Biuletyn #prosteNGO – 10-23 października 2022 r.

Biuletyn #prosteNGO (41)
Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.

SPIS TREŚCI

  1. W SKRÓCIE
    1. W planach legislacyjnych (Pełnomocnicy ciąg dalszy, Jednolita umowa o pracę)
    2. W procesie legislacyjnym (Ceny energii dla organizacji, Opłaty ZPCH i ZAZ, Na rzecz aktywności zawodowej, Ustawa o NIW, Ustawa o fundacjach, Ceny energii dla organizacji, Poselski Lex Czarnek, O referendum)
  1. DZIEJE SIĘ
    1. Procesy rzecznicze
    2. Ekonomia społeczna
  1. PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
    1. Rekrutacja na webinaria i spotkania w ramach #prosteNGO
  1. TEMATY DO DYSKUSJI
    1. Monitoring działalności Komitetu ds. Pożytku Publicznego

W skrócie

W planach legislacyjnych

  • Pełnomocnicy ciąg dalszy. W poprzednim Biuletynie (Kliknij) sporo było o powoływaniu i odwoływaniu pełnomocników. Dziś ciąg dalszy: 1) Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zniesienia Pełnomocnika Rządu do spraw partnerstwa publiczno-prywatnego (Kliknij), 2) Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zniesienia Pełnomocnika Rządu do spraw Zarządzania Infrastrukturą Drogową (Kliknij).

Komentarz: Postaramy się też wyjaśnić, co dzieje się z Pełnomocnikiem Rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego (patrz niżej).

  • Jednolita umowa o pracę? Instytut Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS robi wywiady dotyczące koncepcji jednolitej umowy o pracę na czas nieokreślony (single open – ended contract) (Kliknij). Ma ona być właśnie kompromisem między stabilnym zatrudnieniem i ograniczaniem segmentacji a redukcją sztywnej ochrony pracownika oferowaną przez tradycyjną umowę o pracę na czas nieokreślony.

Komentarz: Na podstawie otrzymanych ogólnych informacji (można stwierdzić, iż powyższe rozwiązania w ogóle nie wydaje się uwzględniać specyfiki działania sektora obywatelskiego, charakteryzującego się dużą ilością zatrudnienia „projektowego”.

W procesie legislacyjnym

Na poziomie rządowym:

  • Ceny energii dla organizacji. Szybko (10-20 października 2022 r.), a więc oczywiście bez konsultacji, przez etap rządowy przemknął projekt ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (UD454) (Kliknij) (patrz niżej).
  • Opłaty ZPCH i ZAZ. Projekt ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (UD443) (Kliknij) zakłada nowelizację ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zdrowotnej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, której celem jest objęcie opłatą od środków spożywczych napojów wprowadzanych na rynek przez zakłady pracy chronionej oraz zakłady aktywności zawodowej, a także objęcie tych jednostek opłatą, o której mowa w art. 92 ust. 11 ustawy o wychowaniu w trzeźwości.

Komentarz: Wśród instytucji zaproszonych do konsultacji nie ma przedstawicieli przedsiębiorstw społecznych.

  • Na rzecz aktywności zawodowej. W rządowym procesie legislacyjnym znalazł się projekt ustawy o aktywności zawodowej (UD399) (Kliknij).

Komentarz: Projekt zawiera propozycje, które zainteresują organizacje pozarządowe i podmioty ekonomii społecznej (jeśli ktoś wie, kto jest kim). Jest tam m.in. mowa o: 1) włączeniu organizacji do realizacji programów aktywizacyjnych dla cudzoziemców, 2) włączeniu organizacji pozarządowych (rad pożytku publicznego) w skład rad rynku pracy, 3) możliwości kierowania do prac społecznie użytecznych organizowanych w podmiotach ekonomii społecznej. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na rozdzielnik, na który zostały wysłane zaproszenia do konsultacji, gdzie brakuje chyba organizacji pozarządowych zajmujących się np. ekonomią społeczną, a są tam np. Fundacja Platforma Przemysłu Przyszłości, Polskie Forum HR, Stowarzyszenie Agencji Zatrudnienia, Narodowe Forum Doradztwa Kariery, Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych RP, Stowarzyszenie Prawa Pracy, Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Kadrami, Związek Liderów Usług Biznesowych w Polsce, Stowarzyszenie Inspektorów Pracy Rzeczypospolitej Polskiej, Związek Zawodowy Pracowników Państwowej Inspekcji Pracy, Polska Fundacja im. R. Schumana; Fundacja Share the Care; Centrum Rozwoju Demograficznego, Ogólnopolski Konwent Agencji Pracy, Fundacja Rozwoju Oprócz Granic, Konsorcjum organizacji społecznych działających na rzecz migrantów i uchodźców, Fundacja „Ocalenie”, Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć, a także np. Stowarzyszenie Plantatorów Truskawki, Stowarzyszenie Plantatorów Borówki Amerykańskiej, Krajowe Stowarzyszenie Plantatorów Czarnych Porzeczek, Krajowe Zrzeszenie Plantatorów Aronii „Aronia Polska”.

Na poziomie parlamentarnym:

  • Ustawa o NIW. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (druk nr 2552) (Kliknij) jest w Senacie. 19 października 2022 na posiedzeniu Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (zapis video – Kliknij) zaproponowano odrzucenie ustawy w całości.
  • Ustawa o fundacjach. Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (druk nr 2479) (Kliknij) w wersji nadal zawierającej zmiany w ustawie o fundacjach (elektroniczne składanie sprawozdań merytorycznych) został 10 października 2022 r. przekazany Prezydentowi do podpisu.
  • Ceny energii dla organizacji. Rządowy projekt ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (druk nr 2697) (Kliknij) udało się w Sejmie przeprowadzić (II i III czytanie) jednego dnia. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z oczekiwaniami organizacji, „odbiorcą uprawnionym” będą też podmioty będące „organizacją pozarządową (…) w zakresie, w jakim zużywają energię elektryczną na potrzeby działalności pożytku publicznego”. Organizacje będą musiały złożyć do końca listopada przedsiębiorstwu energetycznemu oświadczenie o spełnieniu warunków pozwalających na uznanie składającego oświadczenie za odbiorcę uprawnionego (zobacz artykuł na ngo.pl – Kliknij)

Komentarz: Ustawa po raz kolejny wprowadza mętlik pojęciowy. Organizacje pozarządowe są tu wymienione obok kół gospodyń wiejskich (ustawodawca ciągle nie może się zdecydować, czy KGW są organizacjami pozarządowymi czy też nie), ochotniczych straży pożarnych (które jako stowarzyszenia są niewątpliwie organizacjami pozarządowymi). Pojawiają się też spółdzielnie socjalne, ale już nie ma przedsiębiorstw społecznych z nowej ustawy o ekonomii społecznej. Po raz kolejny też organizacje prowadzące działalność gospodarczą (mikroprzedsiębiorstwa) są lepiej traktowane, niż inne organizacje. Oto mikroprzedsiębiorstwa będą nagradzane za oszczędzanie energii. „W przypadku gdy poziom zużycia energii elektrycznej przez odbiorcę uprawnionego (…) wynosił nie więcej niż 90% średniego rocznego zużycia energii elektrycznej tego odbiorcy z okresu od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., podmiot uprawniony w rozliczeniach z tym odbiorcą w 2024 r. stosuje upust”. Pozostaje też jak zawsze pytanie, kto za te ustawowe „ograniczenia cen” i upusty w ostatecznym rozrachunku zapłaci?

  • Poselski Lex Czarnek. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2710) (Kliknij), który dotyczy m. in. wzmocnienia roli organu sprawującego nadzór pedagogiczny, w tym w szczególności kuratora oświaty, 21 października 2022 r. skierowany został do I czytania w Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży
  • O referendum. Grupa posłów Kukiz15 i PIS przygotowało autopoprawkę do poselskiego projekt ustawy o zmianie ustawy o referendum lokalnym (druk nr 1768) (Kliknij) dotyczącą „określenia nowego progu ważności referendum – z frekwencji na poziomie 30% uprawnionych do głosowania na to, aby próg frekwencyjny przesądzający o ważności referendum był uzależniony od przedmiotu referendum”.

Komentarz: Sam projekt, który prawie rok temu (16 listopada 2021 r.) skierowano do I czytania w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, dotyczy zmian w zasadach organizowania i przeprowadzania referendum lokalnego, m.in.: wprowadzenie reguły, zgodnie z którą referendum będzie można przeprowadzać dwa razy w czasie trwania kadencji; zmniejszenie o połowę liczby obywateli niezbędnych do zainicjowania referendum; zagwarantowanie inicjatorom referendum 6 miesięcznego (dotychczas jest to 60 dni) terminu na zebranie podpisów mieszkańców popierających referendum. Jak widać ta ustawa nie jest uznawana za ważną.


Dzieje się

Procesy rzecznicze

W ramach strony proste.ngo utworzona została podstrona, na której opisane są prowadzone z inspiracji tez #prosteNGO (Kliknij) procesy rzecznicze. Podejmowane są one  w ramach Zespołu Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych „Proste prawo dla NGO” (Kliknij).

Ekonomia społeczna

W poprzednim Biuletynie (Kliknij) pisaliśmy o liście organizacji w sprawie niejasnego statusu dotychczasowych przedsiębiorstw społecznych i ośrodków wspierania ekonomii społecznej po wejściu w życie ustawy o ekonomii społecznej (Kliknij). W odpowiedzi (pismo DES-I.451.2.2022.JSZ z Departamentu Ekonomii Społecznej i Solidarnej Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej datowane na 18 października 2022 r. czytamy: „Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej prowadzi roboczy dialog z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej w celu wypracowania mechanizmów gwarantujących zachowanie dorobku i rezultatów działań wspierających rozwój ekonomii społecznej współfinansowanych ze środków europejskich (w szczególności w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych), a także harmonijne wdrażanie nowych rozwiązań prawnych ujętych w ustawie o ekonomii społecznej. W odniesieniu do działań realizowanych w ramach projektów dofinansowanych ze środków EFS w perspektywie finansowej 2014-2020, kluczowym dokumentem wyznaczającym szczegółowe warunki udzielania wsparcia, oczekiwane rezultaty oraz ich trwałość pozostają Wytyczne w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 wydawane przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego. Jedynie ten organ może dokonać ewentualnych modyfikacji w warunkach realizacji projektów dofinansowanych z EFS”.

Komentarz: Należy zatem rozumieć, że – przynajmniej przez jakiś czas – będą istnieć obok siebie równolegle dwa systemy – jeden w oparciu o ustawę, drugi w oparciu o wytyczne. W obu obok siebie będą funkcjonować jednakowo nazywające się instytucje. Szkoda, że nie pomyślano o tym, gdy projektowano ustawę.


Propozycje uproszczeń i ułatwień

Rekrutacja na webinaria i spotkania w ramach #prosteNGO

  • 27 października 2022 r. – webinarium dotyczące propozycji 1% podatku od firm dla organizacji społecznych (Kliknij)
  • 27 października 2022 r. – spotkanie w Katowicach „#prosteNGO! Dotacje w NGO – kontrola i zwroty” (Kliknij)
  • 8 listopada 2022 r. – spotkanie w Warszawie dotyczące propozycji 1% podatku od firm dla organizacji społecznych (Kliknij)
  • 22 listopada 2022 r. – webinarium dotyczące propozycji 1% podatku od firm dla organizacji społecznych (Kliknij)

Temat do dyskusji

Monitoring działalności Komitetu ds. Pożytku Publicznego

Po ostatnich dyskusjach (zobacz: „Podwójne państwo, a organizacje pozarządowe” – Kliknij) zadaliśmy pytanie o to kto i od kiedy pełni funkcję Pełnomocnika Rządu ds., społeczeństwa obywatelskiego (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2016 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw społeczeństwa obywatelskiego) oraz gdzie można znaleźć informację o jego bieżącej pracy.


Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu