Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- DZIEJE SIĘ
- PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
W skrócie
Kolejna ustawa wdrożeniowa
Projekt ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (UC95). Projekt zaplanowany jest na III kwartał 2021 r. Jego podstawowym celem jest stworzenie ram prawnych, które stanowić będą podstawę realizacji Umowy Partnerstwa 2021-2027. W projekcie ustawy wprowadza się również, poprzez zmianę ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przepisy szczegółowe dotyczące planu rozwojowego – Krajowego Planu Odbudowy (KPO).
Komentarz: Przeznaczenie Funduszy Europejskich określane jest w dużej mierze w dokumentach rządowych, co oznacza, że fundusze te nie są poddawane (jak np. budżet państwa) kontroli polskiego parlamentu. Dlatego tak ważna jest ustawa wdrożeniowa, która określa zasady wydatkowania środków i sposób kontroli społecznej (np. w formie udziału strony społecznej w pracach komitetów monitorujących).
Kolejny KPRES. Zapowiedziany jest też projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej do 2023 roku. Ekonomia Solidarności Społecznej” (ID188). KPRES jest dokumentem rządowym, który – jak twierdzą projektodawcy – wyznacza kluczowe kierunki interwencji publicznej, mające służyć kształtowaniu jak najlepszych warunków dla rozwoju ekonomii społecznej i przedsiębiorstw społecznych.
Komentarz: Zmiana KPRES-u jest – według projektodawcy – związana ze zmianami warunków legislacyjnych w obszarach bezpośrednio powiązanych z ekonomią społeczną. W szczególności dotyczy to wejścia w życie ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, ale również prac nad projektem ustawy o ekonomii społecznej. W tej ostatniej kwestii ciągle czekamy na opublikowanie zgłoszonych w konsultacjach uwag i ich podsumowanie. Przydałyby się szerokie konsultacje dotychczasowej polityki rządu w tym zakresie i jej efektywności, w których mogliby się wypowiedzieć zwykli przedsiębiorcy, chcący tworzyć miejsca pracy dla wykluczonych, organizacje pozarządowe, które chcą wykorzystywać mechanizmy rynkowe do społecznych, niekoniecznie integracyjnych celów, przedstawiciele środowisk wykluczonych i instytucji działających na ich rzecz – na ile prowadzona od lat polityka rządu spełnia ich oczekiwania.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym:
- Nowy ład podatkowy. W konsultacjach jest projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.
Komentarz: Początkowo na konsultacje dano 14 dni, następnie przedłużono termin do 30 sierpnia. Czy organizacje mają się czego bać? Bezpośrednio chyba nie. W uzasadnieniu mówi się o zwolnieniach podatkowych stypendiów (np. stypendia dla uczniów i studentów przyznane przez organizacje pozarządowe, na podstawie regulaminów zatwierdzonych przez organy statutowe, udostępnianych do publicznej wiadomości – do wysokości 3 800 zł rocznie). Ciekawe wydaje się dodanie nowego zwolnienia dotyczącego przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia zabytków ruchomych przez muzea czy biblioteki – mowa jest jednak tylko o instytucjach kultury, a więc instytucjach państwowych i samorządowych. A co ze społecznymi muzeami czy archiwami? Jednak tym, co może niepokoić organizacje, jest fakt, że planowana ustawa uderzy w budżety samorządów (por. np. Julia Theus, „Polski Ład zabierze samorządom w dekadę ponad 132 mld zł”). Nie ma wątpliwości, że obniżenie budżetów samorządów przełoży się na spadek środków przekazywanych organizacjom.
- Wspieranie nieletnich. Projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (UD248 – wpisany 15.07.2021), która w założeniu ma porządkować i systematyzować „materię dotyczącą spraw nieletnich na etapie postępowania rozpoznawczego oraz postępowania wykonawczego”.
Komentarz: Warto podkreślić przewidzianą w projekcie możliwość udziału „organizacji społecznej, w tym organizacji pozarządowej” przy wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (np. zasądzone prace społeczne mogą być wykonywane przez nieletniego na ich rzecz). Warto też – w kontekście rozwiązań systemowych dotyczących finansowania organizacji – zwrócić uwagę na art. 160, w którym mówi się, że „sędzia rodzinny przyznaje, na wniosek przedstawiciela organizacji społecznej, w tym organizacji pozarządowej, pracodawcy lub osoby godnej zaufania, którym powierzono sprawowanie nadzoru nad nieletnim, miesięczny ryczałt z tytułu zwrotu kosztów ponoszonych w związku ze sprawowanym nadzorem, płatny do 20. dnia każdego miesiąca. Ryczałt za sprawowanie jednego nadzoru wynosi od 2% do 4% kwoty bazowej dla zawodowych kuratorów sądowych, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa”.
- Zabytki a organizacje. Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw – jest to nowelizacja, która ma charakter przekrojowy, a zakłada m.in. „zreorganizowanie instytucji społecznej opieki nad zabytkami, wprowadzenie możliwości finansowania obiektów ujętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków przez wojewódzkich konserwatorów zabytków, określenie, komu przysługuje status strony w sprawach administracyjnych prowadzonych na podstawie ustawy o ochronie zabytków, czy wreszcie wprowadzenie możliwości przyznawania nagród osobom, które znalazły zabytek w trakcie poszukiwań zabytków”.
Komentarz: Co chyba interesujące, zadania społecznego opiekuna zabytków mogą wykonywać również fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest opieka nad zabytkami.
- Praca w pozarządówce. W konsultacjach jest też projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju Pracy i Technologii zmieniającego rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania.
Komentarz: W nowych zapisach nie ma nic szczególnie ciekawego dla organizacji pozarządowych (poza ewentualnie tymi, które prowadzą szkoły), ale w tym kontekście warto przyjrzeć się, czy w klasyfikacji zawodów w ogóle pomyślano o organizacjach społecznych. W rozporządzeniu, jak się okazuje, są takie zawody jak np. Zawodowy działacz organizacji pozarządowej (co ciekawe, w klasyfikacji mieści się on w kategoriach… Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy -> Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni -> Przedstawiciele władz publicznych i wyżsi urzędnicy -> Przedstawiciele władz publicznych -> Zawodowi działacze organizacji członkowskich), czy Specjalista do spraw pozyskiwania funduszy (fundraiser) – ten z kolei mieści się w kategoriach: Specjaliści -> Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania -> Specjaliści do spraw administracji i zarządzania -> Specjaliści do spraw zarządzania i organizacji. Oznacza to, że sektor pozarządowy jest raz przypisywany do administracji publicznej, raz do sfery biznesu. Mamy co prawda w kategorii Specjaliści -> Specjalistów z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury, a w tym -> Specjalistów z dziedzin społecznych i religijnych (w tym np. politologów i duchownych), ale może warto by kiedyś dookreślić, jakie zawody rzeczywiście się w pozarządówce wykonuje.
Dzieje się
Propozycje w sprawach zatrudnienia socjalnego
W ramach Akademii Instytutu Spraw Obywatelskich wypracowano wspólne propozycje i rozwiązania dotyczące działania CIS-ów i KIS-ów (Centrów i Klubów Integracji Społecznej). Pomysły te są zgłaszane w ramach konsultacji projektu ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Forum Dobrego Prawa w kujawsko-pomorskim
Absolwenci trzech edycji „Szkoły Stanowienia Prawa”, łącznie 49 przedstawicielek i przedstawicieli organizacji pozarządowych z regionu, utworzyli Forum Dobrego Prawa. W ramach Forum zajmują się monitorowaniem przepisów ważnych dla NGO i dla ich działalności oraz proponowaniem zmian w prawie. Forum to również forma kontaktu i współpracy przedstawicieli NGO, którzy wzięli udział w zajęciach Szkoły, mająca pomóc im w prowadzeniu działań rzeczniczych, wymienianiu się doświadczeniami i planowaniu kolejnych przedsięwzięć. Celem funkcjonowania Forum jest przede wszystkim stworzenie zaplecza eksperckiego III sektora w regionie dla potrzeb udziału organizacji pozarządowych w procesie stanowienia prawa. Zob. więcej: Forum Dobrego Prawa
Komisja Nadzwyczajna
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 20 ust. 1 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, wybiera do składu osobowego Komisji Nadzwyczajnej do spraw deregulacji następujących posłów: Andrzeja Gawrona, Grzegorza Gażę, Marię Małgorzatę Janyską, Michała Jarosa, Mieczysława Kasprzaka, Macieja Kopca, Monikę Pawłowską, Patryka Wichra, Bartłomieja Wróblewskiego.
Jeszcze o rodzinnych fundacjach
Głos zabrała Rada Działalności Pożytku Publicznego. W trybie obiegowym z dniem 26 lipca 2021 r. podjęła Uchwałę nr 196 w sprawie prac legislacyjnych nad instytucją fundacji rodzinnej, wyrażając zaniepokojenie m.in. tym, że sektor biznesowy mimo argumentów organizacji pozarządowych i ciał dialogu nadal podtrzymuje stanowisko, że ta nazwa nie stoi w sprzeczności z interesem organizacji pozarządowych i całego III sektora. RDPP ponownie zwraca się do Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego o działania na rzecz zmiany nazwy w nowym prawodawstwie.
Komentarz: Dziwne to stanowisko w sytuacji gdy 1) proces konsultowania i opiniowania tej ustawy już się zakończył, a z dokumentacji wynika, że RDPP nie przesłała swojego stanowiska, 2) Przewodniczący KPP w ramach uzgodnień resortowych już zgłosił swoje uwagi. Czy to próba wsparcia stanowiska Wicepremiera Glińskiego, czy też próba nacisku na niego – trudno zgadnąć.
Propozycje uproszczeń i ułatwień
Uwagi do ustawy o sprawozdawczości
Zakończyły się webinaria, na których dyskutowano projekt ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych. Zgłoszone uwagi były skrzętnie notowane i będą podstawą zgłaszanych przez OFOP uwag w konsultacjach. Jednak ten „urobek” traktowany jest jako dobro wspólne i każdy, kto chciałby wykorzystać zebrane uwagi do stworzenia własnego stanowiska, może to zrobić. Zob. Uwagi do projektu ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych
Pracujemy nad uproszczeniami
W ramach prac nad uproszczeniami przygotowujemy dla kolejnych tez tzw. „one-pagery”, krótkie tabelaryczne zebranie informacji o proponowanej zmianie. Właśnie ukazały się dwa kolejne:
- Podatek dochodowy od osób prawnych. Rozszerzenie i urealnienie zakresu zwolnienia z CIT dochodów organizacji pozarządowych
- Podatek VAT. Likwidacja obowiązków związanych ze stosowaniem tzw. „białej listy”
Temat do dyskusji
Legislacja dla opornych – odc. 4
Kontynuujemy próbę przybliżenia mniej zorientowanym procesu legislacyjnego na poziomie rządowym. Dziś próbujemy zorientować się w procesach konsultacji, opiniowania i uzgodnień. Czy jest to takie „trzy w jednym”?
Zbyt szerokie rozumienie pożytku publicznego
Spróbujemy podyskutować o założeniach do nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Na początek pytanie, czy tak szerokie rozumienie pożytku publicznego jak to, z którym mamy do czynienia w ustawie, daje się obronić.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu