Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
Administracyjna umowa o pracę? Państwowa Inspekcja Pracy pracuje nad projektem ustawy, który dałby jej znacznie większe kompetencje – m.in. uprawnienie do zamiany umowy cywilnoprawnej (o dzieło, zlecenia) lub umowy z osobą samozatrudnioną w umowę o pracę. W opracowaniu przygotowanym przez Mikołaja Fidzińskiego „Masz umowę zlecenie albo własną działalność? PIP chce móc z automatu przekształcać je w umowę o pracę” wskazuje się, że stanowisko rządu jest krytyczne względem powyższego rozwiązania.
Komentarz: Oczywiście negatywna opinia rządu do projektu opozycji nie oznacza, że zmiany te nie przybiorą postaci nowelizacji. Dla przykładu w 2018 w czasie dyskusji o ustawie o kołach gospodyń wiejskich posłowie zwracali uwagę, że podobne projekty ustaw były niedawno zgłaszane i nie zyskiwały poparcia rządu (por. np. wypowiedź Mirosława Maliszewskiego). Czemu? Bo rząd po prostu przygotował swoją propozycję.
Dofinansowania kosztów w ponadnarodowych organizacjach. W wyrazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów znalazł się Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie udzielania i rozliczania dofinansowania kosztów związanych z uczestnictwem niektórych organizacji rolniczych w ponadnarodowych organizacjach rolniczych reprezentujących interesy zawodowe rolników indywidualnych wobec instytucji Unii Europejskiej (RD427), w którym „przewidziano, iż dofinansowanie będzie obejmowało: składki członkowskie – w 99% ich wysokości, koszty obsługi w języku polskich prac w ponadnarodowych organizacjach rolniczych reprezentujących interesy zawodowe rolników indywidualnych wobec instytucji Unii Europejskiej – w 99% kosztów, koszty uczestnictwa w konferencjach, kongresach, posiedzeniach organów i grup roboczych ponadnarodowych organizacji rolniczych reprezentujących interesy zawodowe rolników indywidualnych wobec instytucji Unii Europejskiej – do 95% kosztów oraz koszty funkcjonowania prowadzonego przez Krajową Radę Izb Rolniczych biura w Brukseli obsługującego izby rolnicze oraz organizacje rolnicze w zakresie ich uczestnictwa w Komitecie Rolniczych Organizacji Zawodowych (COPA) oraz w Głównym Komitecie Spółdzielczości Rolniczej (COGECA) – do 95% kosztów”.
Komentarz: Szkoda, że organizacje pozarządowe nie mogą się ubiegać o dofinansowanie swoich prac lobbingowych w Unii Europejskiej. Warto przypomnieć, że w 2002 organizacje miały swoje „Przedstawicielstwo Polskich Organizacji Pozarządowych w Brukseli”. Gdyby ta instytucja mogła być finansowane ze środków publicznych, co jak widać jest możliwe, pewnie istniałaby do dziś.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym:
- Konsultacje ustawy o sygnalistach. W konsultacjach jest już Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (UC101). Informacja o konsultacjach została indywidualnie skierowana m.in. do następujących podmiotów: Fundacji im. Stefana Batorego, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Amnesty International Polska, Polskiego Związku Zarządzania Windykacjami, Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”, Stowarzyszenia Sędziów Themis, Stowarzyszenia Prawa Pracy, Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Kadrami…
- Kooperatywy mieszkaniowe. Znamy wyniki konsultacji Projektu ustawy o kooperatywach mieszkaniowych oraz o zasadach zbywania nieruchomości należących do gminnego zasobu nieruchomości w celu wsparcia realizacji inwestycji mieszkaniowych (UD41).
- Ustawa o fundacjach rodzinnych. Jest już nowa wersja projektu (z dn. 15 października 2021 r.). Główny postulat organizacji pozarządowych, zabiegających o zmianę nazwy nie został (przynajmniej na tym etapie) uwzględniony. Udało się natomiast postulowane przez Fundacje im. Roberta Schumana rozszerzenie potencjalnych beneficjentów fundacji rodzinnych z „organizacji pożytku publicznego” na wszystkie „organizacje pozarządowe prowadząca działalność pożytku publicznego”.
Komentarz: Argumenty, które wytaczają organizacje przeciw pojęciu „fundacje” w nazwie „fundacje rodzinne” są już dobrze opisane (por. „Wracają „fundacje” rodzinne dla biznesu. Przypominamy obawy organizacji społecznych”). Wydaje się jednak, że sektor powinien zainteresować się także konkretnymi zapisami przygotowywanymi w tej ustawie. Mogą one być, jeśli nie ciekawym rozwiązaniem, to przynajmniej punktem odniesienia do dyskusji nad przyszłością fundacji w Polsce. Krótki tekst na ten temat już niebawem na proste.ngo.
Na poziomie parlamentarnym:
- Przegrana na finiszu? W poprzednich biuletynach pisaliśmy o wręcz sprinterskim tempie w jakim Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o sporcie pokonał etap rządowy i sejmowy. Jednak gdy znalazł się w Senacie (druk nr 518), to dopiero 26 października był rozpatrywany przez Komisję Nauki, Edukacji i Sportu.
Komentarz: Ciekawe, czy decyzje ministra Glińskiego, który, jak czytamy na stronach rządowych, przyznał stypendium specjalne dla Marcina Lewandowskiego i świadczenie olimpijskie dla Piotra Małachowskiego, sugerują, że ustawa ta nie była, według rządu, procedowana wystarczająco szybko? Jeśli tak, to być może jest to doskonały przykład na to, że dla doraźnych celów szykuje się szybkie ustawy, które ani nie załatwiają doraźnego problemu, ale też wprowadzają do obrotu prawnego nieskonsultowane (co oznacza, że potencjalnie obarczone dużymi błędami) rozwiązania legislacyjne.
Dzieje się
Era kapitałów żelaznych?
Na ngo.pl ukazał się tekst Michała Twardosza „Kapitał żelazny – nowa era w trzecim sektorze?”, w którym Autor twierdzi, że „[o]głoszony w 2020 roku przez rządową agendę Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego projekt w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich PROO, dający możliwość uzyskania dotacji na budowę kapitału żelaznego, wprowadził trzeci sektor w nową erę”.
Komentarz: Pomijając publicystyczną swadę, która z punktu widzenia faktów (o tym za chwilę) budzi poważne wątpliwości, wszyscy chętnie dowiedzielibyśmy się jakie są rzeczywiste zmiany wywołane wymienionym konkursem. Bo oto, wbrew temu, co tekst sugeruje, po 1989 roku podejmowane były kilkakrotnie próby systemowego odtworzenia w organizacjach funduszów żelaznych – od idei budowy Funduszy Lokalnych (z dofinansowaniem funduszu żelaznego) poczynając, aż po próby tworzenia funduszu inwestycyjnego dla organizacji. To, że inicjatywy te nie zakończyły się jednoznacznymi sukcesami, pokazuje jak trudne jest to zadanie i dopiero czas pokaże czy konkurs NIW-u będzie miał jakieś realne znaczenie.
Z ostrożnością też trzeba wygłaszać twierdzenia o wielowiekowej tradycji anglosaskiej funduszy żelaznych i jej braku w Polsce, gdzie „wciąż stanowi novum, pomimo tego, że w przeszłości kilka organizacji podjęło próbę (niektóre udaną – brawo!) jego zebrania”. Chyba jednak warto wrócić do polskich tradycji fundacji (tak kościelnych jak i świeckich), które z zasady działały, jak fundusz żelazny.
Wydaje się więc, że nie w zawartości tekstu, ale samym podniesieniu tematu, tkwi wartość omawianej publikacji. Bowiem dyskusja o budowie kapitałów żelaznych, to dyskusja o istocie fundacji, o prawnych regulacjach, które mogłyby wspierać, ale także gwarantować ciągłość, takich kapitałów (znów niechcący dochodzimy do rozwiązań z zakresu fundacji rodzinnych). Warto by znaleźć osoby zainteresowane tematem i podjąć dyskusję. Może w ramach działań Forum Darczyńców.
Konkursy POWER 2.16
Projekty zrealizowane i realizowane w ramach konkursów dofinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Osi Priorytetowej II. (Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji) i działania 2.16 (Usprawnienie procesu stanowienia prawa) Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 bezpośrednio miały wpływać na proces stanowienia prawa. Warto więc szukać odpowiedzi na to, w jaki sposób, zmieniły naszą rzeczywistość.
Komentarz: Spróbujemy przyglądać się niektórym (a jeśli się uda, to wszystkim) sfinansowanym projektom, ale też spróbujemy zdobyć syntetyczne podsumowania tej interwencji finansowej. Nie będzie to dogłębne badanie, ale raczej próba usystematyzowania wiedzy. Wdzięczni będziemy też za wszystkie sugestie i informacje. Dziś, na zachętę, informacja o trwającym właśnie projekcie „Akademia Instytutu Spraw Obywatelskich” pod hasłem „Wykorzystaj prawo”.
Celem projektu jest objęcie wsparciem 240 przedstawicieli organizacji pozarządowych z Polski oraz podniesienie kompetencji eksperckich u co najmniej 220 z nich w zakresie niezbędnym do prawidłowego udziału w procesie stanowienia prawa, w szczególności z zakresu prawa gospodarczego, ekonomii, prawa pracy, ekonomii przedsiębiorstwa, analizy finansowej. Okres realizacji projektu: 01.03.2020 – 28.02.2022. Obszar realizacji projektu: cała Polska. Projekt realizowany jest przez Instytut Spraw Obywatelskich w partnerstwie z Wspólnotą Roboczą Związków Organizacji Socjalnych WRZOS. Wartość projektu wynosi 991.652,50 zł, w tym wkład Funduszy Europejskich wynosi 835.764,23 zł.
Propozycje uproszczeń i ułatwień
Dyskusja w Sejmie
Jest już zapis (transmisja archiwalna) spotkania Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego z 12 października „Jak uprościć procedurę rejestracyjną stowarzyszeń”. W spotkaniu czynny udział brali m.in. przedstawiciele Zespołu OFOP „Proste prawo dla NGO”.
1% podatku od firm – webinaria
Trwa rekrutacja na webinaria dotyczące propozycji 1% podatku od firm dla organizacji społecznych: 28 października (czwartek) godz. 13:00-17:00, 4 listopada (czwartek) godz. 13:00-17:00. Rekrutacja na termin 10 listopada (środa) godz. 9:00-13:00 jest już zamknięta. Więcej informacji: Czytaj.
Temat do dyskusji
Porozmawiajmy o pożytku
Jak się powiedziało „a”, to warto pokusić się i o „b”. Ostatnio, w tekście „Pożyteczna czy nie – rzecz o Radzie Działalności Pożytku Publicznego”, sformułowałem tezę: „Czas więc podjąć dyskusję na temat, czy pożytek publiczny jest nam, organizacjom, jeszcze potrzebny”, dodając do tego jeszcze, że jeśli jest potrzebny, to na pewno nie w tym kształcie. To moje przekonanie wynika ze świadomości, że ustawa ta nie spełnia już dostatecznie ani oczekiwać sektora, ani ustawodawcy, a co więcej, że błędne są nie tyle konkretne zapisy, a same jej założenia (por. Ustawa o pożytku – tezy do założeń).
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu