Biuletyn #prosteNGO – 24 października – 6 listopada 2022 r.

Biuletyn #prosteNGO (42)
Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.

SPIS TREŚCI

  1. W SKRÓCIE
    1. W procesie legislacyjnym (Nie tylko mikroprzedsiębiorstwa, Ustawa o NIW, Lex Czarnek 2.0, Kolejna rada bez organizacji, Ciekawe dyskusje w Sejmie)
  1. DZIEJE SIĘ
    1. Organizacje przeciw organizacjom
    2. Ekonomia społeczna
  1. PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
    1. Bezrobotny członek zarządu organizacji
    2. 1% CIT
  1. TEMATY DO DYSKUSJI
    1. Jak to z NIW-em było?
    2. Pełnomocnicy

W skrócie

W procesie legislacyjnym

Na poziomie rządowym:

  • Nie tylko mikroprzedsiębiorstwa. 3 listopada 2022 r. do Sejmu wpłynął Rządowy projekt ustawy o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (Kliknij), który dotyczy „zmniejszenia obciążeń dla mikroprzedsiębiorców, podmiotów niebędących mikroprzedsiębiorcą zatrudniających nie więcej niż 9 osób, rolników oraz osób fizycznych związanych z obowiązkami administracyjnymi przy powierzaniu pracy”.

Komentarz: Co prawda nie udało nam się znaleźć informacji o tym projekcie na stronie rządowej (?), ale zapisy, które widzą pracodawców, którzy nie są przedsiębiorcami, mogą budzić nadzieję. Odpowiedni zapis brzmi: „Umowy, o których mowa w: 1) art. 734 i art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny oraz w art. 25 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, mogą być obsługiwane w systemie teleinformatycznym w przypadku, gdy pracodawca lub zleceniodawca jest: a) mikroprzedsiębiorcą, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24, 974 i 1570), albo podmiotem niebędącym mikroprzedsiębiorcą zatrudniającym nie więcej niż 9 osób, zwanymi dalej „podmiotem zatrudniającym” (…)”. Może podobnie uda się w ustawie o PPK.

Na poziomie parlamentarnym:

  • Ustawa o NIW. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (druk nr 2552) (Kliknij) został 27 października 2022 r. przez Senat, po burzliwej dyskusji (zapis: Kliknij), odrzucony w całości (za głosowało 51,  przeciw 43, a wstrzymała się jedna osoba).  W uzasadnieniu pisano: „Nie negując idei i potrzeby wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, a także działalności pożytku publicznego i wolontariatu w Polsce, Senat stoi na stanowisku, że Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego nie realizuje swojej misji w sposób, który gwarantowałby równoprawne traktowanie beneficjentów wsparcia udzielnego za pośrednictwem tej instytucji. (…) Senat z otwartością odnosi się do wszelkich zmian w systemie prawnym, których następstwem będzie zrównoważony rozwój społeczeństwa obywatelskiego, zwiększenie partycypacji obywateli i ich organizacji w życiu publicznym, zwiększanie liczby społecznych inicjatyw oddolnych i lokalnych oraz poprawa instytucjonalnej zdolności organizacji obywatelskich do realizacji ich misji. W związku z tym, Senat oczekuje na ustawę, która będzie uwzględniała potrzeby i głos środowiska społeczników w całości i która będzie realizowała wskazane cele i idee”. W Sejmie decyzję Senatu skierowano 28 października 2022 r. do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, która 3 listopada 2022 r. (druk nr 2759) zadecydowała „odrzucić wniosek o odrzucenie” ustawy.

Komentarz: Dla wielu obserwatorów trudne może być zrozumienie, dlaczego zwiększenie ilości pieniędzy (o około 500%) na rzecz NIW-u budzi takie emocje. Prosty rachunek – im „więcej pieniędzy dla organizacji tym lepiej” – trzeba zestawić z faktami. Ale ponieważ dziś fakty niewielu przekonują (każdy ma swoją rację), dlatego zanim j przedstawimy, prezentujemy nasza tezę – w formie bajki (Kliknij). W kolejnych tekstach spróbujemy udowodnić przesłanie tej opowiastki.

