Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- PROGRAM RZECZNICZY OFOP
- DZIEJE SIĘ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
- Dla stowarzyszeń kulturalnych. Grupa posłów PiS (przedstawiciel wnioskodawców poseł Michał Wójcik) złożyła do laski marszałkowskiej poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach (EW-020-1323/23) (Kliknij). Dotyczy on – tu cytat: „Umożliwienia przyznania dodatkowej pomocy finansowej z budżetu państwa stowarzyszeniom posiadającym status organizacji pożytku publicznego, które prowadzą wieloletnią działalność statutową w dziedzinie kultury, upowszechniania tradycji regionalnej i wspomagania rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych”.
Komentarz: Ciekawe są dwie kwestie. Po pierwsze dotacje pozakonkursowe i podmiotowe. Pomoc przyznawana ma być (jak przy KGW) raz w roku na wniosek o przyznanie pomocy finansowej. Jak czytamy w projekcie: ”Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz rozliczania pomocy finansowej”. Po drugie – „pomoc” przysługuje tym, co prowadzą działalność wieloletnią, za którą uznaje się taką „jeżeli trwa nieprzerwanie przez co najmniej 40 lat”, co na dziś oznacza organizacje działające przed 1983 r. Dodatkowo – co z projektu już nie wynika – a zostało zapowiedziane przez wnioskodawcę na konferencji prasowej – wysokość wsparcia ma być uzależniona od liczby członków organizacji. Ciekawe było uzasadnienie trybu pozakonkursowego: „Często w konkursach uczestniczą organizacje, które mają znacznie mniejszy dorobek, znacznie mniejsze oddziaływanie (…) a organizacje takie, jak Związek Podhalan, mają kłopot z tym, żeby wygrywać tego rodzaju projekty, ze względu na to, że czasami mają trudności w przygotowaniu takiego projektu, nie mają specjalistów, nie mają czasami osobowości prawnej (…) W związku z tym tak, jak to jest w innych krajach, tak chcemy także w Polsce, żeby te organizacje miały specjalne wsparcie” (Cytaty za Katarzyna Krzykowska, „Skok na kasę? SP składa projekt o pozakonkursowym wsparciu dla stowarzyszeń nawet do 500 tys. zł) (Kliknij)
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym:
- Dla przedsiębiorców. Do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ulepszenia środowiska prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorców UD497 (Kliknij), który zakłada, że przegląd „funkcjonowania aktów normatywnych określających zasady podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej” przekazuje Radzie Działalności Pożytku Publicznego.
Komentarz: To analogiczny zapis, do tego, który pojawił się opisywanym przez nas projekcie komisyjnym (Rozszerzenie uproszczonej księgowości i inne) (Kliknij). Mamy też wyjaśnienie włączenia RDPP: „Ze względu na zadania Rady polegające na wyrażaniu opinii o projektach aktów prawnych oraz programach rządowych, związanych z funkcjonowaniem organizacji pozarządowych, gdy wiele z takich organizacji prowadzi działalność gospodarczą”.
Na poziomie parlamentarnym:
- Organizacje na cenzurowanym. Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (druk nr 3520) (Kliknij) został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu. Projekt – jak czytamy – „dotyczy zmian w zakresie działalności prowadzonej przez stowarzyszenia i inne organizacje, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzenie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki i ma na celu wzmocnienie pozycji i głosu rodziców oraz ich przedstawicieli w społecznym organie szkoły (radzie rodziców) w zakresie skutecznego sprzeciwiania się niepożądanym treściom kierowanym do ich dzieci przez stowarzyszenia lub inne organizacje”.
- Lex Knebel. Ciąg dalszy dyskusji nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3304) (Kliknij). Ustawa trafiła do Senatu.
Komentarz: Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Małgorzata Golińska dość dosadnie określiła jak rząd widzi rolę organizacji pozarządowych mówiąc do krytyków tej ustawy: „Dalej wolicie z uporem maniaka wskazywać swoje wrażenia, czy też iść drogą, którą wyznaczyły wam organizacje pozarządowe, co do których w moim przekonaniu można powiedzieć, że ostatnia rzecz, na której im zależy, to dążenie do silnego państwa, silnej Polski” (Kliknij)
Program rzeczniczy OFOP-u – rzecznictwo krajowe
Stanowisko OFOP-u ws. planowanych zmian dot. klubów sportowych
OFOP zabrał głos w sprawie planowanych zmian w prawie dotyczącym organizacji sportowych, wyrażając swoje poparcie dla działań legislacyjnych zmierzających do usunięcia istniejących dzisiaj poważnych barier formalnych, które utrudniają prowadzenie działań uczniowskim klubom sportowym i klubom sportowym funkcjonującym na podstawie wpisu do ewidencji prowadzonej przez właściwego starostę. Potrzeba usunięcia tych barier jest postulowana od kilku lat przez nasze organizacje członkowskie. W związku z powyższym wiążemy nadzieje z komisyjnym projektem o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych (9EW-020-1301/23) z dn. 5 lipca 2023 r. (art. 21) i deklarujemy chęć merytorycznych prac nad dobrym prawem dla organizacji sportowych. Pełna problematyka dotycząca klubów sportowych opisana jest w niniejszym opracowaniu: Kliknij
Odpowiedź w sprawie VAT
OFOP otrzymał list z Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego (podpisany Zastępca Dyrektora Łukasz Marcisz), w którym czytamy: „Sprawa opodatkowania podatkiem VAT dotacji udzielanych przez administrację publiczną została podjęta przez Radę Działalności Pożytku Publicznego, która podjęła uchwałę nr 134 z dnia 16 maja 2023 r. w sprawie wykonania ekspertyzy naukowej dotyczącej uznania dotacji jako dopłaty do ceny dla organizacji pozarządowej oraz wynikających z tego zobowiązań podatkowych. Dokładny zakres ekspertyzy, zgodnie z § 2 powołanej uchwały, został uzgodniony z Przewodniczącym Zespołu Rady Działalności Pożytku Publicznego do spraw Interwencji. Temat planowanej ekspertyzy naukowej jest ściśle powiązany z problemem sygnalizowanym przez Panią Prezes. W przygotowanie zakresu ekspertyzy zaangażowany jest także Departament Społeczeństwa Obywatelskiego KPRM. Jednocześnie informuję, że rozstrzygnięcie kwestii opodatkowania dotacji podatkiem VAT leży w zainteresowaniu Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego, który, we współpracy z RDPP, będzie podejmował dalsze działania służące wyjaśnieniu omawianego zagadnienia”.
Komentarz: OFOP zaniepokojony informacjami o interpretacjach mówiących o konieczności odprowadzania podatku VAT od niektórych dotacji wysłał kilkakrotne pytanie do Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego. Z pisma wynika, że Przewodniczący ani Komitet nie chcą zajmować się tą sprawą czekając na wynik prac RDPP.
Postulaty inicjatywy Nasz Rzecznik
Inicjatywa Nasz Rzecznik wspiera apel o prezydenckie weto dla ustawy o świadczeniu wspierającym.
7 lipca 2023 r. Sejm przyjął ustawę o świadczeniu wspierającym – bez konsultacji społecznych, bez diagnozy potrzeb osób z niepełnosprawnością, z pogwałceniem zasady “Nic o nas, bez nas!”. W imieniu tysięcy rodziców i opiekunów prawnych osób z niepełnosprawnościami, które ustawa o świadczeniu wspierającym wkrótce pozbawi środków do życia, i w imieniu córki w spektrum autyzmu Małgorzata Mikołajczyk apeluje do Prezydenta Andrzeja Dudy o zawetowanie rządowej ustawy, która dyskryminuje i wyklucza całe grupy osób z niepełnosprawnościami i opiekunów. Więcej: Kliknij
Dzieje się
Monitoring polityk publicznych w zakresie usług społecznych
Na stronach WRZOS-u znaleźć można raport „Monitoring polityk publicznych w zakresie usług społecznych”. Jest to wybór najważniejszych zmian prawnych i wydarzeń z obszaru polityki publicznej związanych z dziedziną rozwoju środowiskowych usług w okresie wrzesień 2021 – luty 2023 (Kliknij)
Zdalne rozprawy dla publiczności
Apel Fundacji Court Watch Polska (Kliknij) przyczynił się zapewne do przyjęcia poprawki gwarantującej udział publiczności w rozprawach przez Internet.
Temat do dyskusji
Rola federacji i partnerstwo w służbie zdrowia
18 lipca 2023 r. na spotkaniu zorganizowanym z inicjatywy Rady Działalności Pożytku Publicznego zebrała się Komisja Wyborcza mająca przeprowadzić wybory do podkomitetu ds. zdrowia na stanowisko przedstawiciela „pozarządowych organizacji pacjenckich”. Niestety nabór będzie ogłoszony raz jeszcze. Trzeba tu podkreślić rosnącą rolę federacji tak w procedurach wyboru, jak i wskazywaniu kandydatów.
Monitoring Komitetu do spraw Pożytku Publicznego
Jako uzupełniające pytania do odpowiedzi z dnia 26 czerwca 2023 na nasz wniosek o informację publiczną z dnia 16 czerwca 2023 przesłaliśmy kolejne pytania o następujące informacje publiczne:
- Kto prowadzi prace nad sprawozdaniami z wykonania ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie za lata 2018-2019 i odpowiednio 2020-2021, w szczególności proszę o podanie osób odpowiedzialnych za realizację pracy nad tymi sprawozdaniami, tudzież kierujących zespołami je przygotowującymi, informację, czy takie zespoły zostały powołane, przez kogo, kiedy i gdzie są umiejscowione (w strukturze KPRM, czy któregoś z Ministerstw),
- Kiedy rozpoczęto prace nad przygotowaniem sprawozdań, o których odpowiednio mowa powyżej w pkt 1,
- Jeśli zarządzono powstanie zespołów do ich opracowania, to kiedy,
- Czy w ramach przygotowywania ww. sprawozdań powstały jakiekolwiek: a) notatki służbowe, b) opinie, analizy, ekspertyzy, c) projekty dokumentów, – niezależnie czy sporządzane przez organy władzy (w tym urzędników), czy na zlecenie przez podmioty zewnętrzne? Jeśli tak – proszę o ich udostępnienie,
- Czy w ramach przygotowywania ww. sprawozdań KPRM kierował jakiekolwiek pisma, niezależnie od ich formy, czy to elektronicznej, papierowej, epuapem czy mailem do jakichkolwiek organów władzy publicznej, w szczególności ministrów (ministerstw), wojewodów, organów samorządów terytorialnych (w tym oczywiście dot. to też urzędów ich obsługujących)? Jeśli tak to proszę o informację do kogo i kiedy. Zaznaczam, że informacje mają kluczowe znaczenie dla sektora organizacji pozarządowych oraz opinii publicznej, w zakresie oceny realizacji i stosowania oraz wykonania podstawowej dla organizacji w Polsce – ustawy o pożytku, jak i realizacji przez Rząd zadania publicznego w zakresie sprawozdawczości z realizacji tej Ustawy.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu