Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- DZIEJE SIĘ
- PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
Wykaz jest, a jakoby go nie było. Plany legislacyjne opracowywaliśmy do tej pory w dużej mierze posługując się wykazem prac legislacyjnych rządu. Niestety już przygotowując poprzedni Biuletyn okazało się, że mamy do czynienia z nową odsłoną tej strony, na której np. nie można było ustalić kiedy wpisano daną pozycję do wykazu. Zmiany te zostały powszechnie skrytykowane (por. np, Jolanta Ojczyk Rząd zamienił wykaz prac legislacyjnych w groteskę). Dziś zaś, gdy przygotowujemy ten materiał ze strony otrzymujemy komunikat „Ta witryna jest nieosiągalna”. Miejmy nadzieję, że oznacza to, że odzyskamy jednak, jako obywatele, to narzędzie do monitorowania planów rządu.
Kolejne zmiany w prawie dla straży pożarnych. W czasie debaty w sejmie Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Maciej Wąsik zapowiedział nową ustawę, która “poszerzy także zakres działania ochotniczych straży pożarnych. Będzie to ustawa, która troszeczkę zmieni system zarządzania kryzysowego. Widzimy tu również ogromną rolę ochotniczych straży pożarnych. Oczywiście to wsparcie będzie także finansowe, także prawne, także szkoleniowe”.
Wokół Polskiego Ładu. Jak już pisaliśmy, organizacje muszą liczyć się z wieloma zmianami, które będą wynikiem poprawiania, wyjaśniania i uzupełniania regulacji zaproponowanych przez rząd. Trudno jest nadążyć nad przewidywaniami. Dla organizacji może się okazać ważny zapowiadany w projekcie Krajowego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na 2022 r. Pomysł objęcia wszystkich umów zleceń składkami na ubezpieczenia społeczne, niezależnie od osiąganych przychodów oraz zniesienie zasady opłacania składki na ubezpieczenia społeczne z umowy cywilnoprawnej zlecenia do wysokości najniższego wynagrodzenia (Bogdan Stech Idzie pełne oskładkowanie umów. Milion Polaków podzieli się zarobkami z ZUS-em). Organizacje będą musiały to przewidzieć w pisanych już teraz projektach.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym:
- Przesunięcie terminów sprawozdań. Ministerstwo Finansów planuje przesunięcie terminów dotyczących sprawozdań finansowych oraz deklaracji CIT-8. Standardowe terminy zostaną przesunięte o 3 miesiące (więcej: Sprawozdania finansowe i CIT-8. Planowane przesunięcie terminów – jest projekt rozporządzenia).
- Sprawozdawczość i ekonomia społeczna. Oba projekty są już na końcowym etapie rzędowego procesu legislacyjnego.
Komentarz: To teraz mogą zadecydować się ich losy. Czy będą jeszcze jakieś zmiany (przypomnijmy, że to na tym etapie w ustawie o NIW pojawiła się koncepcja Przewodniczącego, a także samego Komitetu ds. Pożytku Publicznego)? Czy będzie wola polityczna, by przekazać te ustawy do Sejmu? Formalnie nikt spoza rządu nie ma już wpływu na decyzję, ale zawsze jeszcze niektórzy liczą, że da się wpłynąć na osoby decyzyjne.
- Crowfunding. Dostępny jest już raport z konsultacji projektu ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych (UC76)
- Kooperatywy mieszkaniowe. Projekt ustawy o kooperatywach mieszkaniowych oraz o zasadach zbywania nieruchomości należących do gminnego zasobu nieruchomości w celu wsparcia realizacji inwestycji mieszkaniowych (UD41) został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów na posiedzeniu w dniu 27 stycznia br. i rekomendowany Radzie Ministrów. Trafił teraz do rozpatrzenia przez komisję prawniczą. „Projekt ustawy, z uwagi na zmiany w koncepcji modelu, był trzykrotnie przedmiotem konsultacji publicznych i opiniowania. Był ponadto pięciokrotnie przedmiotem uzgodnień międzyresortowych oraz szeregu dodatkowych uzgodnień z Rządowym Centrum Legislacji.(…) Projekt ustawy był dwukrotnie przedmiotem opiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego (…)”.Kooperatywy mieszkaniowe. Projekt ustawy o kooperatywach mieszkaniowych oraz o zasadach zbywania nieruchomości należących do gminnego zasobu nieruchomości w celu wsparcia realizacji inwestycji mieszkaniowych (UD41) został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów na posiedzeniu w dniu 27 stycznia br. i rekomendowany Radzie Ministrów. Trafił teraz do rozpatrzenia przez komisję prawniczą. „Projekt ustawy, z uwagi na zmiany w koncepcji modelu, był trzykrotnie przedmiotem konsultacji publicznych i opiniowania. Był ponadto pięciokrotnie przedmiotem uzgodnień międzyresortowych oraz szeregu dodatkowych uzgodnień z Rządowym Centrum Legislacji.(…) Projekt ustawy był dwukrotnie przedmiotem opiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego (…)”.
- Ustawa wdrożeniowa. Z doniesień prasowych wiadomo, że rząd przyjął Projekt ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (UC95). Jednak na stronie RCL-u nie ma jeszcze ostatecznej wersji.
Komentarz: Przypomnijmy. Projekt ten formalnie nie był konsultowany. Mimo to wnioskodawca zbierał uwagi od organizacji. Na ten moment nie wiemy czy wziął któreś z tych uwag pod uwagę. Szczegóły w kolejnym Biuletynie.
Na poziomie parlamentarnym:
- Odrzucenie odrzucenia. W Sejmie przeszedł wniosek o odrzucenie uchwały Senatu odrzucającej ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (tzw. lex Czarnek).
Komentarz: Przypomnijmy, że te zmiany mogą m.in. znacząco ograniczyć aktywność organizacji pozarządowych na terenie szkół.
- Parlamentarzyści o organizacjach. W poprzednim Biuletynie rozpoczęliśmy przegląd wypowiedzi parlamentarzystów w ramach posiedzeń plenarnych na temat organizacji pozarządowych. Dziś kolejna informacja o 36 posiedzeniu Senatu i 48 posiedzenie Sejmu pod tym kątem. Testujemy formułę, więc prosimy o komentarze.
Dzieje się
Otoczenie usług społecznych
Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych przygotowała – za okres od listopad grudzień 2021 – raport z monitoringu polityk publicznych w zakresie usług społecznych. To efekt projektu „SUS – Sektor Usług Społecznych”, realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy. Dotyczy on m.in. zmian na poziomie ustaw: ustawy o pomocy społecznej, ustawy o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki.
Komentarz: Cieszy, że kolejny obszar zmian prawnych, został objęty stałym monitoringiem. Co prawda raport nie oddziela wyraźnie tych zapisów, które znajdują się w dokumentach, które są jeszcze na etapie uzgodnień (Umowa Partnerstwa), czy procesu legislacyjnego (Ustawa Wdrożeniowa), od już przyjętych rozwiązań to jednak pokazuje pewną filozofię, która stoi za polityką państwa w tym obszarze. Co więcej, choć organizacje do tej pory mogły z dystansem patrzeć na to jak rząd polski prowadzi niebezpieczną grę z Unią Europejską (a część działaczy nawet z pewną sympatią patrzyła na politykę „wstawania z kolan”) to teraz istnieje niebezpieczeństwo, że Komisja Europejska, co zapowiedziała, potrąci nam zasądzone kary z należnych Polsce unijnych funduszy, Może to oznaczać, że nie będzie pieniędzy na zaplanowane działania. Można też domniemywać, że odbije się to na funduszach dla organizacji. Jeśli dodamy do tego niebezpieczeństwo braku uzyskania kolejnych środków (m.in. z Europejskiego Funduszu Odbudowy) to może okazać się, że konflikt o praworządność będzie miał również bezpośredni wpływ na pieniądze, które mogłyby być wykorzystane przez organizacje.
Rada o sprawozdawczości
Rada Działalności Pożytku Publicznego podjęła uchwałę (nr 18) z dnia 25.01.2022 r. w sprawie projektu ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych, w której pozytywnie opiniuje przedstawiony projekt ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych, a jednocześnie wskazuje konieczność wprowadzenia zmian do treści projektu (Uchwała i załącznik dostępny na stronie RDPP).
Komentarz: Rada pozytywnie zaopiniowała projekt ustawy. Nie jest to chyba reprezentatywne stanowisko dla sporej części organizacji, ale w końcu to Przewodniczący arbitralnie wybrał sobie doradców (więcej: Czytaj). Na szczęście RDPP wskazała jednocześnie, że w szczegółach projekt ten jest nie do przyjęcia. To co jednak w uchwale dziwi to fragment, w którym „Rada pragnie wyrazić podziękowania Przewodniczącemu Komitetu ds. Pożytku Publicznego za podjętą inicjatywę ustawodawczą oraz już zaakceptowane zmiany w projekcie ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych”. Zastanawia czy to jeszcze forma grzecznościowa czy już przekroczenie granic dobrego smaku. Przewodniczący został powołany do pracy na rzecz organizacji i słuchania obywateli. Dlatego to raczej on powinien dziękować społecznikom, że znaleźli czas by społecznie skonsultować tę ustawę, ciągle jeszcze daleką od legislacyjnej poprawności, a dla części środowiska nadal nie do przyjęcia.
Organizacje w trosce o swoje prawa
Przy Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych (OFOP) działa Inicjatywa Nasz Rzecznik – nieformalna grupa organizacji i inicjatyw społecznych, których celem jest współpraca z nowym Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Profesorem Marcinem Wiąckiem w różnych obszarach praw obywatelskich. Najbliższe spotkania zespołów roboczych to 14 lutego 2022 r. (poniedziałek), godz. 13:00-14:30 – Ochrona Środowiska/Klimat, 18 lutego (piątek) godz. 17:30-19:00 – Prawa Osób LGBTQ+, 21 lutego (poniedziałek) godz. 17:00-18:30 – Zdrowie, 21 lutego (poniedziałek) godz. 20:00-21:30 – Sprawy Lokalne. Kontakt: anna.duniewicz@naszrzecznik.pl
Komentarz: Współpraca z Rzecznikiem Praw Obywatelskich może mieć znaczący wpływ na #prosteNGO. Co prawda Rzecznik Praw Obywatelskich nie składa projektów ustaw. Może jednak – na podstawie wpływających od obywateli wniosków – zwracać się do władz o dokonanie koniecznych zmian w prawie. Jeśli sprawy są skomplikowane, Rzecznik oprócz pisma dołącza również analizę przyjętej argumentacji prawnej, przyjętej przez polskie i europejskie sądy. Tak więc współpraca z rzecznikiem to nie tylko walka o przestrzeganie praw obywatelskich, ale również na ich poprawę.
W obronie deinstytucjonalizacji
Nieformalne Porozumienie DI.2035 (zainicjowane przez Wspólnotę Roboczą Związku Organizacji Socjalnych) wystosowało apel o lepszą ustawę o wspieraniu rodziny i systemu pieczy zastępczej.
Komentarz: Oto w ramach prac w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej nad ustawą doszło – według autorów apelu – do istotnych zmian działających niezgodnie z ideą rozwoju usług rodzinnych i środowiskowych. Co więcej wcześniejsze deklaracje o wstrzymaniu tworzenia nowych instytucji całodobowych, znikają z nowej wersji projektu”. Zbierane były podpisy pod listem do Minister Marleny Maląg.
Propozycje uproszczeń i ułatwień
Podcasty #prosteNGO
Tym razem temat dotyczy relacji z sektorem publicznym i prywatnym. Organizacje pozarządowe nigdy nie działają w próżni. III sektor był, jest i będzie zdany na pozostałe dwa. Harmonijna współpraca wszystkich trzech stanowi podstawę naszego społeczeństwa. Słuchaj: Kliknij.
Pracujemy nad uproszczeniami
W ramach opracowywania kolejnych tez do uproszczeń przygotowane zostały propozycje dotyczące:
- Zwolnienie z podatku od darowizny osób obdarowanych przez organizacje pozarządowe w ramach działalności charytatywnej
- Zwolnienie z VAT dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, jeżeli są przekazywane na rzecz organizacji pozarządowych – z przeznaczeniem na niegospodarczą działalność statutową
- Wzmocnienie bezpieczeństwa prawnego zarządów w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe
- Wyłączenie spod rygoru ustawy o imprezach turystycznych imprez organizowanych w ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego
- Wyłączenie niektórych imprez organizowanych przez organizacje pozarządowe z rygoru imprez masowych
Co z petycjami
W sprawie uproszczeń Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych złożyła dwie petycje. Do Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego w sprawie wzorcowego statutu i Marszałka Sejmu w sprawie Pracowniczych Planów Kapitałowych. Niestety ciągle nie wiemy co dalej. Po odpowiedzi od wicepremiera Glińskiego czekamy na konkretne deklaracje (por. Rafał Kowalski Petycja OFOP w sprawie WZORCA statutu stowarzyszenia. Zależna od woli resortu sprawiedliwości?), a na stronie Sejmu nadal nie mamy żadnych informacji ws. PPK.
Kolejne webinarium
17 lutego 2022 roku organizujemy kolejne webinarium dotyczące projektu ustawy o ekonomii społecznej. Rekrutacja już zakończona. Kolejne webinaria ogłaszane są tutaj: Kliknij
Temat do dyskusji
Kluby sportowe a ekonomia społeczna
Brak ustawowej definicji ekonomii społecznej rodzi problem w przedmiocie jednoznacznego rozstrzygania o miejscu klubów sportowych w jej obrębie.
O sytuacji organizacji pozarządowych w Polsce – recenzja
Czy wszyscy jednakowo oceniamy kondycję społeczeństwa obywatelskiego? Zapraszamy do lektury analizy rozdziału „Raportu o stanie państwa. Polska w dobie wielkich transformacji” dotyczącego sytuacji organizacji pozarządowych w Polsce.
W Parlamencie o organizacjach – cz. 2
Przysłowie „jak cię widzą, tak cię piszą” mówi o tym, że ocenia się ludzi po wyglądzie. Traktuje się ich na podstawie własnych wyobrażeń, a nie rzeczywistych zasług. Chyba podobnie jest z organizacjami. Jeżeli rzeczywiście traktowani jesteśmy (w procesie uchwalania ustaw) poprzez to jak nas widzą parlamentarzyści, to warto poznać ten punkt widzenia. Co myślą (mówią) o nas nasi reprezentanci? Próbujemy to zrozumieć czytając sprawozdania senackie i sejmowe.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu