Biuletyn #prosteNGO – 8-21 lipca 2024 r.

Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.

SPIS TREŚCI

1. W SKRÓCIE
   1. W planach legislacyjnych (Zmiany w KRS)
   2. W procesie legislacyjnym (Rada Fiskalna, Ustawowe wyjątki, Pieniądze z NIW-u, UEPIK – pierwsze czytanie)
   3. OSR ex post (Jednak nie dla wszystkich)

2. PROGRAM RZECZNICZY OFOP
   1. Propozycje dotyczące uproszczeń dla III sektora (Stanowisko OFOP, Monitoring)
   2. W obszarze realizacji zasady partnerstwa (Analiza dotycząca ZIT-ów)

3. DZIEJE SIĘ
   1. Organizacje (Parasol dla NGO, Analiza KIPR-u)
   2. Parlament (Debata o NIW-ie, Podkomisja stała)
   3. Ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego (Wiceprzewodniczący Komitetu, Drugie posiedzenie KPP)

4. TEMATY DO DYSKUSJI
   1. Prawdziwy potencjał organizacji?
   2. Czy wiesz, że…(1919)

---

W skrócie

W planach legislacyjnych

• Zmiany w KRS. W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (Kliknij) , którego celem jest „odejście od papierowych wniosków oraz papierowych akt rejestrowych i zastąpienie fakultatywności obecnej drogi obowiązkiem składania wniosków za pośrednictwem systemu teleinformatycznego do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej”.

Komentarz: Cyfryzacja jest czymś koniecznym, jednak z uwagi na potencjalne wykluczenie cyfrowe części społeczeństwa oraz łatwy dostęp do niektórych danych osobowych (np. członków założycieli stowarzyszenia) należy to robić z dużą ostrożnością.

W procesie legislacyjnym

Na poziomie rządowym

• Rada Fiskalna. Projekt ustawy o Radzie Fiskalnej UC48 (Kliknij) zakłada udział w niej przedstawicieli reprezentatywnych organizacji związkowych, przedstawicieli reprezentatywnych organizacji pracodawców, przedstawicieli ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego…

Komentarz: Nie ma przedstawicieli zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego? To dobrze czy źle? Na wszelki wypadek nie zaplanowano w tym wypadku konsultacji publicznych. A wydaje się, że rola pozarządowych think tanków mogłaby być – w tym kontekście – nieoceniona.

• Ustawowe wyjątki. Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw UD 85 (Kliknij) ma na celu „umożliwienie świadczenia usług opieki zdrowotnej osobom poszkodowanym w wyniku klęsk żywiołowych lub katastrof przez działania podejmowane przez medyczne zespoły ratunkowe w ramach międzynarodowych mechanizmów koordynujących niesienie pomocy”.

Komentarz: Bardzo ciekawy, z punktu widzenia organizacji pozarządowych, jest ten fragment uzasadnienia: „Obecnie jedynym w kraju zespołem medycznym certyfikowanym przez Światową Organizację Zdrowia oraz zgłoszonym do puli dobrowolnej Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności jest medyczny zespół ratunkowy prowadzony przez Fundację Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej (PCPM), będąca organizacją pozarządową. Zespół ten jest zdolny do wyjazdu do strefy dotkniętej klęskami żywiołowymi (np. trzęsieniem ziemi) lub kryzysami humanitarnymi w ciągu 24 godzin. W jego skład wchodzi ponad 120 lekarzy, ratowników medycznych, pielęgniarek, ratowników GOPR i wspierających ich specjalistów od pomocy humanitarnej, którzy realizują misje pod auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) lub Unii Europejskiej. Potencjał ludzki, którym dysponuje zespół, posiadana infrastruktura (wyposażenie w sprzęt medyczny, namioty szpitalne, zapasy materiałów medycznych, żywności oraz autonomiczne systemy oczyszczania wody i produkcji energii elektrycznej), która częściowo została sfinansowana ze środków publicznych (dotacja z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w 2018) r., a także wdrożone procedury sprawiły, iż zespół ratunkowy działający w ramach PCPM uzyskał certyfikację WHO. Jest to tym samym 27. na świecie zespół ratunkowy, w tym 7. prowadzony przez organizację pozarządową, klasyfikowany i spełniający standardy określone przez WHO, co jest potwierdzone dokumentem podpisanym przez Dyrektora Generalnego WHO. Certyfikacja ta ma jednak charakter warunkowy, gdyż PCPM musi przedstawić na potrzeby WHO potwierdzenie, iż nie ma przeszkód prawnych, aby medyczny zespół ratunkowy uczestniczący w akcjach ratunkowych mógł dysponować określonymi środkami znieczulającymi i innymi substancjami kontrolowanymi, wymaganymi przez WHO i potrzebnymi m.in. w transporcie rannych do szpitala” Dodajmy jeszcze „W latach 2020–2022 Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM zrealizował 10 misji medycznych, w tym 8 w odpowiedzi na pandemię COVID-19: wystawił połowę personelu polskiej misji medycznej do Brescii we Włoszech (marzec 2020 r.), działał pod auspicjami WHO w Kirgistanie, Tadżykistanie i Ugandzie oraz dzięki wsparciu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Etiopii i Libanie. W lutym 2022 r. Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM został wysłany w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności do niesienia pomocy medycznej ofiarom cyklonów na Madagaskarze”.

Na poziomie parlamentarnym

• Pieniądze z NIW-u? 19 lipca grupa posłów z klubu Polska2050-TD wniosła autopoprawkę do projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Kliknij), o której pisaliśmy w poprzednim Biuletynie. Projekt w międzyczasie otrzymał już swój numer druku 526 (Kliknij).

Komentarz: Jak się wydaje autopoprawka nie odnosi się do sformułowania z uzasadnienia „Dodatkowe oszczędności przewidujemy w ramach restrukturyzacji lub likwidacji instytutów państwowych: IPN (restrukturyzacja): 300 milionów złotych, Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego: 50 milionów złotych, NIW-CRSO: 150 milionów złotych (podkr. red.), Instytut De Republica: 30 milionów złotych, Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego: 20 milionów złotych. W sumie 550 milionów złotych”. Przypomnijmy, że maksymalny planowany limit wydatków budżetu państwa będący skutkiem finansowania ustawy o NIW na 2025 to 213 000 000 zł (Kliknij). W tym też kontekście warto wspomnieć wymianę zdań 10 lipca w Senacie. Oto Senator Leszek Czarnobaj pytał „o tzw. analizę efektywności. Co mam na myśli? Króciutko, żeby nie przedłużać, bo mam tylko minutę. A mianowicie w poprzedniej kadencji powstało chyba ponad 50 różnego rodzaju instytucji. Podam tylko 2 przykłady. Pierwszy to Narodowy Instytut Wolności, który śledzi organizacje pozarządowe i z nimi współpracuje. Węgry i my jesteśmy tu przykładem… I drugi przykład – był instytut węgiersko-polski, musiał powstać polsko-węgierski. Takich instytucji utworzono ponad 50. (…) Chcę powiedzieć tak: Panie Ministrze, bez pana aktywności i udziału poszczególne resorty same z siebie tego nie zrobią. Dlatego jest pytanie, czy pan minister widzi potrzebę – czy jest taka chęć jako element działania – analizy efektywności działalności wszystkich instytucji, które są, a szczególnie tych, które zostały utworzone w ostatnich latach”. W odpowiedzi Minister Finansów Andrzej Domański stwierdził „pieniądze publiczne, środki publiczne to środki wszystkich Polek i Polaków, w związku z tym musimy dbać o to, aby były efektywnie wydawane. To jest dla mnie jasne i oczywiste. (…) ja oczywiście będę namawiał do upraszczania finansów publicznych. Tam, gdzie będzie to zależało tylko od decyzji ministra finansów, będzie to prostsze, ale oczywiście wiemy, że nie zawsze jest to bardzo proste. Był wieloletni proces psucia finansów publicznych, więc również proces naprawy tego zajmie nam więcej niż rok. Jestem przekonany, że będziemy o tym dyskutować także w trakcie dyskusji nad budżetem roku 2025” (Kliknij).

•  UEPIK – pierwsze czytanie. Komisja Polityki Społecznej i Rodziny (PSR) na posiedzeniu 11 lipca (Kliknij) zajmowała się (uzasadnianym przez posłankę Urszulę Augustyn) komisyjnym projektem ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (druk nr 445 Kliknij). Zmiana dotyczy stosowania Uproszczonej Ewidencji Przychodów i Kosztów (UEPIK), Komisja skierowała go do prac do podkomisji stałej (patrz niżej).

Komentarz: W czasie obrad (Kliknij) posłanka Augustyn zwracała uwagę na pozytywną opinię Rady Działalności Pożytku Publicznego, z kolei posłowie powoływali się na negatywne stanowisko Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych (patrz niżej) i Federacji Banków Żywności. Również obecni przedstawiciele strony pozarządowa – z wyjątkiem Jerzego Płókarza – zwracali uwagę na istniejące problemy ze stosowaniem UEPIKu już teraz, na to, że wbrew sugestiom zmiana ta nie będzie dotyczyć Kół Gospodyń Wiejskich, a jej wprowadzenie – z uwagi na inne przepisy – nie wprowadzi żadnej, istotnej, zmiany.

OSR ex post

• Jednak nie dla wszystkich. Jak pisaliśmy w Biuletynie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (Spór o wynagrodzenia dla pracowników NGO Kliknij) jego celem było umożliwienie przyjęcia przez Radę Ministrów „rządowego programu dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie”. Pojawiały się wówczas wątpliwości czy pomoc trafi do wszystkich i, jak się okazuje, nie były to bezpodstawne wątpliwości. Mówi o tym m.in. Karolina Nowakowska w Gazecie Prawnej alarmując „W pomocy społecznej wrze”. Okazuje się, że efekt może być inny niż zakładany. Oto kwestia dodatku motywacyjnego podzieliła pracowników, gdyż nie wszyscy go dostali. Samorządy mają kłopot z ustalaniem czy należą się one osobom pracującym, którzy wykonują zadania nie tylko z zakresu pomocy społecznej.

Komentarz: Ciekawe czy środki na ten dodatek motywacyjny dotarły, jak było obiecane, także do organizacji pozarządowych pracujących na zlecenie JST. Ktoś, coś?

Program rzeczniczy OFOP-u – rzecznictwo krajowe

Propozycje dotyczące uproszczeń dla III sektora

• Stanowisko OFOP w sprawie UEPIK. OFOP ocenił negatywnie przedstawiony przez Komisję do Spraw Petycji projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej “projekt”). W dokumencie czytamy, że „nie powinno się kontynuować prac nad projektem w proponowanym kształcie” lub „wstrzymać je do czasu wprowadzenia rozwiązań systemowych, które stworzyłyby właściwe warunki prawne dla rozszerzenia dostępności uproszczonej ewidencji dla organizacji pozarządowych” (Więcej).

Komentarz: OFOP przypomina, że już od 2006 roku zabiegał o wprowadzenie przepisów umożliwiających mniejszym organizacjom pozarządowym uniknięcia obowiązku prowadzenia tzw. pełnej księgowości zgodnie z ustawą o rachunkowości. Stad przepisy o uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, które pojawiły się w 2015 roku w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wraz z artykułem 10a były krokiem w dobrą stronę. Jednak sama konstrukcja UEPIK-u wymaga weryfikacji (dalszego uproszczenia), a nieprzemyślane i niesystemowe zmiany mogą przynieść więcej niż pożytku.      

• Monitoring. Zgodnie z zapowiedziami (Kliknij) rozpoczynamy systematyczny monitoring działań urzędu Ministra ds społeczeństwa obywatelskiego (a tym samym także Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego i samego Komitetu) w zakresie działań na rzecz dobrego prawa dla organizacji pozarządowych. Zaczynamy więc od pytań (wysłane do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów) o kwestie podstawowe: 1) odpowiedź na pytanie „Czy Minister ds. społeczeństwa obywatelskiego ma swoją stronę  BIP i pod jakim adresem?” , oraz 2) „o listę zarządzeń Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego wydanych w 2024 roku” z tym szczególnie interesuje nas skan zarządzenia nr 12/2024 Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego  z dnia 11 czerwca 2024 r. w sprawie powołania Grupy roboczej do spraw uproszczeń prawnych dla organizacji pozarządowych…  Jeżeli nie na stronie KPRM to przynajmniej na stronie #prosteNGO będzie można znaleźć odpowiednie informacje.

Komentarz: Przypomnijmy, co powinno znajdować się w BIP-ie? W ustawie (Kliknij) mowa jest m.in. o zamierzeniach działań władzy ustawodawczej oraz wykonawczej, projektowaniu aktów normatywnych, programach w zakresie realizacji zadań publicznych, sposobie ich realizacji, wykonywaniu i skutkach realizacji tych zadań; prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz o sposobach i zasadach udostępniania danych w nich zawartych, naborze kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska, w zakresie określonym w przepisach odrębnych; treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć, a także informacji dotyczących sposobu dostępu do informacji publicznych będących w ich posiadaniu i nieudostępnionych w Biuletynie Informacji Publicznej.

W obszarze realizacji zasady partnerstwa

• Analiza dotycząca ZIT-ów. OFOP zlecił badanie (Kliknij), którego przedmiotem były wybrane aspekty funkcjonowania instrumentów terytorialnych w Polsce bieżącej perspektywy finansowej UE, w szczególności: 1) realizacja zasady partnerstwa w Związkach ZIT; 2) potencjalna i rzeczywista rola organizacji pozarządowych w planowaniu i wdrażaniu tych instrumentów.

Komentarz: Czy ZIT-y, a jest ich w obecnej perspektywie kilkadziesiąt, i ich obowiązkowe ciała doradcze, w których pracuje społecznie wielu (różnie w zależności od ZIT-u – patrz analiza) aktywistów to szansa dla przedstawicieli organizacji pozarządowych? Być może. Tu, obligatoryjna przecież, zasada partnerstwa może otworzyć nowe obszary współpracy JST-NGO. Przynajmniej trzeba mieć taką nadzieję. Przecież relacje „związku samorządów” z działającymi na terenach tych JST organizacje umożliwiają zupełnie nowa jakość współpracy.

Dzieje się

Organizacje

• Parasol dla NGO. Wojciech Dec w tekście „Parasol dla NGO. Czas na zmiany jest teraz!” (Kliknij) prezentuje autorską wizję zmian przed którymi stoi sektor. Mówi o profesjonalizacji (i cieszy się, że mamy kod  „zawodowy działacz organizacji pozarządowej” Kliknij), o ekonomizacji, o przedefiniowaniu pojęcia „organizacja pozarządowa”, „Radzie Dialogu Obywatelskiego” czy w końcu „Konstytucji dla NGO”.

Komentarz: To bardzo szeroka wizja postulatów. Częściowo skierowana do decydentów, ale w dużej mierze do samego sektora. Warto by sprawdzić, na ile jest zgoda na te postulaty w środowisku, bo pewnie na takim poziomie ogólności się w wielu, choć pewnie nie we wszystkich, kwestiach zgadzamy. Problem jest, że jeśli rzeczywiście „czas na zmiany jest teraz”, to musimy się zgadzać nie tylko do kierunków, ale i konkretnych rozwiązań. Jakąś pierwszą próbą będą Zespoły przy Grupie przy Pani Minister. O tym na ile się zgadzamy dowiemy się już niebawem.

• Analiza KIPR-u. Przygotowana, tradycyjnie już bez podania autora, analiza nosi tytuł „Zaangażowanie samorządów dużych miast w rozwój III sektora” (Kliknij) i, według zapowiedzi, „przedstawia, jak samorządy w największych polskich miastach wspierają te organizacje poprzez dotacje, granty, preferencyjne warunki najmu oraz promocję wydarzeń”

Komentarz: Analiza ta może być przykładem jak pod chwytliwym tytułem, można ukryć zbiór nic nie znaczących faktów. Nie ma tam ani słowa, ani żadnych danych, o zaangażowaniu samorządów w rozwój sektora. Jest zestawienie (z Warszawy, Poznania, Krakowa, Wrocławia i Łodzi) rosnącej, w kolejnych latach, liczby organizacji na 1000 mieszkańców, ale jak ma to się do wsparcia z samorządu to już ani słowa. Mamy też dane, przygotowane na podstawie stron urzędów, które autor (autorzy) określają jako „komórki wspierające NGO” oraz zbiorczą informację: „Wszystkie miasta przeznaczają w swoim budżecie środki na dotacje i granty dla trzeciego sektora, w różnym stopniu wspierają organizacje pozarządowo lokalowo – wszystkie miasta deklarują preferencyjne ceny dla organizacji pozarządowych najmu lokali miejskich, jednak procedura i koszty adaptacji (często zniszczonych) lokali, powoduje, że nie zawsze jest to oferta atrakcyjna dla organizacji”. Chyba o zaangażowaniu tych miast we współprace z organizacjami nie można mniej powiedzieć. Żadnych odwołań do programów współpracy, żadnych kwot dotacji, żadnych przykładów ciał dialogu typu rady pożytku czy komisje dialogu społecznego czy obywatelskiego… To rzeczywiście robi wrażenie.

Parlament

• Debata o NIW-ie. W Sejmie – 12 lipca przy okazji wysłuchania informacji w sprawie Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, o której przedstawienie wniósł Klub Parlamentarny Polska 2050 – Trzecia Droga – odbyła się burzliwa debata (Kliknij).

Komentarz: Szkoda, że debaty parlamentarne odbywają się na zasadzie „strzyżono, golono”. Jak w debacie oxfordzkiej – jedni bronią jednej tezy, drudzy drugiej, a z poszukiwaniem prawdy nie ma to żadnego związku. Oczywiście, gdy strony idą w zaparte zostaje tylko jedna droga, w której to sąd przesądza kto ma rację, a kto się mylił. Czekamy więc na wyniki śledztw zgłoszonych do prokuratury. Na razie mamy tylko wyroki w sprawach wniesionych przez Fundację Wolności z Lublina (Kliknij). Tu nie ma wątpliwości, że nie wszystko było w porządku.

• Podkomisja stała do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi (PSR02S) spotka się
  22 lipca w celu rozpatrzenia komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (druk nr 445).

Komentarz: Pytanie czy uda się poprawić ustawę tak, aby uproszczona ewidencja oznaczała rzeczywiste uproszczenia dla organizacji? Zależy to oczywiście od posłów i posłanek, ale tez od stanowiska jakie będzie reprezentować środowisko organizacji pozarządowych. Będziemy o postępie prac informować.

Ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego

• Wiceprzewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego.  Na podstawie art. 34a ust 1. pkt 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Prezes Rady Ministrów Donald Tusk powołał z dniem 3 lipca 2024 r. Marka Krawczyka, Podsekretarza Stanu w KPRM (Kliknij)

Komentarz: Ustawa w zasadzie nie przewiduje żadnych kompetencji dla wiceprzewodniczącego. Zgodnie zaś z regulaminem KPP – a dostaliśmy go na wniosek (Kliknij) – zastępuje Przewodniczącego Komitetu w trakcie jego nieobecności oraz współpracuje z Sekretarzem Komitetu (powoływanym i odwoływanym przez Przewodniczącego) m.in. przy opracowaniu projektów zarządzeń Przewodniczącego Komitetu powołujące zespoły czy przy koordynowaniu przygotowania projektów programów wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz projektów aktów prawnych w zakresie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

• Drugie posiedzenie KPP. 7 lipca 2024 odbyło się posiedzenie Komitetu do spraw Pożytku Publicznego. Spotkanie prowadził wiceprzewodniczący Marek Krawczyk. Według informacji (Kliknij) podczas posiedzenia m.in. „omówiono zrealizowane oraz planowane działania dotyczące zmian w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Zaprezentowano plany na dalsze działania mające na celu poprawę funkcjonowania sektora pożytku publicznego i wolontariatu”. Poinformowano również „o planowanych przedsięwzięciach związanych z problematyką społeczeństwa obywatelskiego podczas Prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej w pierwszej połowie 2025 roku”. W efekcie, jak czytamy, posiedzenie „było okazją do omówienia wielu kluczowych kwestii dotyczących działalności pożytku publicznego, wolontariatu oraz przygotowań do ważnych wydarzeń na arenie międzynarodowej”.

Komentarz: Ponieważ z notatki niewiele wynika – a jesteśmy jako sektor żywotnie zainteresowani „omawianymi kluczowymi kwestiami” – poprosiliśmy, w trybie dostępu do informacji publicznej, o protokół (wraz z załącznikami) z posiedzenia.

Temat do dyskusji

Prawdziwy potencjał organizacji?

Wiele się obecnie dyskutuje o tym, jak najlepiej wspierać potencjał organizacji. Dlatego prezentujemy tekst przygotowany w ramach dyskusji nad reformą Funduszu Sprawiedliwości. Wydaje się, że może być też punktem wyjścia do szerszej dyskusji o sensownym zlecaniu zadań organizacjom pozarządowym i budowaniu ich potencjału.

Czy wiesz, że…

1919 (7 lutego) Naczelnik Państwa (Józef Piłsudski) wydał dekret o fundacjach i o zatwierdzaniu darowizn i zapisów (Kliknij). Dekret mówił, że „Fundację można powołać do życia przez rozporządzenie między żyjącymi lub przez testament”, które jednak „o tyle tylko skutek prawny mieć będą, o ile zostaną przez właściwą władzę zatwierdzone”. Z chwilą zatwierdzenia fundacja uzyskiwała charakter osoby prawnej, a fundator lub jego następcy obowiązani byli przekazać fundacji przeznaczony dla niej majątek. Warto tu też wspomnieć o rejestrach i nadzorze. „Każde ministerstwo prowadzi według wzoru, który będzie przez Radę ministrów zatwierdzony, rejestr fundacji, do jego kompetencji należących, do którego statuty fundacji dołączone być winny; o wszelkich zmianach w statucie fundacji, a także o każdem powiększeniu się lub zmniejszeniu kapitałów lub majątków nieruchomych, należących do fundacji, wzmianka w rejestrze uczynioną będzie (…)”. „Minister w stosunku do fundacji, której przedmiot w zakres kompetencji jego wchodzi, ma prawo nadzoru nad organami zarządu fundacji i w tym celu żądać od nich przedstawienia sprawozdań i rachunków, a także wstrzymywać lub uchylać, z zachowaniem praw osób trzecich, wykonanie rozporządzeń tych organów, o ile by były z aktem fundacyjnym, statutem fundacji lub prawem niezgodne albo dla fundacji szkodliwe. Jeżeli zarządy fundacji pełnią swoje czynności wadliwie lub niedbale, minister wzywa je do należytego pełnienia obowiązków, a w razie nieskuteczności wezwania powoła na ich miejsce innych zarządców…”

Komentarz: Początkowo dekret obowiązywał jedynie na terenie byłego Królestwa Polskiego, później również na terenach byłego zaboru rosyjskiego (ziem zabranych). Do końca II Rzeczypospolitej nie ujednolicono (z jednym wyjątkiem) prawa fundacyjnego na terenie całej Rzeczypospolitej. Co ciekawe dekret nie definiuje fundacji – było to wtedy oczywiste.

---