Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym:
- Projekt ustawy o zmianie ustawy o NIW. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (UD224) trafił do Komisji Prawniczej. „Projekt został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów w dniu 14 lipca br. (KRM-0610-87-22). W projekcie wprowadzono zmiany wynikające z przyjęcia części uwag Rządowego Centrum Legislacji oraz uwag Ministra Finansów. Zgodnie z roboczymi ustaleniami Stałego Komitetu Rady Ministrów z dnia 14 lipca br. przepisy, których dotyczą uwagi Ministra Finansów nr 4, 5 i 7 mają zostać doprecyzowane na etapie komisji prawniczej. Uwaga Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów stała się bezprzedmiotowa wobec usunięcia z projektu nowego przepisu art. 30a ustawy o NIW-CRSO, do którego się odnosiła”.
- Projekt ustawy zmianie ustawy prawo autorskie. Zakończyły się konsultacje projektu ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw (UC103). Na razie nie ma jeszcze zamieszczonych poszczególnych uwag.
Komentarz: Jednak znamy już Stanowisko Fundacji Nowoczesna Polska w związku z implementacją europejskich dyrektyw dotyczących prawa autorskiego oraz jednolitego rynku cyfrowego. Jak podkreślił Jarosław Lipszyc w tekście na ngo.pl — „Co do zasady popieramy wszystkie zmiany do Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych wzmacniające instytucje dozwolonego użytku i domenę publiczną. Niestety, proponowane przez Ministerstwo przepisy nie zabezpieczają ich w sposób skuteczny”.
Na poziomie parlamentarnym:
- Zmiana w ustawie o fundacjach. Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (druk nr 2479), który z założenia „zmniejszenia bariery administracyjnej dla obywateli i przedsiębiorców w ramach tzw. Tarczy Prawnej” trafił do Sejmu.
Komentarz: Warto zwrócić uwagę na art. 5. Według którego nastąpić ma zmiana w ustawie o fundacjach w art. 12: 1) ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Fundacja składa corocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swojej działalności obejmujące najważniejsze informacje o działalności fundacji w okresie sprawozdawczym, pozwalające ocenić prawidłowość realizacji przez fundację jej celów statutowych.”; 2) po ust. 2a dodaje się ust. 2b w brzmieniu: „2b. Sprawozdanie sporządza się w postaci elektronicznej, na formularzach udostępnionych w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Ministra Sprawiedliwości, oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.”; 3) ust. 4 otrzymuje brzmienie: „4. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, jednolity wzór formularza sprawozdania, o którym mowa w ust. 2, mając na względzie potrzebę zapewnienia danych niezbędnych do oceny prawidłowości realizacji przez fundację jej celów statutowych oraz ujednolicenia sprawozdań.
Ekonomia społeczna. Rządowy projekt ustawy o ekonomii społecznej (druk nr 2321) trafił do Senatu, który zgłosił poprawki (zobacz: Kliknij), które teraz czekają na rozpatrzenie w Sejmie.
Komentarz: Prace w Sejmie i Senacie nad ustawą o ekonomii społecznej sugerują, że opozycja (zapewne jak i posłowie opcji rządzącej) głosuje nie rozumiejąc meritum sprawy. Szybkie tempo prac legislacyjnych nie zwalnia ich przecież z przygotowania się, a wręcz przeciwnie, sugeruje, że coś może jest przemycane. Takimi pozornie neutralnymi ustawami powoli buduje się centralistyczny system (np. rola wojewodów) i przygotowuje się podstawy redystrybucji pieniędzy unijnych. Złe prawo jest gorsze od braku prawa. A system ciągłej nowelizacji ledwo co ustanowienia praw to zaproszenie do nieprzejrzystych działań, gry niejawnych interesów… Przypominamy uwagi organizacji do tego projektu: Kliknij
Dzieje się
Współpraca z samorządem
21 lipca w Sopocie odbyło się spotkanie robocze z udziałem osób zaangażowanych m.in. w prace wrocławskiego Okrągłego Stołu i inicjatyw zakładających bliską współpracę samorządu i społeczeństwa obywatelskiego, takich jak kampania „Wolna Szkoła”, SOS dla Edukacji, akcja „Masz Głos”, #prosteNGO, czy centra pomocy uchodźcom. Celem spotkania, zorganizowanego z inicjatywy prezydenta Sopotu Jacka Karnowskiego, było ustalenie priorytetów oraz trybu dalszej współpracy organizacji społecznych i samorządów terytorialnych. Stronę społeczną w spotkaniu reprezentowała Karolina Dreszer, prezeska OFOP oraz przedstawiciele organizacji zaproszonych do Sopotu przez organizatorów m.in. Edwin Bendyk z Fundacji Batorego, Piotr Frączak z Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana, Agnieszka Kosowicz z Polskiego Forum Migracyjnego czy Mateusz Wojcieszak z Fundacji Pole Dialogu.
Komentarz: Jak wszyscy podkreślali to początek dłuższego procesu. Na spotkaniu zabrakło czasu na pogłębioną dyskusję, ale liczymy na kontynuację w pracy grup roboczych. Planowane są też większe spotkania, w których będzie można podsumować postępy prac m.in. w ramach kongresu Solidarni w rozwoju (Gdańsk 12-13 września) oraz w ramach Local Trends (Poznań 17-18 października).
Zespoły parlamentarne
Ciągle nie mamy zapisów z posiedzeń:
- Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego, które odbyło się 10 czerwca 2022 roku,
- Parlamentarnego Zespołu ds. Społecznych Stowarzyszeń Członkowskich, które odbyło się 5 lipca 2022 roku.
Propozycje uproszczeń i ułatwień
Petycja w sprawie PPK
21 lipca Komisja ds. Petycji (zobacz zapis od ok. 11.52: Kliknij) przyjęła odpowiedź na dezyderat nr 250 skierowany do Wiceprezesa Rady Ministrów, Przewodniczącego Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego w sprawie zmiany przepisów ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych w odniesieniu do niektórych organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 pkt 1, 2 i 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2004 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Komentarz: Odpowiedź Przewodniczącego Komitetu Pożytku Publicznego wskazuje, że Przewodniczący nie tylko myli daty (co zawsze się może zdarzyć), ale też 1) nie rozumie specyfiki działania małych organizacji nie prowadzących działalności gospodarczej, 2) nie zrozumiał zapisów zaproponowanych w petycji, 3) nie rozumie zapisów ustawy, 4) składa deklaracje bez pokrycia i podejmuje sprzeczne ze sobą działania. To bardzo przygnębiające, a przygnębienie to wzrasta z uwagi na to, że wśród posłów i posłanek komisji (choć specjalnie tłumaczyliśmy to na posiedzeniu zespołu parlamentarnego – od minuty 9.30) nikt nie zwrócił uwagi na to, że zostali wprowadzeni w błąd. Oto bowiem 1) Zmiany proponowane petycją nie wyłączają żadnych pracowników spod obowiązywania ustawy, a tylko zwalniają małe organizacje bez działalności gospodarczej ze zbędnych formalności, 2) Jeśli już dyskryminują pracowników tych organizacji, to wobec pracowników podobnych organizacji, tyle że prowadzących działalność gospodarczą. W kontekście zaś składania przez Przewodniczącego deklaracji bez pokrycia i podejmowania sprzecznych ze sobą działań wskazujemy, że ngo.pl już 18 stycznia 2021 roku publikowało stanowisko Piotra Glińskiego, w brzmieniu: „Przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego, uznając za zasadny ww. postulat i propozycję zmiany ustawy o PPK, zwrócił się do Ministra Finansów z prośbą o podjęcie działań legislacyjnych zmierzających do objęcia art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o PPK organizacji pozarządowych i podmiotów, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.” (fragment odpowiedzi wysłanej przez Departament Społeczeństwa Obywatelskiego do redakcji portalu, w reakcji na nasz artykuł, który zwracał uwagę na krzywdzące przepisy) (patrz: Kliknij).
Przyjęcie odpowiedzi ostatecznie kończy żywot petycji, a problem, który dotyczy nie tylko nieszczęsnego PPK, ale w ogóle niezauważania organizacji pozarządowych jako specyficznej formy działania (ani biznes, ani administracja), pozostaje.
Webinarium dotyczące problematyki kontroli i zwrotów dotacji w organizacjach pozarządowych
9 i 10 sierpnia odbędą się webinaria, na których Przemysław Żak (prawnik i wspólnik w krakowskiej kancelarii prawnej Pajączkowska i Wspólnicy Kancelaria Prawna sp. k., członek Zespołu OFOP „Proste prawo dla NGO) omówi prawne możliwości i pozycję organizacji względem podmiotu dotującego, konsekwencje i zagrożenia, nieliczne instrumenty mogące służyć ngo w tych trudnych sytuacjach oraz kilka porad w zakresie prewencji i obrony. Patrz: Kliknij
Nowe one-pagery do propozycji uproszczeń
Opisane zostały nowe tezy do uproszczeń
- Ustawowe wprowadzenie zapisów ograniczających konieczność składania załączników do ofert realizacji zadań
- Wprowadzenie obowiązkowych pilotażowych konkursów w oparciu o planowane do wprowadzenia nowe wzory ofert
- Zwolnienie z VAT sprzedaży towarów prowadzonej w ramach dobroczynności
- Zwolnienie z VAT świadczenia przez organizacje pozarządowe usług w obszarze pomocy społecznej
- Zniesienie obowiązku sprawozdawczości finansowej dla organizacji, których przychód nie przekracza 100 tys. złotych
Podcasty #prosteNGO
Organizacje pozarządowe najczęściej są kojarzone z działalnością społeczną. Rzadko w zestawieniu z pojęciem organizacji pojawia się pojęcie – ekonomia. Tymczasem właściwie każda organizacja pozarządowa to PES. O co chodzi? Miłego słuchania: Kliknij
Temat do dyskusji
Monitoring działalności Komitetu ds. Pożytku Publicznego
Otrzymaliśmy odpowiedzi na kolejne pytania dotyczące Komitetu Pożytku Publicznego. Po pierwsze wiemy już, że nie wiadomo kiedy strony Komitetu Pożytku Publicznego zaczną spełniać wymogi ustawy o dostępie do informacji publicznej. Bardzo to smutna wiadomość, że po tylu latach funkcjonowania KPP ciągle nie jest realizowany wymóg ustawowy. Po drugie po raz kolejny stwierdzono, że KPRM uważa, że plan pracy Komitetu (który powinien powstać zgodnie z z art. 34f. UDPPiW) jest tożsamy z planem prac legislacyjnych Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego, który jest opublikowany na stronie. Po trzecie i czwarte dostaliśmy kolejne dokumenty, w tym: świeżutkie Sprawozdanie z realizacji zadań Komitetu do spraw Pożytku Publicznego za rok kalendarzowy 2021 oraz listę wszystkich zarządzeń Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego „z adnotacją które są obowiązujące, a które uchylone i w jakim zakresie”. Obowiązujące zarządzenia dostaliśmy w formie dokumentów i są dostępne na naszej stronie.
W obu pierwszych wypadkach wygląda na to, że rząd nie realizuje swoich ustawowych obowiązków. Co do otrzymanych dokumentów to bardzo rozczarowuje „Sprawozdanie z realizacji zadań Komitetu do spraw Pożytku Publicznego za rok kalendarzowy 2021”. Na 56 stronach o pracach Komitetu jest praktycznie jedna strona (bo druga to lista członków). Mówi ona o jednym spotkaniu (28 stycznia 2021 roku), na którym w zasadzie omawiano jedną ustawę (o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz niektórych innych ustaw). Reszta raportu dotyczy działalności Przewodniczącego Komitetu Pożytku Publicznego… Tego też dotyczą pozostałe pozyskane dokumenty.
Wolność koalicji – dalszy ciąg dyskusji
Karol Gutsze w tekście „Wolność zrzeszania się to nie wolność pozyskiwania środków publicznych!” pisze: „Piotr Frączak w swoim artykule z 23 czerwca 2022 r. pt. „Wolność zrzeszania się to wolność od państwa, samotności i… fikcji!” poruszył wiele istotnych dla III sektora oraz dla społeczeństwa obywatelskiego spraw. Krytycznym okiem spojrzał na pozory społeczeństwa obywatelskiego, „walcząc” o zachowanie jego autentycznych założeń. Jest to jednak ograniczenie „prawdziwej” wolności, która jest wielowymiarowa.”
W poszukiwaniu modelu prawa dla organizacji
Tego czego brakuje nam w sektorze, to wizji rozwiązań, które mogłyby być punktem odniesienia dla galopujących i – jak się wydaje – często niespójnych zmian prawnych. Pisaliśmy już o pewnych propozycjach (por. Ustawa o pożytku – tezy do założeń), ale wydaje się, że czeka nas jeszcze dyskusja na jeszcze bardziej ogólnym poziomie.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu