Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- PROGRAM RZECZNICZY OFOP
- DZIEJE SIĘ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
- Wynagrodzenie za funkcje społeczne? Do Sejmu wpłynęła petycja w sprawie dodatku do emerytury dla osób pełniących funkcje społeczne (Kliknij). Autor domaga się takich samych uprawnień jak dla sołtysów (dodatek 300 zł po przejściu na emeryturę) dla tych „którzy wykonują inne społeczne funkcje także ważne a może i nawet ważniejsze (…) jak: ławnicy sądowi, społeczni kuratorzy czy nawet radni…”.
Komentarz: Autor petycji stwierdza, że „państwo Polskie nie stawia na równi wszystkich obywateli polskich (…) Mam nadzieję że Rzecznik Praw Obywatelskich zajmie się tym…”. A może w ogóle przydałaby się dyskusja na temat osób, które sprawują funkcję społeczne. Wielu obywateli poświęca część swojej pracy społecznej na rzecz lepszego funkcjonowania państwa. Poza wyżej wymienionymi, mamy też różne funkcje w radach pożytku, komitetach monitorujących, ciałach doradczych… Czy państwo nie powinno tych osób w jakiś sposób wynagradzać za „dobrą służbę”? Nie chodzi oczywiście o gratyfikację finansową za pracę wolontariacką, ale przynajmniej o sposób docenienia wykonanej pracy, oczywiście jeśli ta praca została dobrze wykonana.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym
- O działach i pożytku c.d. Nowa wersja projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji rządowej UD9 (Kliknij) została skierowany do Sejmu.
Komentarz: Poza zmianami, o których już pisaliśmy (Kliknij) warto wspomnieć o 1) zmianie w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko w art. 103c w ust. 11 w pkt 2 w lit. c wyrazy „złożami kopalin” zastępuje się wyrazami „surowcami energetycznymi”; 2. dodatkowej zmianie w ustawie o pożytku – w art. 34a w ust. 1: w pkt 3 w lit. a po wyrazach „sekretarza stanu” dodaje się wyrazy „albo podsekretarza stanu”.
- Sygnaliści. Pojawiła się nowa wersja projektu ustawy o ochronie sygnalistów (UC1) (Kliknij).
Komentarz: Jest wreszcie kolejna wersja projektu ustawy, która budziła tyle kontrowersji (pisaliśmy o tym w Biuletynie – Kliknij). Jednak w OSRze brak informacji o konsultacjach. Obecny rząd chciał – z powodu pośpiechu – uniknąć konsultacji, ale po proteście organizacji podjęto jednak prace nad zmianami. W nowym projekcie m.in. rozszerzono listę dziedzin prawa, którego dotyczyć będzie ustawa. Naruszeniem prawa jest działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa dotyczące: 1) wolności i praw człowieka i obywatela; 2) korupcji; 3) handlu ludźmi; 4) prawa pracy; 5) zamówień publicznych; 6) usług, produktów i rynków finansowych; 7) przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu; 8) bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami; 9) bezpieczeństwa transportu; 10) ochrony środowiska; 11) ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego; 12) bezpieczeństwa żywności i pasz; 13) zdrowia i dobrostanu zwierząt; 14) zdrowia publicznego; 15) ochrony konsumentów; 16) ochrony prywatności i danych osobowych; 17) bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych; 18) interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej; 19) rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych.
Na poziomie parlamentarnym
- Krajowa Rada Sądownictwa. W Sejmie trwa dyskusja nad rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (druk nr 219) (Kliknij). W czasie VII posiedzenie Sejmu w dniu 6 marca 2024 r. Adam Bodnar podkreślał, że mająca powstać Rada Społeczna „będzie miała prawo przedstawiać opinię o kandydatach na sędziów, będzie miała także prawo do wypowiadania się w różnych innych kwestiach, które są związane z kompetencjami należącymi do zadań rady. Rada Społeczna będzie skonstruowana w taki sposób, że członków tej rady powoływanej na 4-letnią kadencję będą wskazywały różne instytucje, takie jak Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowa Rada Notarialna, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym, a także – myślę, że to trzeba podkreślić – trzech przedstawicieli organizacji pozarządowych będzie mógł wskazać prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenie i obserwacja działalności Krajowej Rady Sądownictwa wskazuje na to, że tego typu organ jest potrzebny i tego typu organ będzie miał istotne znaczenie z punktu widzenia stwarzania społecznej legitymizacji dla działalności Krajowej Rady Sądownictwa, a także będzie, można powiedzieć, takim swoistym łącznikiem między środowiskiem sędziowskim, także środowiskiem politycznym, reprezentowanym w Krajowej Radzie Sądownictwa, a społeczeństwem. Tak że liczę na to, że to będzie istotna odmiana w kontekście funkcjonowania Krajowej Rady Sądownictwa”. (Kliknij)
Komentarz: Przypomnijmy Ministerstwo Sprawiedliwości zrezygnowało z pierwotnego pomysłu, aby kandydatów do sędziowskiej części KRS mogły zgłaszać – oprócz samych sędziów – również grupa dwóch tysięcy obywateli, Naczelna Rada Adwokacka czy też Krajowa Rada Radców Prawnych. Udział społeczeństwa został ograniczony do działania Rady Społecznej, w której to trzech przedstawicieli organizacji pozarządowych (poza organizacjami prawniczymi) ma wskazywać… prezydent. Nie wydaje się, by mogło to rozwiązać potrzeby reprezentacji społeczeństwa obywatelskiego.
- Organizacje rolnicze i dyplomacja. Do pierwszego czytania w komisji skierowany został poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników oraz niektórych innych ustaw – druk nr 245 (Kliknij).
Komentarz: Organizacje rolników (w ustawie z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników), związki zawodowe rolników indywidualnych (w ustawie z dnia 7 kwietnia 1989 r. o związkach zawodowych rolników indywidualnych oraz Krajowa Rada Izb Rolniczych (w ustawie z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych) mają mieć zagwarantowaną ustawowo możliwość zgłaszania Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi swoich kandydatów na stanowisko do spraw rolnych w polskich placówkach dyplomatycznych za granicą lub w stałych przedstawicielstwach RP przy organizacjach międzynarodowych za granicą. Warto przyglądać się tej debacie, bo być może docelowo w polityce zagranicznej zasięganie opinii organizacji w kwestiach ich dotyczących (np. kultury) powinno być ogólnym standardem.
OSR ex-post
- Co z nakrętkami? Jak podaje Money.pl „Są pierwsze ofiary nowego unijnego prawa. Hospicjum musi skończyć akcję” (Kliknij). Oto w wyniku uchwalenia ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (Kliknij) producenci będą musieli efektywniej zbierać z rynku jednorazowe butelki plastikowe, a zakrętki i wieczka wykonane z plastików w przypadku opakowań do 3 litrów będą musiały być do nich trwale przymocowane. Czy to zlikwiduje dość popularny sposób wspierania organizacji poprzez zbieranie nakrętek?
Program rzeczniczy OFOP-u – rzecznictwo krajowe
Propozycje dotyczące uproszczeń dla III sektora
- W kwestii VAT-u. Wobec niepokojących informacji dotyczących problemów niektórych organizacji z VAT-em OFOP skierował w zeszłym roku zapytanie do Przewodniczącego Komitetu Pożytku Publicznego. Sam Przewodniczący pozostawił to w gestii Rady Działalności Pożytku Publicznego, która zleciła odpowiednią ekspertyzę. Do dziś ta ekspertyza nie została upubliczniona.
Komentarz: O problemie, jaki może się wiązać z europejską definicją działalności gospodarczej OFOP sygnalizował już w 2010 roku (Marzena Mendza-Drozd „Usługi – jak je zrozumieć? Czy organizacje są bezpieczne?” – Kliknij). OFOP zlecił też w zeszłym roku ekspertyzę prawnoporównawczą systemów zlecania zadań publicznych organizacjom pozarządowym przez administrację publiczną (Maria Supera-Markowska „System zlecania zadań publicznych organizacjom pozarządowym przez administrację publiczną (centralną i samorządową) w Hiszpanii na tle rozwiązań polskich” – Kliknij). Zachęcamy do zapoznania się z materiałami i do dyskusji.
- Nowe tezy. W ramach Tez w sprawie uproszczeń (Kliknij) pojawiły się dwie nowe. Pierwsza postuluje przyjęcie ustawy o procesie stanowienia prawa, określającej podstawowe zasady i normy stanowienia prawa na etapie rządowym i parlamentarnym, gwarantującej prowadzenie konsultacji publicznych i innych form udziału obywateli i ich organizacji w procesie stanowienia prawa. Druga proponuje umożliwienie wydawania interpretacji indywidualnych dla organizacji pozarządowych w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne oraz innych wymienionych w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (zmiana art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez wskazanie, że ZUS wydaje interpretacje również na rzecz organizacji pozarządowych).
Komentarz: W ramach kontynuacji projektu „Dobre prawo dla organizacji społecznych – myśl centralnie, działaj lokalnie” od marca 2024 roku do kwietnia 2024 roku prowadzone są działania w ramach projektu „#prosteNGO! Dlaczego tyle to trwa?” mające na celu skuteczne rozpowszechnienie informacji o zasobach portalu proste.ngo. Nie oznacza to, że kończymy proces zbierania i porządkowania tez. Wręcz przeciwnie, mamy nadzieję, że promocja wzmocni dyskusje i pozwoli na doprecyzowanie oczekiwań organizacji wobec systemu prawa dla organizacji.
W obszarze realizacji zasady partnerstwa
- Podkomitet ds. rozwoju partnerstwa na lata 2021-2027. 11 marca 2024 r. odbyło się posiedzenie Podkomitetu zorganizowane przez sekretariat, który prowadzony jest przez OFOP. Celem komitetu jest m.in. monitorowanie realizacji zasady partnerstwa, czyli ocenie realnego udziału partnerów spoza administracji w tym organizacji pozarządowych w programowaniu, wdrażaniu, monitorowaniu i ewaluacji Funduszy Europejskich.
Komentarz: To w ramach Podkomitetu możliwe są interwencje w takich obszarach jak ryczałty dla organizacji działających w komitetach monitorujących, nieuzasadnione ograniczenia aktywności przedstawicieli partnerów (np. poprzez nadinterpretację potencjalnego konfliktu interesów), zabieganie o możliwości budowania potencjału organizacji w ramach Funduszy Europejskich, czy w końcu dyskutowanie o planach nowelizacji Europejskiego Kodeksu Partnerstwa.
Dzieje się
Organizacje
- Rzecznictwo z małych grantów. W ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny (obszar 4 Wsparcie rozwoju sektora społecznego) w ramach konkursu na mikrogranty (rozwój młodych organizacji) została wsparta działalność Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej z Wrocławia. Stowarzyszenie – jak czytamy na stronie (Kliknij) „występuje w sprawach ważnych dla organizacji trzeciego sektora do organów władzy i administracji publicznej. Uczestniczy też w wydarzeniach, np. wysłuchaniach publicznych”. I tak są to m.in. 1) petycja do Senatu w sprawie „Cit i organizacji pozarządowych? (Kliknij); 2) petycja do Sejmu o zmianę art. 10a ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie poprzez a.) zmianę w pkt 5 polegającą na zamianie słów “100 000 zł” na “1 000 000 zł” b.) wykreślenie pkt 3.” (Kliknij); 3) Wniosek do Ministerstwa Finansów ws. podpisywania deklaracji podpisem zaufanym (Kliknij); 4) Wniosek do Ministra Rozwoju i Technologii o umożliwienie prowadzenia działalności nierejestrowanej organizacjom pozarządowym (Kliknij); 5) Poparcie idei rejestracji stowarzyszeń przez system S24 przedstawiając propozycje, które mogą ulepszyć projekt (Kliknij).
Komentarz: Oczywiście każda organizacja, także młoda (SNEP powstała w 2021 roku), ma prawo „rzeczniczyć” na rzecz dobrego prawa dla organizacji. Ciekawi jesteśmy efektów tych interwencji, choć o zasadności części z nich pewnie warto byłoby podyskutować (np. czy można uprościć rejestrację stowarzyszeń zwykłych, rejestrowanych w starostwach?). Warto też – co rekomendujemy – opisywać dokładniej podejmowane interwencje… kiedy, do kogo. Ułatwia to zorientowanie, na którym etapie jest dana sprawa. Bo np. mało przejrzyście i zrozumiale wygląda sytuacja, gdy najpierw publikowana jest informacja „Uproszczona księgowość dla NGO i KGW do 300 tysięcy złotych. Sukces działań SNEP”, a potem dopiero informacja o petycji SNEP do Sejmu ws. uproszczonej księgowości (gdzie propozycja jest zwiększenia nie do 300 000 ale do 1 000 000 zł). Co więcej – nie wiadomo, kiedy ta petycja została złożona, bo brak jej jeszcze w wykazie na stronie Sejmu.
KPRM
Ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego
- Zespoły robocze. Składy zespołów roboczych lub grup roboczych (nazwy te stosowane są wymiennie) przy Minister do spraw Społeczeństwa Obywatelskiego Agnieszce Buczyńskiej poznamy zapewne już niedługo (jest deklaracja, że wyniki naboru ogłosimy w ciągu dwóch tygodni). Według informacji nadesłano 213 zgłoszeń do „tematycznych grup roboczych”, które będą, przypomnijmy, pracować w obszarach: 1) ułatwienia prawne dla organizacji pozarządowych, 2) skuteczne narzędzia dla aktywizmu i wolontariatu, 3) rozwiązania wzmacniające partycypację i dialog obywatelski).
- Dyskusja w Sejmie. 7 marca 2024 r. poseł Piotr Gliński (były Przewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego) zadał pytanie „w sprawie wstrzymania realizacji wieloletnich programów wsparcia rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na rok 2024 w wysokości 250 mln zł, co skutkuje niemożnością realizacji działań przez tysiące organizacji społecznych w Polsce”. Minister Buczyńska odpowiedziała, że „niepodpisana jest umowa na finansowanie, żeby przeprowadzić kontrolę i żeby środki, które będą dedykowane organizacjom pozarządowym, trafiły do nich poprzez transparentną, uczciwą ocenę wniosków…” (Kliknij).
- Dyskusja w Sejmie. 7 marca 2024 r. poseł Piotr Gliński (były Przewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego) zadał pytanie „w sprawie wstrzymania realizacji wieloletnich programów wsparcia rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na rok 2024 w wysokości 250 mln zł, co skutkuje niemożnością realizacji działań przez tysiące organizacji społecznych w Polsce”. Minister Buczyńska odpowiedziała, że „niepodpisana jest umowa na finansowanie, żeby przeprowadzić kontrolę i żeby środki, które będą dedykowane organizacjom pozarządowym, trafiły do nich poprzez transparentną, uczciwą ocenę wniosków…” (Kliknij).
- RDPP. W związku z licznymi wątpliwościami o charakterze prawnym projektu uchwały powołującej Zespół ds. Monitoringu Legislacji RDPP (analiza wskazuje wiele zapisów w projekcie wykraczających poza kompetencje Rady) oraz z uwagi na to, że Pani Minister ds. Społeczeństwa Obywatelskiego podjęła w międzyczasie decyzję o utworzeniu 3 grup roboczych, w tym grupy ds. uproszczeń prawnych dla NGO, Prezydium RDPP zdecydowało, że monitoring legislacyjny będzie się odbywał w ramach tej grupy roboczej.
- Odwołanie dyrektora NIW-u. W wyniku kontroli (zob. komentarz) Minister do spraw Społeczeństwa Obywatelskiego Agnieszka Buczyńska odwołała dotychczasowego dyrektora NIW-u i powołała na to stanowisko Michała Brauna. Dzień później – 14 marca – nastąpiło podpisanie umów finansowych miedzy KPRM i NIW-CRSO.
Komentarz: Raport z kontroli stwierdza: „Biorąc pod uwagę liczbę powyższych uchybień i ich istotność ZK uważa, że Dyrektor NIW-CRSO, odpowiedzialny za przeprowadzanie konkursów nie zapewnił równego traktowania wszystkich wnioskodawców. Co więcej, w ocenie ZK niewłaściwie funkcjonuje system zarządzania i kontroli realizowany przez Dyrektora NIW-CRSO. Z uwagi na wykryte uchybienia kluczowe i uchybienia istotne (…) Zdaniem ZK, Dyrektor NIW-CRSO, zgodnie z art 8 ust. ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, udziela dotacji z naruszeniem zasad ich udzielania. W związku z powyższym, ocenia się negatywnie działalność NIW-CRSO w zakresie przeprowadzania procedur konkursowych Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich PROO na lata 2018-2030 Edycja 2024″ (Czytaj całość – Kliknij). Kontrola dotyczyła przeprowadzania i prawidłowości stosowania procedur konkursowych jednego tylko programu realizowanego przez NIW. Wydaje się, że przydałaby się kompleksowa analiza efektów działania NIW w latach 2018-2023.
Parlament
Parlamentarny Zespół
- Parlamentarny Zespół ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego. Zespół ciągle nie ma wyznaczonego kolejnego spotkania. Jednak o planach możemy dowiedzieć się z wywiadu Jędrzeja Dudkiewicza z współprzewodniczącą Zespołu, posłanką Anitą Kucharską-Dziedzic: „Zwyczaj parlamentarny jest taki, że każda ministra czy minister ma dedykowaną sobie stałą komisję. Na pierwsze spotkanie naszego Zespołu na pewno zaprosimy Agnieszką Buczyńską, ministrę ds. społeczeństwa obywatelskiego, ale chciałabym, żeby do naszego zespołu trafił też ktoś z prezydium Sejmu. I by było to miejsce, w którym będzie możliwość porozmawiania na szczycie o III sektorze, o konkretnych zmianach legislacyjnych, które będą mu służyły. Tak, by organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie mogło się rozwijać i działać bez przeszkód”. (Kliknij). Czekamy na konkrety.
Podkomisje sejmowe
- Komisja Polityki Społecznej i Rodziny. 19 marca 2024 roku. planowane jest ostateczne powołanie Podkomisji stałej do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi. Poznamy skład i być może osobę, która będzie przewodniczyć pracom podkomisji.
- Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży. Powołano Podkomisję stałą do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi, samorządowymi i związkami zawodowymi (Kliknij). Jak czytamy w sprawozdaniu ze spotkania Komisji z organizacjami: „Obrady podkomisji mają funkcjonować jako stałe forum konsultacji pomiędzy członkami komisji a organizacjami. Szumilas zauważyła, że organizacje zgłosiły 88 tematów, o których chciałyby rozpocząć dyskusję. Przewodnicząca zadeklarowała, że kwestie te zostaną zawarte w planach prac komisji i podkomisji”. Równocześnie wiceprzewodnicząca Elżbieta Gapińska stwierdziła: „Ministerstwo skłania się do tak zwanych prekonsultacji, abyście mogli Państwo zgłaszać swoje uwagi jeszcze zanim przepisy powstaną” (Więcej). Przewodniczącą została Żaneta Cwalina-Śliwowska (Polska 2050-TD)
- Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Powołano Podkomisję stałą do spraw udziału i roli społeczeństwa obywatelskiego w wymiarze sprawiedliwości oraz społecznej kontroli prokuratury (Kliknij).
Komentarz: Dyskusja o składzie tej ostatniej podkomisji (Kliknij) zapowiada burzliwe obrady. Podobnie kwestia np. kontrowersji wokół Krajowej Rady Sądownictwa (patrz wyżej) wskazuje, że obywatele i ich organizacje o rzeczywistą rolę społeczeństwa obywatelskiego w tym obszarze muszą jeszcze powalczyć
Ministerstwa
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
- Odpowiedź na listy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na listy przedstawicieli środowiska ekonomii społecznej deklarując „podjęcie szerokich prac nad rozwojem ekonomii społecznej w Polsce (…) postulaty zostały przekazane także członkom Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej (KKRES), którzy potwierdzili potrzebę wspólnej pracy w zakresie wskazanych przez Państwa obszarów. W wyniku rozmowy dot. postulatów powołana została podgrupa, której zadaniem będzie ustalenie priorytetowych działań pozwalających wyjść naprzeciw oczekiwaniom sektora ekonomii społecznej.”
Komentarz: Wydaje się jednak, że główny postulat OFOP-u, by kwestię ekonomii społecznej dyskutować razem z rozwiązaniami dotyczącymi pożytku publicznego, nie został wzięty pod uwagę.
Temat do dyskusji
Jaka piękna katastrofa
Próbując recenzować publikację NIW-u (Kliknij), która promowana była przy okazji – podobno nie cieszącej się zbytnim zainteresowaniem organizacji – debaty „(R)ewolucja polityki państwa względem społeczeństwa obywatelskiego?” skupiamy się na tym, czy coś zmieniło się na lepsze w perspektywie ostatnich ośmiu lat. Po tekście Katarzyny Sadło czas na tekst Tymoteusza Zycha o szumnym tytule „Ocena regulacji prawnych dotyczących sektora obywatelskiego”.
Komentarz: Zmiana we władzach NIW-u budzi nadzieję, że ta rządowa instytucja nie będzie starała się – jak to było dotychczas – zastępować organizacji pozarządowych w ich wewnętrznej dyskusji o potrzebach i nadziejach związanymi z ich działalnością. Nie będzie konkurowała z wydawanymi przez organizacje publikacjami czy organizowanymi przez nie eventami czy konferencjami. To oczywiste, że jest, przy posiadaniu dużych środków, taka pokusa by coś zrobić lepiej, szybciej… Jednak wcześniej czy później takie działania prowadzą do katastrofy. We wspieraniu społeczeństwa obywatelskiego robiąc coś za organizacje nie tylko nie wspieramy ich, ale też uczymy roszczeniowości, nakłaniamy do bierności.
Czy wiesz, że…
Efekty rewolucji 1905 roku. 1906 (4 marca w Rosji, a 17 marca w Królestwie Polskim – jadąc z Warszawy do Białegostoku zyskiwało się wówczas 13 dni) ogłoszono tymczasowe przepisy o stowarzyszeniach i związkach. Pół roku wcześniej, w obliczu buntu społeczeństwa, Mikołaja II w 1905 roku zapowiedział liberalizację życia społeczno-politycznego w Cesarstwie Rosyjskim. Od tego czasu zaczął się jawny ruch na rzecz tworzenia stowarzyszeń (np. gniazd Towarzystwa Gimnastycznego Sokół), które zostały zarejestrowane dopiero po ogłoszeniu przepisów tymczasowych.
Komentarz: Szybko jednak zaczęto ograniczać te wolności zrzeszania się. Z uwagi na stan wojenny zawieszano i rozwiązywano stowarzyszenia. Tak było np. ze wspomnianym wyżej Towarzystwem Gimnastycznym Sokół, którego działalność 20 sierpnia/2 września 1906 została przez generał-gubernatora zawieszona, a 30 maja/12 czerwca 1907 r. przez ministra spraw wewnętrznych ostatecznie rozwiązana. Prawo do zrzeszania próbowano ograniczyć i później. Jednak z punktu widzenia prawa do zrzeszania był to niewątpliwy przełom. Powstały specjalne urzędy gubernialne do spraw stowarzyszeń i związków. I jak to zwykle bywa, prowizorka okazała się bardzo trwała. Ostatecznie „tymczasowe przepisy o stowarzyszeniach i związkach” przestały obowiązywać na terenach dawnego Królestwa Polskiego w… 1933 roku.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu