypracowaniu modelu działań w sytuacjach stanowiących zagrożenie bezpieczeństwa oraz organizowaniu i wspieraniu społeczności lokalnych związanych z szeroko rozumianą pomocą doraźna i humanitarną” w tym „wspieranie rozwoju instytucjonalnego organizacji działających w obszarze ochrony ludności, w tym w zakresie: tworzenia stabilnych podstaw ich funkcjonowania, perspektywicznych planów działania i stabilności finansowania”.

Komentarz: Jednak ustawa – choć dostrzega organizacje – to jednak, w rzeczywistości, w system włącza jedynie te (poza bezpośrednio wymienionymi jak PCK, harcerskie czy OSP), z którymi organ ochrony ludności zawarł porozumienie o współpracy lub które uznał za „podmioty ochrony ludności”. Pytaniem jest, jak więc będzie realizowany zapis, że zadania ochrony ludności i obrony cywilnej polegają także na „uruchomieniu mechanizmów odporności społeczeństwa obywatelskiego”.

Tu warto zwrócić uwagę na pomysł, który został przez Ministra/Przewodniczącego zgłoszony i choć nie znalazł akceptacji, pokazuje pewien kierunek myślenia. Oto zaproponowano utworzenie Funduszu „Wsparcia Społeczeństwa Obywatelskiego na rzecz Ochrony Ludności, którego dysponentem jest Przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego”, a który miałby być „państwowym funduszem celowym”.