  • Lex Czarnek 2.0. Sejm uchwalił nowelizację ustawy Prawo oświatowe. Procedowane były wspólnie – projekt przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o zmianie ustawy – Prawo oświatowe i poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druki nr 458, 2710 i 2719) (Kliknij). W kwestii dotyczącej organizacji pozarządowych w szkołach i przedszkolach utrzymano rozwiązania z zawetowanej w marcu przez Prezydenta ustawy Lex Czarnek (stąd używana nazwa 2.0). Organizacja by działać w szkole musi otrzymać zgodę dyrekcji, która wyraża ją wraz z radą rodziców po zasięgnięciu opinii rodziców za pośrednictwem konsultacji. Jednak by prowadzić zajęcia trzeba mieć też pozytywną opinię kuratora. Ustawa robi drobne wyjątki – opinia ta nie jest wymagana w przypadku zajęć organizowanych i prowadzonych: 1) w ramach zadania zleconego z zakresu administracji rządowej lub 2) w ramach zadań realizowanych przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, 3) przez organizację harcerską objętą Honorowym Protektoratem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej działającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 4) przez Polski Czerwony Krzyż działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pod nadzorem Prezesa Rady Ministrów”.

Komentarz: Projekt prezydencki wpłynął do Sejmu 3 lipca 2022 r., ale dopiero po pojawieniu się projektu poselskiego (20 października 2022 r.) prace nabrały tempa. 25 października – I czytanie w komisji, 3 listopada – II czytanie, 5 listopada – III czytanie. Senat pewnie, jak poprzednio, odrzuci ustawę w całości, a Sejm odrzuci stanowisko Senatu i sprawa znów trafi do Prezydenta. Co ciekawe, ustawa niby poselsko-prezydencka, ale bronił jej na sali sejmowej… Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Dariusz Piontkowski, który m.in. sformułował taki komentarz: „W zdecydowanej większości szkół nauczyciele potrafią rozwiązać problemy wychowawcze, które pojawiają się na terenie szkoły. Nie potrzebują organizacji pozarządowej. Wbrew temu, co państwo mówią, szkoła stoi nauczycielami, a nie organizacjami pozarządowymi, bo one do bardzo wielu szkół w ogóle nie docierają. Jest mnóstwo szkół w Polsce, w których nie działa żadna organizacja pozarządowa”. (Kliknij)

  • Kolejna rada bez organizacji. W Sejmie odbyło się sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2703 i 2754) (Kliknij). Projekt dotyczy utworzenia Funduszu Edukacji Finansowej (FEF) będącego państwowym funduszem celowym, który zastąpi obecny Fundusz. Jak czytamy: „Dysponentem FEF będzie minister właściwy do spraw instytucji finansowych (obecnie Rzecznik Finansowy), co pozwoli na efektywne wykorzystanie środków FEF na działania z zakresu edukacji finansowej, które przyczynią się do zwiększenia kompetencji finansowych społeczeństwa”. W dyskusji wątpliwości zgłosił m.in. poseł Tadeusz Tomaszewski: „Czy to prawda, że to będzie 127 fundusz celowy, a te 126 funduszy celowych obraca łącznie kwotą 422 mld zł. Oczywiście on nie jest nowy, ale uzyskuje status państwowego funduszu celowego. Wśród tych organów będzie również Rada Edukacji Finansowej. Są tam przedstawiciele różnych ministerstw, funduszy bankowych itd., ale nie ma tam przedstawiciela organizacji pozarządowej. Skoro edukacja ma być prowadzona również do obywateli, uważam, że powinien być tam przedstawiciel organizacji pozarządowej…”. (Kliknij)

Komentarz: W kompetencjach Rzecznika jest zapisana „współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi, do których celów statutowych należy ochrona praw konsumentów oraz współdziałanie ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami oraz z zagranicznymi i międzynarodowymi organami i organizacjami na rzecz ochrony praw konsumentów.” Wydaje się po raz kolejny, że w polskim prawie na poziomie miękkich zapisów organizacje się pojawiają, zapomina się o nich kiedy trzeba kontrolować wydawane pieniądze.

  • Ciekawe dyskusje w Sejmie (1). W trakcie posiedzeń sejmowych pojawiły się – na poboczu głównych tematów – wypowiedzi o organizacjach które mają specjalne uprawnienia. Pierwsza – przy okazji rozpatrywania sprawozdania Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (druk nr 2661 i 2717) (Kliknij). Posłanka Wanda Nowicka zwróciła uwagę na – tu cytat – „różne ograniczenia, np. nierozważanie wcześniejszej emerytury czy możliwość większej kontroli nad władzami stowarzyszenia – bo na razie wszystko wskazuje na to, że ten zarząd będzie pod dużą kontrolą”.

Komentarz: Warto tu dodać, że ustawa przewiduje stworzenie samorządu ratowników medycznych. Ciekawy jest sposób jego powołania oto Minister właściwy do spraw zdrowia powoła, w drodze zarządzenia, Komitet Organizacyjny Samorządu Ratowników Medycznych, w którego skład wchodzą reprezentanci wskazani przez właściwe organy ogólnopolskich związków zawodowych i stowarzyszeń zrzeszających co najmniej po 500 ratowników medycznych, działających co najmniej przez 3 lata poprzedzające dzień wejścia w życie ustawy. Celem Komitetu jest m.in. opracowanie projektu regulaminu wyboru delegatów na pierwszy Krajowy Zjazd Ratowników Medycznych uwzględniającego sposób wyboru delegatów oraz opracowanie projektu regulaminu pierwszego Krajowego Zjazdu Ratowników Medycznych.

  • Ciekawe dyskusje w Sejmie (2). Druga ciekawa wypowiedź miała miejscy przy okazji rozpatrywania sprawozdania Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2662 i 2748) (Kliknij). Poseł Tadeusz Tomaszewski: „Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Ustawa nadaje podmiotom pozarządowym, mianowicie polskim związkom sportowym, Polskiemu Związkowi Motorowodnemu i Narciarstwa Wodnego oraz Polskiemu Związkowi Żeglarskiemu uprawnienia z zakresu administracji publicznej, mimo że są to podmioty pozarządowe. One przed wpisem, przed rejestracją jednostek do 24 m będą miały możliwość sprawdzania, korzystania z systemu SIS. Chciałem zapytać, czy to zadanie z zakresu administracji rządowej zlecone podmiotom pozarządowym, jakimi są polskie związki sportowe, oczywiście na podstawie przepisów prawa, bo tam jest mowa o ustawie o sporcie, ale także innych przepisów prawa, będą też wiązały się z finansowaniem tychże zadań dla właściwych polskich związków sportowych ze strony budżetu państwa”. Na to pytanie odpowiedź z mównicy sejmowej nie padła.

Komentarz: Wydaje się, że warto obserwować różne specjalistyczne rozwiązania. Mogą one stanowić punkt odniesienia (w pozytywnym lub negatywnym sensie) dla proponowanych w przyszłości przez sektor propozycji rozwiązań prawnych.


Dzieje się

Organizacje przeciw organizacjom

Jak podaje Rzeczpospolite (Wiktor Ferfecki: „Trudniej o aborcję?”) Fundacja Życie i Rodzina Kai Godek zbiera podpisy pod projektem jeszcze mocniej domykającym prawo aborcyjne. Penalizowanie ma być publiczne propagowanie, nawoływanie, informowanie o aborcji. Zakazane ma stać się nakłanianie kobiety do przerwania ciąży nawet wtedy, gdy aborcja, dokonana będzie bez naruszenia przepisów ustawy. Jak wyjaśnia „Rzeczpospolitej” Kaja Godek: „Projekt ma na celu likwidację systemowego pomocnictwa w aborcji”, czyli w istocie wymierzony jest w organizacje, które organizują pomoc dla kobiet w ciąży chcące dokonać aborcji takich jak działające w inicjatywie Aborcja Bez Granic.

Ekonomia społeczna

Z uwagi na problemy – pisaliśmy o tym poprzednio – z wprowadzaniem nowej ustawy, która nie przewidziała, że przez pewien czas będą działały równolegle dwa analogiczne systemy (stary i nowy) ukazały się dwa komunikaty: 1) Informacja w sprawie sposobu realizacji projektów w zakresie ekonomii społecznej w związku z wejściem w życie ustawy o ekonomii społecznej (Kliknij) 2) Materiały wdrożeniowe do ustawy o ES (Kliknij).


Propozycje uproszczeń i ułatwień

Bezrobotny członek zarządu organizacji

W ramach inicjatywy „Nasz Rzecznik” próbujemy zadbać o prawa osoby bezrobotnej do zrzeszania się (w tym pełnienia funkcji we władzach np. stowarzyszenia bezrobotnych). A jak to widzi do Departament Rynku Pracy Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej: „W przypadku osób pełniących funkcję członka zarządu osoby prawnej istotne znaczenie ma nie to, czy czynności są wykonywane odpłatnie, lecz to, iż na osobie pełniącej funkcję w zarządzie ciążą określone zadania, które muszą być wykonywane, co do zasady osobiście. Nie jest również istotne, czy i jak członkowie zarządu podzielili pracę między siebie, zatem bez znaczenia pozostaje sposób wykonywania swoich obowiązków przez poszczególnych członków zarządu. Ustawodawca nakłada bowiem obowiązki na zarząd, a zatem na każdego z jego członków. Jeżeli nie dojdzie więc do odwołania albo do złożenia rezygnacji z pełnionej funkcji, to każdy członek zarządu ma określone obowiązki”. Więcej: Kliknij

1% CIT

Rekrutacja na webinarium dotyczące propozycji 1% podatku od firm dla organizacji społecznych – 22 listopada 2022 r. Więcej: Kliknij


Temat do dyskusji

Jak to z NIW-em było?

Tym, co w zorganizowanej działalności społecznej jest często niedoceniane, a jest jednym z kluczowych warunków skuteczności, jest pamięć instytucjonalna. Organizacja, a w szerszym wymiarze cały sektor pozarządowy, jeśli ma uczyć się na własnych doświadczeniach, musi je pamiętać i analizować. Inaczej przy każdym kolejnym działaniu (projekcie) musi od nowa potykać się na tych samych błędach. Przypływ coraz to nowych organizacji (bez sektorowej pamięci instytucjonalnej), a także duża rotacja kadr w organizacjach już istniejących powodują, że często dajemy się nabierać jak dzieci na ładne słówka i obietnice. Dlatego przypomnimy Wam, jak to z tym NIW-em było… Ale nasz „storytelling” zaczniemy nie od faktów – te przedstawimy chętnym później – ale od bajki inspirowanej twórczością Konopnickiej (pamiętacie jak to ze lnem było?), braci Grimm i pana Perrault… i NIW-u.

Pełnomocnicy

Czekając na informacje z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów na temat losów pełnomocnika ds. społeczeństwa obywatelskiego (Kliknij) nadal śledzimy twórczość rządu w obszarze powoływania i odwoływania Pełnomocników. W planach jest: 1) Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zniesienia Pełnomocnika Rządu do spraw organizacji struktur administracji publicznej właściwych w zakresie bezpieczeństwa żywności (RD624) (Kliknij), 2) Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw Inwestycji Zagranicznych Spółek z Udziałem Skarbu Państwa (RD620) (Kliknij), 3) Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw odszkodowań za szkody wyrządzone agresją i okupacją niemiecką w latach 1939-1945 (RD618) (Kliknij).


Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu