Biuletyn #prosteNGO ma służyć wymianie informacji na temat tego, co się dzieje w procesie stanowienia prawa dla NGO i w procesach rzeczniczych na jego rzecz. Zachęcamy chętne osoby i instytucje do współpracy. Biuletyn dostarcza faktów i tez do środowiskowej dyskusji.
SPIS TREŚCI
- W SKRÓCIE
- DZIEJE SIĘ
- PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I UŁATWIEŃ
- TEMATY DO DYSKUSJI
W skrócie
W planach legislacyjnych
Nowa odsłona NIW-u. W planach legislacyjnych rządu pojawiła się zapowiedź prac nad nowelizacją ustawy z dnia 15 września 2017 r. o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. W skrócie – zmiany mają dotyczyć:
1) sposobu organizacji i funkcjonowania Rady NIW-CRSO, a w szczególności umożliwienia ubiegania się przez Członków Rady o zwrot kosztów związanych z reprezentacją NIW-CRSO;
Komentarz: Obecnie z ustawy nie wynika funkcja reprezentacyjna Rady.
2) możliwości odstąpienia od ogłaszania konkursów o naborze w przypadku zatrudniania pracowników NIW-CRSO na zastępstwo lub przeniesienia na inne stanowisko, w tym awansu;
3) uporządkowania kwestii związanych z procedurami, przy których zastosowaniu NIW-CRSO wydatkuje środki publiczne dla organizacji pozarządowych i których zastosowanie jest uzależnione od źródła finansowania danego zadania oraz od istnienia odrębnych, szczegółowych regulacji;
Komentarz: To uporządkowanie oznacza dookreślenie trybów, w tym zlecanie realizacji zadań w ramach realizowanych programów w formie: otwartych konkursów w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, finansowanie lub dofinansowanie zadań w ramach programów, o których mowa w art. 23 ust. 1 ustawy o NIW-CRSO, realizowanych w drodze konkursów oraz w trybach regulowanych odrębnymi przepisami (w chwili obecnej tym odrębnym przepisem jest art. 88a ustawy o grach hazardowych).
4) zmiana ma na celu umożliwienie finansowania lub dofinansowania wydatków poniesionych uprzednio na realizację zadań będących w toku;
5) nadania Dyrektorowi NIW-CRSO uprawnień do wydawania decyzji nakazujących zwrot nienależnie udzielonej dotacji w całości lub części. W regulacji proponuje się postanowienia w zakresie rozpoczęcia biegu przedawnienia, a to z uwagi na pojawiające się rozbieżności interpretacyjne w orzecznictwie sądowym, w którym zaczęto uznawać, iż początek biegu 5-letniego terminu przedawnienia rozpoczyna się z chwilą przekazania organizacji środków z dotacji;
6) umożliwienie prowadzenia przez NIW-CRSO nowych rodzajów działalności, w tym działalności wydawniczej dotyczącej społeczeństwa obywatelskiego;
7) zmiany o charakterze technicznym i redakcyjnym.
Medal za działalność społeczną. 20 maja 2021 r. do planu prac legislacyjnych rządu wpisano projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia Odznaki Honorowej za Zasługi w działalności społecznej – „Medal Trzeciego Maja”, którego nadanie stanowić będzie formę wyróżnienia osób mających szczególne zasługi w działalności społecznej. Ma to być jedna z istotnych form uczczenia 230 rocznicy ustanowienia Konstytucji Trzeciego Maja i nawiązanie do medalu Trzeciego Maja ustanowionego w 1925 r. „jako zaszczytne wyróżnienie za rezultaty osiągane w pracy przez obywateli RP, zachęta do szlachetnej rywalizacji wśród społeczeństwa i pobudzenie w nim zmysłu państwowego. Ponieważ nie został zatwierdzony przez Sejm odpowiednią ustawą, nadany został tylko raz – w 1925 r.”.
Komentarz: 230 rocznica już minęła (3 maja 2021 roku), ale może lepiej późno niż wcale?
Prawo oświatowe. Projektowane zmiany w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustawach mają wprowadzić przepisy karne, których celem jest pociągnięcie określonych osób do odpowiedzialności karnej za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków w zakresie opieki lub nadzoru nad małoletnim, powodujących szkodę tego małoletniego. Projekt ma wprowadzać nowe czyny zabronione. Przepisy te dotyczyć będą osób kierujących jednostkami objętymi systemem oświaty, żłobkami, klubami dziecięcymi oraz jednostkami instytucjonalnej pieczy zastępczej i placówkami wsparcia dziennego.
Komentarz: Bardzo ciekawe wyjaśnienie „istoty rozwiązań ujętych w projekcie”, gdzie mówi się o nowych czynach zabronionych, nie do końca wiadomo jakich. Organizacje prowadzące placówki oświatowe powinny zwrócić na tę nowelizację uwagę.
W procesie legislacyjnym
Na poziomie rządowym:
- Projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw. Jak podaje ngo.pl, procedowana od grudnia 2020 roku nowelizacja ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości prawdopodobnie nie będzie miała zastosowania do roku 2020, a więc organizacje raczej nie będą mogły sprawozdać się tylko jednym podpisem, tak jak oczekiwały.
- Projekt ustawy o rolnictwie ekologicznym. W konsultacjach jest projekt ustawy o rolnictwie ekologicznym, którego wnioskodawcą jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W ramach konsultacji publicznych projekt ten został wysłany do czternastu stowarzyszeń branżowych.
Komentarz: Nieustannie nasuwa się pytanie, czy dobrą praktyką jest wysyłanie projektu ustawy równocześnie do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Przypomnijmy, że po uzgodnieniach resortowych projekt ustawy może ulec zmianie i wtedy okazuje się, że konsultacje dotyczyły nie tego projektu, który będzie procedowany. I choć cieszy fakt, że branżowe stowarzyszenia zajmujące się rolnictwem ekologicznym zostały zauważone, to jednak szkoda, że ograniczono konsultacje publiczne jedynie do wybranych interesariuszy.
- Ustawa o fundacjach rodzinnych. 1 czerwca, na stronie Rządowego Centrum Legislacji, pojawiła się tabela uwag zebranych w konsultacjach z odpowiednimi odniesieniami. Czytamy w niej m.in., że główny postulat organizacji o zmianę nazwy nowego bytu prawnego nie został jeszcze ostatecznie rozstrzygnięty i rozważana jest taka możliwość. Teraz (tj. 8 i 10 czerwca) odbywają się jeszcze konferencje uzgodnieniowe, na które zaproszono również osoby z zewnątrz, w tym organizacje pozarządowe.
Komentarz: Jak już pisaliśmy proces tworzenia ustawy wydaje się być wzorcowy, chociaż i tu proces uzgodnień międzyresortowych, konsultacji i opiniowania odbywa się równolegle. Jednak poza tą, jak się wydaje, złą praktyką postępowanie resortu zasługuje na szczególne uznanie. I to niezależnie od tego, czy zmiany sugerowane przez organizacje zostaną uwzględnione.
Na poziomie parlamentarnym:
- Ustawa o kołach gospodyń wiejskich. 28 maja, bez konsultacji na poziomie rządowym i w ekspresowym tempie w procesie sejmowym, przyjęto przy 11 głosach przeciw (1 PIS, 7 KO, 3 Konfederacja) ustawę o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich. Obecnie projekt jest w Senacie. 31 maja 2021 roku skierowano go do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi – ma być rozpatrywany 15 czerwca.
Komentarz: Warto zapoznać się z wypowiedziami posłów dotyczącymi tej ustawy, które publikujemy tutaj: [kliknij]
- Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Podobne ekspresowe tempo, jak wspomniano w poprzednim biuletynie, miał w Sejmie poselski projekt dotyczący programów oświatowych, który do Senatu został skierowany 31 maja 2021 roku, podczas gdy jego rozpatrzenie przez Komisję Nauki, Edukacji i Sportu miało nastąpić 9 czerwca 2021 roku.
Dzieje się
Młodzieżowa Rada Sprawiedliwości
21 maja odbyło się drugie posiedzenie Młodzieżowej Rady Sprawiedliwości, działającej jako organ doradczy Ministra Sprawiedliwości. Rada ta powołana została Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Sprawiedliwości.
Komentarz: Przypomnijmy, że od roku 2019 istnieje również Rada Dialogu z Młodym Pokoleniem jako organ opiniodawczo-doradczy Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego. Została ona powołana na mocy ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 19 lipca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1570).
Parlamentarny Zespół ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego
Na najbliższe dwa posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego zaplanowano następujące tematy: Projekt ustawy o ekonomii społecznej z dnia 12 maja 2021 r. – założenia i skutki (16 maja o godz. 10.00), System prawny dotyczący organizacji pozarządowych – wyzwania i oczekiwania (18 maja o godz. 10.00).
Konferencja konsultacyjna dla podmiotów ekonomii społecznej
11 czerwca od 10.00 do 15.00 odbędzie się dyskusja w gronie przedsiębiorstw społecznych (PS) i podmiotów ekonomii społecznej (PES) na temat propozycji wskazanych w projekcie ww. ustawy o ekonomii społecznej. Konieczne zgłoszenia przez formularz. Wszystkie informacje na stronie: [kliknij].
Konferencję organizują: Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych, Stowarzyszenie na rzecz Spółdzielni Socjalnych oraz w imieniu Stałej Konferencji Ekonomii Społecznej Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.
Zespół ds. realizacji zadań publicznych i ekonomii społecznej RDPP
11 czerwca 2021 r. w godz. 12:00 – 15:00 odbędzie się posiedzenie Zespołu poświęcone konsultacjom ustawy o ekonomii społecznej.
Propozycje uproszczeń i ułatwień
Dyskutujemy o przedsiębiorstwie społecznym
Zapraszamy do zapoznania się z zebranymi przez nas uwagami dotyczącymi projektu ustawy o ekonomii społecznej z dnia 12 maja 2021 r.: Kliknij. Uwagi zostały zebrane w trakcie webinariów „#prosteNGO! Projekt ustawy o ekonomii społecznej”. Dwa webinaria odbyły się w dniach 31 maja i 2 czerwca 2021 r., 11 i 17 czerwca 2021 roku odbędą się kolejne. Uwagi publikowane są na bieżąco. Zachęcamy również do wskazywania w ramach formularza własnych uwag.
Komentarz: Ilość dyskusji dotyczących nowego projektu ustawy o ekonomii społecznej może sugerować nadzwyczajne zainteresowanie tym aktem prawnym. Przypominamy, że uwagi do projektu ustawy o ekonomii społecznej można zgłaszać do Departamentu Ekonomii Społecznej i Solidarnej MRiPS do dnia 21 czerwca 2021 r.
Czy organizacje pójdą się sądzić?
Jak czytamy w biuletynie FRSO (Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego), istnieje szansa dochodzenia swoich praw dotyczących form wsparcia dla poszkodowanych przez pandemię przedsiębiorców. Jedna z firm zaskarżyła do Sądu Okręgowego w Olsztynie odmowę przyznania jej wsparcia w ramach „tarczy branżowej”. Firma prowadziła działalność w zakresie objętym jednym z kodów PKD uprawniającym do wsparcia, jednak w bazie REGON figurowała z innym kodem. Olsztyński sąd uznał rację przedsiębiorcy i nakazał wypłacenie świadczenia z tarczy, argumentując, że odmowa była zbyt formalistyczna. Czy oznacza to, że organizacje, które z uwagi na wykazywane kody PKD nie dostały wsparcia, mogą mieć nadzieję? Jak czytamy w biuletynie, organizacje, które z tego samego powodu nie otrzymały wsparcia (lub nawet się o takie nie ubiegały w przekonaniu, że nie mają szans), mogą spróbować podobnej ścieżki. Wsparcie z „tarczy branżowej” jest na tyle atrakcyjne, że warto spróbować.
Temat do dyskusji
Jeszcze o małych organizacjach
Ostatnio pisaliśmy o obowiązkach (niepotrzebnych) nakładanych na organizacje. A tymczasem (proces legislacyjny nie znalazł się jeszcze w polu monitoringu Biura monitoringu #prosteNGO) dochodzi nowy obowiązek z ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Oto, jak dla ngo.pl pisze znawczyni tematu Katarzyna Sadło, „W kwietniu 2021 r. parlament znowelizował jedną z bardziej nieintuicyjnych i nielogicznych z punktu widzenia organizacji pozarządowych ustaw”.
Jeszcze nie zapisałeś się na Biuletyn #prosteNGO? Możesz to zrobić poniżej!
Chcesz się podzielić informacjami lub komentarzami? Prześlij je na piotr.fraczak@ofop.eu